تداعی- معانی یعنی همراه شدن با یک خاطره که این خاطره میتواند خوشایند یا ناخوشایند باشد پدری ممکن است هنگام آموزش نماز آن را با تنبیه بدنی یا داد و فریاد همراه کند در این صورت هرگاه نوجوان تنبیه بدنی شود یا داد و فریاد بشند نماز در ذهنش تداعی خواهد شد و هرگاه کسی از نماز بگوید تنبیه بدنی را به یاد و خاطر خواهد آورد. بدین سبب خواهد کوشید هرگز به نماز نیندیشد. پدری دیگر هنگام هدیه دادن یا خاطرههای خوش دیگر فرزندش را به نماز می خواند. از این پس هرگاه نوجوان به نماز بیندیشد خاطرههای خوش او تداعی میشود و هرگاه خاطرههای خوشی برایش پیش آمد نماز را به یاد میآورد پس ناخودآگاه از شنیدن واژة نماز لذت می برد و به سوی نماز کشیده خواهد شد. توصیه میشود که آموزش ارزشهای دینی را با خاطرههای خوش همراه کنید اولیای محترم مدارس نیز به خوبی میتوانند از شیوة تداعی- معانی استفاده کنند زمانی که در حضور تعداد بسیار دانش آموز به دانش آموزی جایزه داده میشود. بهترین موقعیت برای القا در گوشی ارزشُها است؛ زیرا او بهترین موقعیت و شیرین ترین خاطرهها را سپری میکند، و هیچ گونه مقاومتی نخواهد داشت اردوهای دانش آموزی بهترین موقعیت است؛ البته بدان شرط که در القای مطالب دینی زیادهروی نشود. القای ارزشهای دینی تا حدود 6 سالگی به طور مستقیم ممکن است زیرا کودکان تا این سن مقاومت روانی فراوانی در مقابل آموزههای دینی ندارند اما از این سن به بعد با توجه به افزایش مقاومت روانی آنان باید از شیوه القای غیر مستقیم استفاده کرد راه کارهای القای غیر مستقیم عبارتند از: 1- داستان: ارزشهای دینی را میتوان در قالب داستان (برای کودکان قصهگویی یا قصهخوانی و برای نوجوانان هدیه کتابهای داستان) ارائه کرد این درسی است که قرآن به ما میدهد خدای متعال در قرآن کریم با داستان حضرت موسی و مرد صالح درس تواضع و بردباری در برابر معلم با داستان اصحاب لوط درس عفت و پاکدامنی را با داستان آدم و حوا آموزش دروی از شیطان و با قصة حضرت مریم(ع) آموزة پاکدامنی و توکل به خدا را به ما ارائه میکند. 2- شعر استفاده از شعرهای ساده و دور از صناعات پیچیدة ادبی میتواند راهکاری برای القای ارزشهای دینی باشد. برای کودکان خردسال میتوانید شعری را بگویید تا پس از حفظ آن را زمزمه کند و ارزش ها به مرور برایش ملکه شود. والدین درسهای بسیاری از قبیل اهمیت عبادت سپاسگزاری به درگاه الاهی ساده زیستی تولک به خدا کمک به دیگران و ... را میتوانند در قالب شعر به کودکان بیاموزند؛ به طور مثال برای دختری که قرار است فردا وارد 9 سالگی شود و ایام عبادتش را آغاز کند از چنین شعری استفاده میکنیم. بوی بهار دارد چادر نماز مادر در دستهای او هست یک جانماز دیگر ماه قشنگ امشب مهمان خانه ماست یک آسمان ستاره در انتظار فرداست من میکنم دوباره رخت سفید بر تن چون تا طلوع خورشید 9 ساله میشوم من شاعر در این شعر از اصل تداعی- معانی (ر.ک: ص 72) استفاده و چادر نماز مادر را با بهار و ماه قشنگ آسمان پرستاره همراه کرده است که کودک به طور طبیعی آن ها را دوست دارد. برای آموزش ساده زیستی شکر خداوند محبت و شادابی از شعر دیگر بهره میجوییم: شش دانه قاشق شش دانه بشقاب نان و نمکدان یک کاسة آب دیگی پر از آش یک شام ساده در دور سفره یک خانواده با مهربانی با هم نشستند در سینه شادی بر چهره لبخند گفتند اول نام خدا را خوردند با هم نان و غذا را یک سفرة خوب یک شام دلخواه بعد از غذا هم الحمدالله - مثال دیگر درس نماز و تسبیج الاهی: خورشید زیبا دوباره سرزد پرندة شب دوباره پر زد خروس خانه ترانه سرداد وقت سحر را به من خبر داد آمدم بیرون در هوای باز وضو گرفتم برای نماز دیدم نشسته گنجشکی زیبا بر روی شاخه آرام تنها جیک و جیک میکرد در آن صبح زود گویی که او هم فکر خدا بود 3- شرح حال بزرگان: برای کودکان از زندگی بزرگان و اندیشه وران اسلامی و غیر اسلامی بگویید تا از زندگی آنان درس بگیرند از رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت آیتالله خامنهای- حفظهالله- بگویید که برای کمک به پدر به جهت ضعف در بینایی به رغم میل باطنی قم و تحصیل در آن را رها ساخته به مشهد عزیمت کرد و خدای بزرگ وی را به جهت توجه به پدر به اوج عزت و عظمت رسانید. از سید رضی (رضیالله) بگویید که جلو قبرستان غیر مسلمانان از اسب پیاده شد و فرمود در این قبرستان شخصی دفن شده است که معلم غیر مسلمان من بود. 4- فیلم کارتون و نمایشنامه: فیلم و کارتون به جهت جذابیت و نمایشنامه به سبب صحنه پردازیها و نورپردازیهای زیبا کودکان را جذب میکند و سبب تثبیت آموزههای دینی و اخلاقی میشود پس از یان شیوة القای غیر مستقیم نیز استفاده کیند. www.morsalat.com
تداعی- معانی یعنی همراه شدن با یک خاطره که این خاطره میتواند خوشایند یا ناخوشایند باشد پدری ممکن است هنگام آموزش نماز آن را با تنبیه بدنی یا داد و فریاد همراه کند در این صورت هرگاه نوجوان تنبیه بدنی شود یا داد و فریاد بشند نماز در ذهنش تداعی خواهد شد و هرگاه کسی از نماز بگوید تنبیه بدنی را به یاد و خاطر خواهد آورد. بدین سبب خواهد کوشید هرگز به نماز نیندیشد.
پدری دیگر هنگام هدیه دادن یا خاطرههای خوش دیگر فرزندش را به نماز می خواند. از این پس هرگاه نوجوان به نماز بیندیشد خاطرههای خوش او تداعی میشود و هرگاه خاطرههای خوشی برایش پیش آمد نماز را به یاد میآورد پس ناخودآگاه از شنیدن واژة نماز لذت می برد و به سوی نماز کشیده خواهد شد.
توصیه میشود که آموزش ارزشهای دینی را با خاطرههای خوش همراه کنید اولیای محترم مدارس نیز به خوبی میتوانند از شیوة تداعی- معانی استفاده کنند زمانی که در حضور تعداد بسیار دانش آموز به دانش آموزی جایزه داده میشود. بهترین موقعیت برای القا در گوشی ارزشُها است؛ زیرا او بهترین موقعیت و شیرین ترین خاطرهها را سپری میکند، و هیچ گونه مقاومتی نخواهد داشت اردوهای دانش آموزی بهترین موقعیت است؛ البته بدان شرط که در القای مطالب دینی زیادهروی نشود.
القای ارزشهای دینی تا حدود 6 سالگی به طور مستقیم ممکن است زیرا کودکان تا این سن مقاومت روانی فراوانی در مقابل آموزههای دینی ندارند اما از این سن به بعد با توجه به افزایش مقاومت روانی آنان باید از شیوه القای غیر مستقیم استفاده کرد راه کارهای القای غیر مستقیم عبارتند از:
1- داستان: ارزشهای دینی را میتوان در قالب داستان (برای کودکان قصهگویی یا قصهخوانی و برای نوجوانان هدیه کتابهای داستان) ارائه کرد این درسی است که قرآن به ما میدهد خدای متعال در قرآن کریم با داستان حضرت موسی و مرد صالح درس تواضع و بردباری در برابر معلم با داستان اصحاب لوط درس عفت و پاکدامنی را با داستان آدم و حوا آموزش دروی از شیطان و با قصة حضرت مریم(ع) آموزة پاکدامنی و توکل به خدا را به ما ارائه میکند.
2- شعر استفاده از شعرهای ساده و دور از صناعات پیچیدة ادبی میتواند راهکاری برای القای ارزشهای دینی باشد. برای کودکان خردسال میتوانید شعری را بگویید تا پس از حفظ آن را زمزمه کند و ارزش ها به مرور برایش ملکه شود.
والدین درسهای بسیاری از قبیل اهمیت عبادت سپاسگزاری به درگاه الاهی ساده زیستی تولک به خدا کمک به دیگران و ... را میتوانند در قالب شعر به کودکان بیاموزند؛ به طور مثال برای دختری که قرار است فردا وارد 9 سالگی شود و ایام عبادتش را آغاز کند از چنین شعری استفاده میکنیم.
بوی بهار دارد چادر نماز مادر
در دستهای او هست یک جانماز دیگر
ماه قشنگ امشب مهمان خانه ماست
یک آسمان ستاره در انتظار فرداست
من میکنم دوباره رخت سفید بر تن
چون تا طلوع خورشید 9 ساله میشوم من
شاعر در این شعر از اصل تداعی- معانی (ر.ک: ص 72) استفاده و چادر نماز مادر را با بهار و ماه قشنگ آسمان پرستاره همراه کرده است که کودک به طور طبیعی آن ها را دوست دارد.
برای آموزش ساده زیستی شکر خداوند محبت و شادابی از شعر دیگر بهره میجوییم:
شش دانه قاشق شش دانه بشقاب
نان و نمکدان یک کاسة آب
دیگی پر از آش یک شام ساده
در دور سفره یک خانواده
با مهربانی با هم نشستند
در سینه شادی بر چهره لبخند
گفتند اول نام خدا را
خوردند با هم نان و غذا را
یک سفرة خوب یک شام دلخواه
بعد از غذا هم الحمدالله
- مثال دیگر درس نماز و تسبیج الاهی:
خورشید زیبا دوباره سرزد
پرندة شب دوباره پر زد
خروس خانه ترانه سرداد
وقت سحر را به من خبر داد
آمدم بیرون در هوای باز
وضو گرفتم برای نماز
دیدم نشسته گنجشکی زیبا
بر روی شاخه آرام تنها
جیک و جیک میکرد در آن صبح زود
گویی که او هم فکر خدا بود
3- شرح حال بزرگان: برای کودکان از زندگی بزرگان و اندیشه وران اسلامی و غیر اسلامی بگویید تا از زندگی آنان درس بگیرند از رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت آیتالله خامنهای- حفظهالله- بگویید که برای کمک به پدر به جهت ضعف در بینایی به رغم میل باطنی قم و تحصیل در آن را رها ساخته به مشهد عزیمت کرد و خدای بزرگ وی را به جهت توجه به پدر به اوج عزت و عظمت رسانید.
از سید رضی (رضیالله) بگویید که جلو قبرستان غیر مسلمانان از اسب پیاده شد و فرمود در این قبرستان شخصی دفن شده است که معلم غیر مسلمان من بود.
4- فیلم کارتون و نمایشنامه: فیلم و کارتون به جهت جذابیت و نمایشنامه به سبب صحنه پردازیها و نورپردازیهای زیبا کودکان را جذب میکند و سبب تثبیت آموزههای دینی و اخلاقی میشود پس از یان شیوة القای غیر مستقیم نیز استفاده کیند.
www.morsalat.com
- [سایر] روشهای آموزشی و تربیت دینی در سیره عملی پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) را بیان کنید.
- [سایر] روشهای ایجاد هماهنگی در تربیت کودک را بیان نمائید؟
- [سایر] بنده مادر پسری 5 ساله هستم برای تربیت دینی پسرم کتابهای درهمین حوزه (تربیت دینی) معرفی نماید؟
- [سایر] نقش تذکردر تربیت دینی چیست؟
- [سایر] شیوههای تربیت دینی چگونه است؟
- [سایر] آثار تربیت فرزند چیست؟
- [سایر] تربیت دینی کودکان چه لزومی دارد؟
- [سایر] تعریف تربیت دینی را بیان نمایید.
- [سایر] انواع تربیت دینی را توضیح دهید؟
- [سایر] تربیت دینی کودکان چه لزومی دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . از مهمترین مطالب اسلامی، توجه به وضع تعلیم و تربیت فرزندان و مراقبت در حسن ترقی و تکامل علمی و تربیتی آنها است.
- [آیت الله اردبیلی] پدر و مادر میتوانند در مقابل یکدیگر از حقّ حضانت خود صرف نظر کنند، ولی نمیتوانند نسبت به نگهداری و تربیت فرزند کوتاهی نمایند و در صورت کوتاهی، حاکم صالح آنان را ملزم به تأمین حقّ فرزند میکند.
- [آیت الله اردبیلی] علاوه بر تأمین مخارج فرزند، تربیت صحیح و اِشراف بر امور وی و آموزش خواندن و نوشتن و شنا و نیز تزویج او پس از بلوغ، از حقوق فرزند بر پدر میباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] تا هفت سال قمری پسر یا دختر تمام نشده، پدر نمیتواند او را از مادرش جدا کند ولی مادر باید در نحوه تربیت و اداره فرزند نظر پدر را رعایت کند، در دوران شیردهی، زن حقّ دارد فرزند خود را شیر بدهد، مگر آن که کس دیگری یافت شود که حاضر باشد مجّانی یا با مزد کمتری بچه را شیر دهد، در این صورت پدر میتواند بچه را از مادر جدا سازد، هر چند مستحبّ است که چنین کاری را نکند و فرزند را در نزد مادر خود باقی بگذارد. در این زمان هم رعایت نظر پدر در تربیت و اداره فرزند بر مادر وی لازم است.
- [آیت الله جوادی آملی] .سوگند یاد کردن در داد و ستد اگر دروغ باشد , گذشته از حرام بودن، اهانت دینی محسوب میشود و اگر راست باشد, کراهت دارد, البته دروغ بودن سوگند به لحاظ گزارشِ همراه آن است
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه پدر از قسم خوردن فرزند (در هر سن و سالی که باشد) جلوگیری کند، یا شوهر از قسم خوردن زن مانع شود قسم آنان صحیح نیست، حتّی اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم یاد کند قسم آنان صحیح نمی باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه پدر از قسم خوردن فرزند (در هر سن و سالی که باشد) جلوگیری کند، یا شوهر از قسم خوردن زن مانع شود قسم آنان صحیح نیست، حتّی اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم یاد کند قسم آنان صحیح نمی باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] سزاوار است انسان در مرگ خویشاوندان، مخصوصاً در مرگ فرزند شکیبایی را از دست ندهد و هر وقت میت را یاد می کند (انا لله و انا الیْه راجعون) بگوید و برای میت قرآن بخواند و طلب آمرزش کند.
- [امام خمینی] اگر ممکن باشد تشریح غیر مسلمان، جایز نیست تشریح مسلمان، برای یاد گرفتن مطالب طبی اگر چه متوقف باشد حفظ جان مسلمانی یا عدهای از مسلمانان بر تشریح، و اگر با امکان تشریح غیر مسلمان تشریح مسلمان کنند معصیت کار، و بر آنها دیه است.
- [آیت الله مظاهری] فقیری که یاد گرفتن صنعت برای او مشکل نیست باید یاد بگیرد و با گرفتن زکات زندگی نکند، ولی تا وقتی مشغول یاد گرفتن است، میتواند زکات بگیرد.