تنبیه بدنی به جز در موارد استثنایی و با رعایت شرایط (ر. ک: ص 95)، راهکار مناسبی برای تربیت نیست؛ چرا که انسان با پند ادب می‌شود و کتک، مخصوص چارپایان است. امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: فان العاقل یتغط بالادب و البهائم لا تتعظ الا بالضرب. (1) آثار منفی تنبیه بدنی 1. تحقیر شخصیت: کودک یا نوجوانی که کتک می‌خورد، شخصیتش تحقیر می‌شود و کسی که به شخصیت او توهین شود، امیدی به خیرش نیست و دیگران از شر او در امان نخواهند بود. من هانت علیه نفسه فلا ترج خیره. (2) من هانت علیه نفسه فلا تأمن شره. (3) 2. ایجاد روحیه‌ی تسلیم پذیری: تنبیه بدنی، فرزند شما را تو سری خور بار می‌آورد و در آینده، به دیگران نیز اجازه خواهد داد به او زور بگویند و قدرت دفاع از حق خود را نخواهد داشت. 3. کینه‌ی تنبیه کننده: کودک، کینه‌ی تنبیه کننده را به دل می‌گیرد و در آینده به شکل‌های گوناگون (درس نخواندن، سهل‌انگاری در عبادت، بی‌نظمی، اعمال خلاف و...) از او انتقام می‌گیرد. اربابی به نوکر خود قول داد دیگر او را نیازارد و وقتی نوکر اطمینان یافت که ارباب راست می‌گوید، با لبخند ملیحی بر لب و در کمال سادگی گفت: پس، از این به بعد، من هم در سوپ شما تف نمی‌اندازم. 4. ماهر کردن مجرم در جرم: برخلاف تصور برخی والدین که ادعا می‌کنند با کتک، رفتار خلاف فرزند را اصلاح کرده‌اند، این گونه نیست؛ بلکه او را در ارتکاب جرم، ماهرتر می‌کنند و با تنبیه بدنی، به او می‌آموزند که در ارتکاب عمل خلاف، دقت بیشتری داشته باشد تا به دام نیفتد. 5. اضطراب: کودک یا نوجوان، دائم مضطرب است که نکند بر اثر عمل مشابهی، دوباره به ویژه در حضور دیگران تنبیه شود. 6. از بین رفتن اعتماد به نفس: فرزندی که دائم تنبیه می‌شود، اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهد و شهامت انجام کارهای بزرگ را نخواهد داشت. 7. روحیه‌ی زورگویی: از این پس، او نیز به ضعیف‌تر از خود(خواهر و برادر کوچک‌تر و همسالان) زور می‌گوید و آنان را کتک می‌زند. اگر می‌خواهید این اثر منفی را با تمام وجود حس کنید، رفتارش را با خواهر یا برادر کوچک‌تر بنگرید. او نیز دقیقا همان گونه که شما رفتار می‌کنید، آنان را توبیخ می‌کند و حتی همان الفاظی را به کار می‌برد که شما برای خودش به کار می‌برید. پی نوشتها: (1)علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 71، ص 327. (2)غرر الحکم، ج 2، ص 712. (3)علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 75، ص 300. منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
تنبیه بدنی به جز در موارد استثنایی و با رعایت شرایط (ر. ک: ص 95)، راهکار مناسبی برای تربیت نیست؛ چرا که انسان با پند ادب میشود و کتک، مخصوص چارپایان است. امام علی علیهالسلام میفرماید:
فان العاقل یتغط بالادب و البهائم لا تتعظ الا بالضرب. (1)
آثار منفی تنبیه بدنی
1. تحقیر شخصیت: کودک یا نوجوانی که کتک میخورد، شخصیتش تحقیر میشود و کسی که به شخصیت او توهین شود، امیدی به خیرش نیست و دیگران از شر او در امان نخواهند بود.
من هانت علیه نفسه فلا ترج خیره. (2)
من هانت علیه نفسه فلا تأمن شره. (3)
2. ایجاد روحیهی تسلیم پذیری: تنبیه بدنی، فرزند شما را تو سری خور بار میآورد و در آینده، به دیگران نیز اجازه خواهد داد به او زور بگویند و قدرت دفاع از حق خود را نخواهد داشت.
3. کینهی تنبیه کننده: کودک، کینهی تنبیه کننده را به دل میگیرد و در آینده به شکلهای گوناگون (درس نخواندن، سهلانگاری در عبادت، بینظمی، اعمال خلاف و...) از او انتقام میگیرد.
اربابی به نوکر خود قول داد دیگر او را نیازارد و وقتی نوکر اطمینان یافت که ارباب راست میگوید، با لبخند ملیحی بر لب و در کمال سادگی گفت: پس، از این به بعد، من هم در سوپ شما تف نمیاندازم.
4. ماهر کردن مجرم در جرم: برخلاف تصور برخی والدین که ادعا میکنند با کتک، رفتار خلاف فرزند را اصلاح کردهاند، این گونه نیست؛ بلکه او را در ارتکاب جرم، ماهرتر میکنند و با تنبیه بدنی، به او میآموزند که در ارتکاب عمل خلاف، دقت بیشتری داشته باشد تا به دام نیفتد.
5. اضطراب: کودک یا نوجوان، دائم مضطرب است که نکند بر اثر عمل مشابهی، دوباره به ویژه در حضور دیگران تنبیه شود.
6. از بین رفتن اعتماد به نفس: فرزندی که دائم تنبیه میشود، اعتماد به نفس خود را از دست میدهد و شهامت انجام کارهای بزرگ را نخواهد داشت.
7. روحیهی زورگویی: از این پس، او نیز به ضعیفتر از خود(خواهر و برادر کوچکتر و همسالان) زور میگوید و آنان را کتک میزند. اگر میخواهید این اثر منفی را با تمام وجود حس کنید، رفتارش را با خواهر یا برادر کوچکتر بنگرید. او نیز دقیقا همان گونه که شما رفتار میکنید، آنان را توبیخ میکند و حتی همان الفاظی را به کار میبرد که شما برای خودش به کار میبرید.
پی نوشتها:
(1)علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 71، ص 327.
(2)غرر الحکم، ج 2، ص 712.
(3)علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 75، ص 300.
منبع: کتاب نسیم مهر(1)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)
- [سایر] آثار مخرّب تنبیه بدنی کودکان چیست؟
- [سایر] پیامدهای منفی تنبیه بدنی کودکان چیست؟
- [سایر] آثار مثبت و منفی دوستان و همسالان کودکان و نوجوانان کدامند؟
- [سایر] آثار مثبت و منفی دوستان و همسالان کودکان و نوجوانان کدامند؟
- [آیت الله نوری همدانی] تنبیه بدنی در چه حدّی جایز میباشد؟
- [سایر] آیا تنبیه بدنی، شیوه مناسبی برای اصلاح رفتار نادرست کودکان است؟ لطفاً توضیح دهید تنبیه بدنی کودک، صحیح است یا اشتباه؟
- [سایر] نظر اسلام درباره تنبیه بدنی کودکان چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تنبیه بدنی در چه حدّی جایز میباشد؟
- [سایر] در رابطه با شیوه تنبیه تحریمی نه تنبیه بدنی توضیح دهید؟
- [سایر] آثار بدخوابی کدامند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شکستن نماز از روی اختیار حرام است ، ولی برای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی وصیّت کند از یک سوم دارایی او خمس، زکات یا بدهی او را بدهند و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند و نیز کارهای مستحبّی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، باید اوّل به واجبات خواه مالی باشد یا بدنی عمل نمایند و در بین واجبات هم ترتیب معتبر نیست و اگر وصیّت او به ترتیب باشد، باید در واجبات به همان ترتیب عمل کنند و آنچه را مقدّم است اگرچه واجب بدنی باشد اوّل انجام دهند، پس اگر یک سوم دارایی او برای تمام آن کافی باشد، باید به تمام آن عمل شود و چنانچه کافی نباشد، اگر باقیمانده تماما یا قسمتی واجب مالی باشد، باید از اصل مال بدهند و اگر باقیمانده تماما یا قسمتی واجب بدنی باشد، لازم نیست به آن عمل کنند و در صورتی که وصیّت او به ترتیب نباشد، باز باید نخست واجبات مالی و بدنی را انجام دهند و بین واجبات هم ترتیب نیست و اگر ثلث مال از مقدار مورد نیاز واجبات مالی و بدنی کمتر باشد، ثلث را بین واجب مالی و بدنی به نسبت تقسیم کنند و باقیمانده واجب مالی را از اصل مال بدهند و باقیمانده واجب بدنی را لازم نیست عمل نمایند و در هر صورت عمل به مستحبّات هنگامی واجب است که ثلث، علاوه بر واجبات، برای آن هم وافی باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی، مانعی ندارد.
- [آیت الله بروجردی] شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله خوئی] شکستن نماز واجب از روی اختیار بنابر احتیاط واجب حرام است، ولی برای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله سبحانی] شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ولی برای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] شکستن نماز واجب از روی اختیار بنا بر احتیاط واجب حرام است؛ ولی برای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] شکستن نماز واجب از روی اختیار بنابر احتیاط جایز نیست، ولی برای حفظ مال و جان و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.