برای یاد دادن مطالب دینی و تربیت دینی فرزند از چه روشهای استفاده کنیم؟
تداعی- معانی یعنی همراه شدن با یک خاطره که این خاطره می‌تواند خوشایند یا ناخوشایند باشد پدری ممکن است هنگام آموزش نماز آن را با تنبیه بدنی یا داد و فریاد همراه کند در این صورت هرگاه نوجوان تنبیه بدنی شود یا داد و فریاد بشند نماز در ذهنش تداعی خواهد شد و هرگاه کسی از نماز بگوید تنبیه بدنی‌ را به یاد و خاطر خواهد آورد. بدین سبب خواهد کوشید هرگز به نماز نیندیشد. پدری دیگر هنگام هدیه دادن یا خاطره‌های خوش دیگر فرزندش را به نماز می خواند. از این پس هرگاه نوجوان به نماز بیندیشد خاطره‌های خوش او تداعی می‌شود و هرگاه خاطره‌های خوشی برایش پیش آمد نماز را به یاد می‌آورد پس ناخودآگاه از شنیدن واژة نماز لذت می برد و به سوی نماز کشیده خواهد شد. توصیه می‌شود که آموزش ارزش‌های دینی را با خاطره‌های خوش همراه کنید اولیای محترم مدارس نیز به خوبی می‌توانند از شیوة‌ تداعی- معانی استفاده کنند زمانی که در حضور تعداد بسیار دانش آموز به دانش آموزی جایزه داده می‌شود. بهترین موقعیت برای القا در گوشی ارزشُ‌ها است؛ زیرا او بهترین موقعیت و شیرین ترین خاطره‌ها را سپری می‌کند، و هیچ گونه مقاومتی نخواهد داشت اردوهای دانش آموزی بهترین موقعیت است؛ البته بدان شرط که در القای مطالب دینی زیاده‌روی نشود. القای ارزش‌های دینی تا حدود 6 سالگی به طور مستقیم ممکن است زیرا کودکان تا این سن مقاومت روانی فراوانی در مقابل آموزه‌های دینی ندارند اما از این سن به بعد با توجه به افزایش مقاومت روانی آنان باید از شیوه‌ القای غیر مستقیم استفاده کرد راه کارهای القای غیر مستقیم عبارتند از: 1- داستان: ارزش‌های دینی را می‌توان در قالب داستان (برای کودکان قصه‌گویی یا قصه‌خوانی و برای نوجوانان هدیه کتاب‌های داستان) ارائه کرد این درسی است که قرآن به ما می‌دهد خدای متعال در قرآن کریم با داستان حضرت موسی و مرد صالح درس تواضع و بردباری در برابر معلم با داستان اصحاب لوط درس عفت و پاکدامنی را با داستان آدم و حوا آموزش دروی از شیطان و با قصة حضرت مریم(ع) آموزة‌ پاکدامنی و توکل به خدا را به ما ارائه می‌‌کند. 2- شعر استفاده از شعرهای ساده و دور از صناعات پیچیدة ادبی می‌تواند راه‌کاری برای القای ارزش‌های دینی باشد. برای کودکان خردسال می‌توانید شعری را بگویید تا پس از حفظ آن را زمزمه کند و ارزش ها به مرور برایش ملکه شود. والدین در‌س‌های بسیاری از قبیل اهمیت عبادت سپاسگزاری به درگاه الاهی ساده زیستی تولک به خدا کمک به دیگران و ... را می‌توانند در قالب شعر به کودکان بیاموزند؛ به طور مثال برای دختری که قرار است فردا وارد 9 سالگی شود و ایام عبادتش را آغاز کند از چنین شعری استفاده می‌کنیم. بوی بهار دارد چادر نماز مادر در دست‌های او هست یک جانماز دیگر ماه قشنگ امشب مهمان خانه ماست یک آسمان ستاره در انتظار فرداست من می‌کنم دوباره رخت سفید بر تن چون تا طلوع خورشید 9 ساله می‌شوم من شاعر در این شعر از اصل تداعی- معانی (ر.ک: ص 72) استفاده و چادر نماز مادر را با بهار و ماه قشنگ آسمان پرستاره همراه کرده است که کودک به طور طبیعی آن ها را دوست دارد. برای آموزش ساده زیستی شکر خداوند محبت و شادابی از شعر دیگر بهره می‌جوییم: شش دانه قاشق شش دانه بشقاب نان و نمکدان یک کاسة‌ آب دیگی پر از آش یک شام ساده در دور سفره یک خانواده با مهربانی با هم نشستند در سینه شادی بر چهره لبخند گفتند اول نام خدا را خوردند با هم نان و غذا را یک سفرة خوب یک شام دلخواه بعد از غذا هم الحمدالله - مثال دیگر درس نماز و تسبیج الاهی: خورشید زیبا دوباره سرزد پرندة شب دوباره پر زد خروس خانه ترانه سرداد وقت سحر را به من خبر داد آمدم بیرون در هوای باز وضو گرفتم برای نماز دیدم نشسته گنجشکی زیبا بر روی شاخه‌ آرام تنها جیک و جیک می‌کرد در آن صبح زود گویی که او هم فکر خدا بود 3- شرح حال بزرگان: برای کودکان از زندگی بزرگان و اندیشه وران اسلامی و غیر اسلامی بگویید تا از زندگی آنان درس بگیرند از رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت‌الله خامنه‌ای- حفظه‌الله- بگویید که برای کمک به پدر به جهت ضعف در بینایی به رغم میل باطنی قم و تحصیل در آن را رها ساخته به مشهد عزیمت کرد و خدای بزرگ وی را به جهت توجه به پدر به اوج عزت و عظمت رسانید. از سید رضی (رضی‌الله) بگویید که جلو قبرستان غیر مسلمانان از اسب پیاده شد و فرمود در این قبرستان شخصی دفن شده است که معلم غیر مسلمان من بود. 4- فیلم کارتون و نمایشنامه: فیلم و کارتون به جهت جذابیت و نمایشنامه به سبب صحنه پردازی‌ها و نورپردازی‌های زیبا کودکان را جذب می‌کند و سبب تثبیت آموزه‌های دینی و اخلاقی می‌شود پس از یان شیوة القای غیر مستقیم نیز استفاده کیند. www.morsalat.com
عنوان سوال:

برای یاد دادن مطالب دینی و تربیت دینی فرزند از چه روشهای استفاده کنیم؟


پاسخ:

تداعی- معانی یعنی همراه شدن با یک خاطره که این خاطره می‌تواند خوشایند یا ناخوشایند باشد پدری ممکن است هنگام آموزش نماز آن را با تنبیه بدنی یا داد و فریاد همراه کند در این صورت هرگاه نوجوان تنبیه بدنی شود یا داد و فریاد بشند نماز در ذهنش تداعی خواهد شد و هرگاه کسی از نماز بگوید تنبیه بدنی‌ را به یاد و خاطر خواهد آورد. بدین سبب خواهد کوشید هرگز به نماز نیندیشد.
پدری دیگر هنگام هدیه دادن یا خاطره‌های خوش دیگر فرزندش را به نماز می خواند. از این پس هرگاه نوجوان به نماز بیندیشد خاطره‌های خوش او تداعی می‌شود و هرگاه خاطره‌های خوشی برایش پیش آمد نماز را به یاد می‌آورد پس ناخودآگاه از شنیدن واژة نماز لذت می برد و به سوی نماز کشیده خواهد شد.
توصیه می‌شود که آموزش ارزش‌های دینی را با خاطره‌های خوش همراه کنید اولیای محترم مدارس نیز به خوبی می‌توانند از شیوة‌ تداعی- معانی استفاده کنند زمانی که در حضور تعداد بسیار دانش آموز به دانش آموزی جایزه داده می‌شود. بهترین موقعیت برای القا در گوشی ارزشُ‌ها است؛ زیرا او بهترین موقعیت و شیرین ترین خاطره‌ها را سپری می‌کند، و هیچ گونه مقاومتی نخواهد داشت اردوهای دانش آموزی بهترین موقعیت است؛ البته بدان شرط که در القای مطالب دینی زیاده‌روی نشود.
القای ارزش‌های دینی تا حدود 6 سالگی به طور مستقیم ممکن است زیرا کودکان تا این سن مقاومت روانی فراوانی در مقابل آموزه‌های دینی ندارند اما از این سن به بعد با توجه به افزایش مقاومت روانی آنان باید از شیوه‌ القای غیر مستقیم استفاده کرد راه کارهای القای غیر مستقیم عبارتند از:
1- داستان: ارزش‌های دینی را می‌توان در قالب داستان (برای کودکان قصه‌گویی یا قصه‌خوانی و برای نوجوانان هدیه کتاب‌های داستان) ارائه کرد این درسی است که قرآن به ما می‌دهد خدای متعال در قرآن کریم با داستان حضرت موسی و مرد صالح درس تواضع و بردباری در برابر معلم با داستان اصحاب لوط درس عفت و پاکدامنی را با داستان آدم و حوا آموزش دروی از شیطان و با قصة حضرت مریم(ع) آموزة‌ پاکدامنی و توکل به خدا را به ما ارائه می‌‌کند.
2- شعر استفاده از شعرهای ساده و دور از صناعات پیچیدة ادبی می‌تواند راه‌کاری برای القای ارزش‌های دینی باشد. برای کودکان خردسال می‌توانید شعری را بگویید تا پس از حفظ آن را زمزمه کند و ارزش ها به مرور برایش ملکه شود.
والدین در‌س‌های بسیاری از قبیل اهمیت عبادت سپاسگزاری به درگاه الاهی ساده زیستی تولک به خدا کمک به دیگران و ... را می‌توانند در قالب شعر به کودکان بیاموزند؛ به طور مثال برای دختری که قرار است فردا وارد 9 سالگی شود و ایام عبادتش را آغاز کند از چنین شعری استفاده می‌کنیم.
بوی بهار دارد چادر نماز مادر
در دست‌های او هست یک جانماز دیگر
ماه قشنگ امشب مهمان خانه ماست
یک آسمان ستاره در انتظار فرداست
من می‌کنم دوباره رخت سفید بر تن
چون تا طلوع خورشید 9 ساله می‌شوم من
شاعر در این شعر از اصل تداعی- معانی (ر.ک: ص 72) استفاده و چادر نماز مادر را با بهار و ماه قشنگ آسمان پرستاره همراه کرده است که کودک به طور طبیعی آن ها را دوست دارد.
برای آموزش ساده زیستی شکر خداوند محبت و شادابی از شعر دیگر بهره می‌جوییم:
شش دانه قاشق شش دانه بشقاب
نان و نمکدان یک کاسة‌ آب
دیگی پر از آش یک شام ساده
در دور سفره یک خانواده
با مهربانی با هم نشستند
در سینه شادی بر چهره لبخند
گفتند اول نام خدا را
خوردند با هم نان و غذا را
یک سفرة خوب یک شام دلخواه
بعد از غذا هم الحمدالله
- مثال دیگر درس نماز و تسبیج الاهی:
خورشید زیبا دوباره سرزد
پرندة شب دوباره پر زد
خروس خانه ترانه سرداد
وقت سحر را به من خبر داد
آمدم بیرون در هوای باز
وضو گرفتم برای نماز
دیدم نشسته گنجشکی زیبا
بر روی شاخه‌ آرام تنها
جیک و جیک می‌کرد در آن صبح زود
گویی که او هم فکر خدا بود
3- شرح حال بزرگان: برای کودکان از زندگی بزرگان و اندیشه وران اسلامی و غیر اسلامی بگویید تا از زندگی آنان درس بگیرند از رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت‌الله خامنه‌ای- حفظه‌الله- بگویید که برای کمک به پدر به جهت ضعف در بینایی به رغم میل باطنی قم و تحصیل در آن را رها ساخته به مشهد عزیمت کرد و خدای بزرگ وی را به جهت توجه به پدر به اوج عزت و عظمت رسانید.
از سید رضی (رضی‌الله) بگویید که جلو قبرستان غیر مسلمانان از اسب پیاده شد و فرمود در این قبرستان شخصی دفن شده است که معلم غیر مسلمان من بود.
4- فیلم کارتون و نمایشنامه: فیلم و کارتون به جهت جذابیت و نمایشنامه به سبب صحنه پردازی‌ها و نورپردازی‌های زیبا کودکان را جذب می‌کند و سبب تثبیت آموزه‌های دینی و اخلاقی می‌شود پس از یان شیوة القای غیر مستقیم نیز استفاده کیند.
www.morsalat.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین