برای تیمّم حداقل دو فایده مهم قابل تصوّر است: فایده اخلاقی تیمّم یکی از عبادات است، و روح عبادت به معنی واقعی کلمه در آن منعکس می باشد، زیرا انسان پیشانی خود را که شریف ترین عضو بدن او است و دست ها که از مهم ترین اعضای کار اوست به خاک می ساید تا فروتنی و تواضع خود را در پیشگاه خداوند آشکار سازد. فایده بهداشتی امروز ثابت شده که خاک به خاطر داشتن باکتری های فراوان می تواند آلودگی ها را از بین ببرد، این باکتری ها که کار آنها تجزیه کردن مواد آلی و از بین بردن انواع عفونت ها است معمولاً در سطح زمین و اعماق کم که از هوا و نور آفتاب بهتر می توانند استفاده کنند فراوانند، به همین دلیل هنگامی که لاشه های حیوانات و یا بدن انسان پس از مردن زیر خاک دفن شود و همچنین مواد آلوده گوناگونی که روی زمین ها می باشد، در مدّت نسبتا کوتاهی تجزیه شده و بر اثر حمله باکتری ها کانون عفونت از هم متلاشی می گردد، مسلّم است اگر این خاصیت در خاک نبود کره زمین در مدت کوتاهی مبدّل به یک کانون عفونت می شد، اصولاً خاک خاصیتی شبیه مواد (آنتی بیوتیک) دارد و تأثیر آن در کشتن میکروب ها فوق العاده زیاد است. بنابراین خاک پاک، نه تنها آلوده نیست بلکه از بین برنده آلودگی ها است و می تواند از این نظر تا حدودی جانشین آب شود، با این تفاوت که آب حلال است، یعنی میکروب ها را حل کرده و با خود می برد، ولی خاک میکرب کش است. اما باید توجّه داشت که خاک تیمّم کاملاً پاک باشد همانطور که قرآن در تعبیر جالب خود می گوید: (طیبا). قابل توجّه این که تعبیر به (صعید) که از ماده (صعود) گرفته شده اشاره به این است که بهتر است خاک های سطح زمین برای این کار انتخاب شود، همان خاک هایی که در معرض تابش آفتاب و مملو از هوا و باکتری های میکرب کش است، اگر چنین خاکی طیّب و پاکیزه نیز بود، تیمّم با آن اثرات فوق را دارد بدون این که کمترین زیانی داشته باشد1. پی نوشت: 1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 400. منبع: www.porseman.org
برای تیمّم حداقل دو فایده مهم قابل تصوّر است:
فایده اخلاقی
تیمّم یکی از عبادات است، و روح عبادت به معنی واقعی کلمه در آن منعکس می باشد، زیرا انسان پیشانی خود را که شریف ترین عضو بدن او است و دست ها که از مهم ترین اعضای کار اوست به خاک می ساید تا فروتنی و تواضع خود را در پیشگاه خداوند آشکار سازد.
فایده بهداشتی
امروز ثابت شده که خاک به خاطر داشتن باکتری های فراوان می تواند آلودگی ها را از بین ببرد، این باکتری ها که کار آنها تجزیه کردن مواد آلی و از بین بردن انواع عفونت ها است معمولاً در سطح زمین و اعماق کم که از هوا و نور آفتاب بهتر می توانند استفاده کنند فراوانند، به همین دلیل هنگامی که لاشه های حیوانات و یا بدن انسان پس از مردن زیر خاک دفن شود و همچنین مواد آلوده گوناگونی که روی زمین ها می باشد، در مدّت نسبتا کوتاهی تجزیه شده و بر اثر حمله باکتری ها کانون عفونت از هم متلاشی می گردد، مسلّم است اگر این خاصیت در خاک نبود کره زمین در مدت کوتاهی مبدّل به یک کانون عفونت می شد، اصولاً خاک خاصیتی شبیه مواد (آنتی بیوتیک) دارد و تأثیر آن در کشتن میکروب ها فوق العاده زیاد است.
بنابراین خاک پاک، نه تنها آلوده نیست بلکه از بین برنده آلودگی ها است و می تواند از این نظر تا حدودی جانشین آب شود، با این تفاوت که آب حلال است، یعنی میکروب ها را حل کرده و با خود می برد، ولی خاک میکرب کش است. اما باید توجّه داشت که خاک تیمّم کاملاً پاک باشد همانطور که قرآن در تعبیر جالب خود می گوید: (طیبا).
قابل توجّه این که تعبیر به (صعید) که از ماده (صعود) گرفته شده اشاره به این است که بهتر است خاک های سطح زمین برای این کار انتخاب شود، همان خاک هایی که در معرض تابش آفتاب و مملو از هوا و باکتری های میکرب کش است، اگر چنین خاکی طیّب و پاکیزه نیز بود، تیمّم با آن اثرات فوق را دارد بدون این که کمترین زیانی داشته باشد1.
پی نوشت:
1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، ص 400.
منبع: www.porseman.org
- [سایر] درباره دلیل تیمم و فایده آن برایم توضیح دهید؟
- [سایر] من به دلیل رعایت مسائل بهداشتی و ترس از بیماری فرزند خردسالم، مانع از خاک بازی و آب بازی او میشوم. آیا این کار را تأیید میکنید؟
- [سایر] اثرات تربیتی، اجتماعی و بهداشتی روزه چیست؟
- [سایر] اثرات تربیتی، اجتماعی و بهداشتی روزه چیست؟
- [سایر] اثرات تربیتی، اجتماعی و بهداشتی روزه چیست؟
- [آیت الله مظاهری] اگر سرویس بهداشتی مسجدیکافی نباشد، آیا میشود خارج مسجد سرویس بهداشتی موقتی تعبیه کرد؟ و در این صورت خروج معتکفین از مسجد به این جهت اشکال ندارد؟
- [سایر] وضو گرفتن چه فوائد علمی و بهداشتی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه قاضی محکمه تشخیص دهد جهت رعایت مسائل بهداشتی بازداشتگاه، و پیشگیری از بیماری های پوستی، و جلوگیری از وقوع جرم، بهترین شیوه اصلاح مجرم کوتاه کردن موهای وی می باشد، آیا این کار جایز است؟
- [سایر] وضعیت رفاهی، آموزشی و بهداشتی اسیران عراقی در ایران چگونه بود؟
- [سایر] حکم استمناء از نظر اسلام و مضرات آن از لحاظ بهداشتی، چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که وظیفهاش تیمم است چنانچه پیش از وقت نماز برای کار واجب یا مستحب دیگر تیمم کند، میتواند با همان تیمم نماز بخواند؛ ولی بنا بر احتیاط مستحب برای خود نماز پیش از وقت تیمم نکند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که وظیفهاش تیمّم است نباید پیش از وقت نماز برای نماز تیمّم کند ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبّ، تیمّم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، میتواند با همان تیمّم نماز بخواند.
- [آیت الله خوئی] کسی که وظیفهاش تیمم است نمیتواند پیش از وقت نماز برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، میتواند با همان تیمم نماز بخواند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که وظیفهاش تیمّم است نمیتواند پیش از وقتِ نماز برای نماز تیمّم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمّم کند و تا وقتِ نماز عذر او باقی باشد، میتواند با همان تیمّم نماز بخواند.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای شخم زدن یا کار دیگری که تا چند سال برای زراعت فایده دارد خرجی کند، میتواند آن را جزء مخارج سال اوّل حساب نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که وظیفهاش تیمم است ، چنانچه از بر طرف شدن عذرش در تمام وقت نماز مأیوس باشد ، و یا احتمال دهد اگر تیمم را به تأخیر بیندازد نتواند در وقت تیمم کند ، میتواند قبل از وقت نماز تیمم کند . و اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبّی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد میتواند با همان تیمم نماز بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که وظیفهاش تیمّم است نمیتواند پیش از وقت نماز برای نماز بنابر احتیاط واجب تیمّم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبّی تیمّم کند وتا وقت نماز عذر باقی باشد، اگر مأیوس از پیدا کردن آب باشد، میتواند با همان تیمّم نماز بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که وظیفه اش تیمم است نمی تواند پیش از وقت نماز، برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر، یا مستحبی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که وظیفه اش تیمّم است بنابر احتیاط واجب نباید یا احتمال بدهد پیش از وقت نماز برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که وظیفه اش تیمم است نمی تواند پیش از وقت نماز برای ان نماز تیمم کند ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقی باشد در صورتی که از زوال عذر تا اخر وقت مایوس باشد می تواند با همان تیمم نماز بخواند و در غیر این صورت محل اشکال است