پاسخ از آقای دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان شناس: یادگیری تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری یا رفتار بالقوه است که ناشی از تمرین تقویت شده باشد . یعنی اگر قرار است که یادگیری صورت بگیرد باید تغییر بوجود بیاید . دانش آموزی که در کلاس نشسته ، وقتی بیرون میآید باید یک انسان دیگری شده باشد . اگر تغییری نکرده باشد یادگیری صورت نگرفته است . تازه این تغییراتی را هم که می کند نباید طوطی وار لحظه ای باشد که موقعی که امتحانش را داد آن را فراموش کند بلکه باید پایدار باشد . شاید ما این توقع را نداشته باشیم که فرد تا آخر عمر همه ی آن چیزی که یاد گرفته به همان کیفیت روز اول نگه بدارد ولی این توقع را داریم که یک مقداری اطلاعات را نگه بدارد و پایدار باشد . به چیزهایی می توانیم یادگیری اطلاق بکنیم که توانایی آن باشد . مثلا شما می توانید به یک گنجشک یاد بدهید که نوکش را باز کند و من سرم را در دهانش بکنم ؟ اینکار شدنی نیست ولی به شیر می توانیم چنین آموزشی بدهیم که دهانش را باز کند و سرمان را در دهانش بگذاریم . و در ضمن به شیر نمی توانیم اموزش بدهیم که پرواز بکنند . بنابراین توان اولیه و بالقوه اش خیلی مهم است . آیا دانش آموز ما توان یاد گیری ریاضی را دارد ؟ اصلا هوش ریاضی را دارد ؟ یا اینکه ما میخواهیم به زور او را مهندس کنیم . اگر ما بخواهیم به زور این کار را بکنیم مثل شیری که به زور می خواهیم به او پرواز یاد بدهیم ، هیچ گاه نخواهد توانست که یاد بگیرد و یادگیری او دچار مشکل خواهد شود . انگیزه هایش دچار مشکل میشود و به شدت از نظر هیجانی ، عاطفی و رفتاری عقده و ناکامی را تجربه می کند و آن وقت ما یک انسان سالم را گرفته ایم و یک بیمار روانی را تحویل داده ایم چون می خواستیم یک چیزهایی را به او یاد بدهیم که یاد نمی گرفته است . تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری که ناشی از تمرین باشد . این جوری نیست که من یک شربتی را به کسی بدهم و او یاد بگیرد . حالا ممکن است در آینده این اتفاق بیفتد . در مورد مولکولهای یادگیری یک پژوهشی انجام گرفته بود که موش ها را از ماز عبور داده بودند و موش ها یاد گرفته بودند که از ماز رد بشوند بعد خون و مایع مغز نخاعی موشها را از صافی رد کرده بودند ، دیده بودند که پروتئین هایی پشتش باقی می ماند و این پروتئین ها را به موش های دیگر تزریق کردند ، به موش هایی که در درون ماز و آن دالانهای پرپیچ و خم نرفته بودند و دیدند که موش های دوم راحت راه را پیدا کردند . و ممکن است در آینده این شربت کشف بشود و لی در حال حاضر چنین چیزی نداریم که بچه های ما بجای اینکه مدرسه بروند شربت فیزیک بخورند . این یادگیری است . اگر فردی نتواند یاد بگیرد به رغم آنکه آن توانایی را دارد می گوییم ناتوانی در یادگیری دارد . یکی از مشکلاتی که در بحث ناتوانایی یادگیری داریم این است که والدین می گویند که بچه ی ما به این خوبی رشد کرده است و فکر می کنند که دیگرهیچ مشکلی ندارد و ما نمیتوانیم بگوییم که بچه تان چنین مشکلی هم دارد . و باید با احتیاط آن را بگوییم و بعضی مواقع مادرها گله مند میشوند و می گویند که پیش یک روانشناس رفتم و گفت : که بچه تان مشکل دارد و دیگر پیش او نرفتم . خود دکتر مشکل دارد و نفهمید که بچه ی من سالم است . ما باید یک جوری به والدین بگوییم که این استعداد را دارد ولی می بایستی از راهش وارد شد . مادری پیش من آمده بود و همین را مطرح میکرد و به من گفت که شما هم معتقد هستید که بچه ی من به هیچی نمی رسد . من گفتم : شما فکر کن که سه تا ماشین داریم : مدل پایین و مدل متوسط و مدل بالا و بخواهیم این سه تا ماشین با هم حرکت بکنند و از یک نقطه به نقطه ی دیگری برسند . کدام زودتر میرسد؟ گفت : ماشین مدل بالا زودتر میرسد . خوب ماشین مدل پایین هم میرسد ؟ بله ولی دیرتر میرسد . با صبر ، حوصله و مراقبت بیشتر و رانندگی بهتر . این بچه ای هم که مشکل دارد می رسد ولی با صبر ، حوصله ی و مراقبت بیشتر . در اینجا مادر پذیرفت و گفت که حالا باید برای ناتوانی یادگیری بچه ام چکار کنم ؟ www.ch3.ir
تعریفی از یادگیری ارائه بفرمایید .
پاسخ از آقای دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان شناس:
یادگیری تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری یا رفتار بالقوه است که ناشی از تمرین تقویت شده باشد . یعنی اگر قرار است که یادگیری صورت بگیرد باید تغییر بوجود بیاید . دانش آموزی که در کلاس نشسته ، وقتی بیرون میآید باید یک انسان دیگری شده باشد . اگر تغییری نکرده باشد یادگیری صورت نگرفته است . تازه این تغییراتی را هم که می کند نباید طوطی وار لحظه ای باشد که موقعی که امتحانش را داد آن را فراموش کند بلکه باید پایدار باشد . شاید ما این توقع را نداشته باشیم که فرد تا آخر عمر همه ی آن چیزی که یاد گرفته به همان کیفیت روز اول نگه بدارد ولی این توقع را داریم که یک مقداری اطلاعات را نگه بدارد و پایدار باشد . به چیزهایی می توانیم یادگیری اطلاق بکنیم که توانایی آن باشد . مثلا شما می توانید به یک گنجشک یاد بدهید که نوکش را باز کند و من سرم را در دهانش بکنم ؟ اینکار شدنی نیست ولی به شیر می توانیم چنین آموزشی بدهیم که دهانش را باز کند و سرمان را در دهانش بگذاریم . و در ضمن به شیر نمی توانیم اموزش بدهیم که پرواز بکنند . بنابراین توان اولیه و بالقوه اش خیلی مهم است . آیا دانش آموز ما توان یاد گیری ریاضی را دارد ؟ اصلا هوش ریاضی را دارد ؟ یا اینکه ما میخواهیم به زور او را مهندس کنیم . اگر ما بخواهیم به زور این کار را بکنیم مثل شیری که به زور می خواهیم به او پرواز یاد بدهیم ، هیچ گاه نخواهد توانست که یاد بگیرد و یادگیری او دچار مشکل خواهد شود . انگیزه هایش دچار مشکل میشود و به شدت از نظر هیجانی ، عاطفی و رفتاری عقده و ناکامی را تجربه می کند و آن وقت ما یک انسان سالم را گرفته ایم و یک بیمار روانی را تحویل داده ایم چون می خواستیم یک چیزهایی را به او یاد بدهیم که یاد نمی گرفته است . تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری که ناشی از تمرین باشد . این جوری نیست که من یک شربتی را به کسی بدهم و او یاد بگیرد . حالا ممکن است در آینده این اتفاق بیفتد . در مورد مولکولهای یادگیری یک پژوهشی انجام گرفته بود که موش ها را از ماز عبور داده بودند و موش ها یاد گرفته بودند که از ماز رد بشوند بعد خون و مایع مغز نخاعی موشها را از صافی رد کرده بودند ، دیده بودند که پروتئین هایی پشتش باقی می ماند و این پروتئین ها را به موش های دیگر تزریق کردند ، به موش هایی که در درون ماز و آن دالانهای پرپیچ و خم نرفته بودند و دیدند که موش های دوم راحت راه را پیدا کردند . و ممکن است در آینده این شربت کشف بشود و لی در حال حاضر چنین چیزی نداریم که بچه های ما بجای اینکه مدرسه بروند شربت فیزیک بخورند . این یادگیری است . اگر فردی نتواند یاد بگیرد به رغم آنکه آن توانایی را دارد می گوییم ناتوانی در یادگیری دارد . یکی از مشکلاتی که در بحث ناتوانایی یادگیری داریم این است که والدین می گویند که بچه ی ما به این خوبی رشد کرده است و فکر می کنند که دیگرهیچ مشکلی ندارد و ما نمیتوانیم بگوییم که بچه تان چنین مشکلی هم دارد . و باید با احتیاط آن را بگوییم و بعضی مواقع مادرها گله مند میشوند و می گویند که پیش یک روانشناس رفتم و گفت : که بچه تان مشکل دارد و دیگر پیش او نرفتم . خود دکتر مشکل دارد و نفهمید که بچه ی من سالم است . ما باید یک جوری به والدین بگوییم که این استعداد را دارد ولی می بایستی از راهش وارد شد . مادری پیش من آمده بود و همین را مطرح میکرد و به من گفت که شما هم معتقد هستید که بچه ی من به هیچی نمی رسد . من گفتم : شما فکر کن که سه تا ماشین داریم : مدل پایین و مدل متوسط و مدل بالا و بخواهیم این سه تا ماشین با هم حرکت بکنند و از یک نقطه به نقطه ی دیگری برسند . کدام زودتر میرسد؟ گفت : ماشین مدل بالا زودتر میرسد . خوب ماشین مدل پایین هم میرسد ؟ بله ولی دیرتر میرسد . با صبر ، حوصله و مراقبت بیشتر و رانندگی بهتر . این بچه ای هم که مشکل دارد می رسد ولی با صبر ، حوصله ی و مراقبت بیشتر . در اینجا مادر پذیرفت و گفت که حالا باید برای ناتوانی یادگیری بچه ام چکار کنم ؟
www.ch3.ir
- [سایر] دین چیست و چه تعریفی میتوان از اخلاق ارائه داد؟
- [سایر] آیا یادگیری قرآن برای فرزند شش ماهه به بعد تأثیری دارد و اگر روشی در این مورد دارید ارائه فرمایید؟
- [سایر] لطف کنید در خصوص اصول اعتقادی(توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت) توضیحاتی ارائه نمایید و یا جهت یادگیری این مسائل چند کتاب معرفی می نمایید؟
- [سایر] درباره وجه تسمیه قرآن مجید توضیحاتی ارائه بفرمایید؟
- [سایر] توضیح کاملی در مورد سفیران هدایت ارائه بفرمایید.
- [سایر] لطفا مختصری از سوره جمعه توضیحی ارائه بفرمایید؟
- [سایر] آیا احضار روح صحت دارد؟ مثالهای معتبر ارائه بفرمایید؟
- [سایر] تاریخچه ای از بحث پلورالیسم دینی را ارایه بفرمایید.
- [آیت الله خامنه ای] مسجد جامع چه تعریفی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] مسجد جامع چه تعریفی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] .راه دادن بچه به مسجد که نه مزاحم عبادت دیگران است و نه موجب آلودگی مسجد، منعی ندارد و اگر سبب رغبت وی به نماز و یادگیری احکام آن شود, مستحب است.
- [آیت الله جوادی آملی] .آنچه مشروط به پوشاندن است , اعم از نماز و لواحق آن، اگر عمداً یا با تقصیر در یادگیریِ حکم شرعی، بدون پوشاندن انجام شود، باطل است و باید اعاده شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان در نماز عمدا عورتش را نپوشاند، نماز او باطل است، بلکه اگر نپوشاندن عورت از روی ندانستن مسأله نیز باشد وجهل او ناشی از کوتاهی در یادگیری مسأله باشد، باید نماز خود را دوباره بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است و در آن جا نماز بخواند، چنانچه در یادگیری مسأله کوتاهی کرده باشد نماز او باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به واسطه ندانستن مسأله، عملی را انجام دهد که روزه را باطل میکند، کفّاره بر او واجب نیست، مگر این که در یادگیری مسأله کوتاهی کرده باشد و در هنگام انجام دادن عمل، احتمال باطل شدن روزه را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر با لباسی که نمیداند از حیوان حرام گوشت است نماز بخواند، نمازش صحیح است و همچنین است اگر فراموش کرده باشد و یا جاهل به مسأله باشد؛ ولی اگر جهل او به خاطر کوتاهی در یادگیری مسأله باشد، نمازش باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ارائه طرح و برنامههای علمی و عملی, جهت اصلاح امور امت اسلامی، حفظ استقلال اقتصادی و مانند آن , در مسجد بدون رجحان نخواهد بود؛ چنان که تعلیم امور نظامی برای جهاد و دفاع دینی در غیر وقت نماز, هیچ کراهتی ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] رادیو و تلویزیون هم دارای منافع حلال و عقلایی بسیار و هم دارای منافع حرام است وجائز است انتفاع بردن از آنها به نحو حلال از قبیل اخبار و مواعظ و نشان دادن چیزهای حلال برای تعلیم وتربیت صحیح یا نشان دادن کالاها و عجایب خلقت از برّ وبحر، وامّا چیزهای حرام از قبیل پخش غنا و موسیقی و اشاعه منکرات و پخش قوانین خلاف اسلام و مدح خائن و ظالم و ترویج باطل و ارائه چیزهائی که اخلاق جامعه را فاسد و عقاید آنان را متزلزل میکند حرام و معصیت است و شنیدن و نگاه کردن آنها هم جائز نیست.
- [امام خمینی] رادیو و تلویزیون دارای منافع حلال عقلایی و منافع حرام است از نظر اسلام و جایز است انتفاع بردن از آنها به نحو حلال، از قبیل اخبار و مواعظ از رادیو و نشان دادن چیزهای حلال برای تعلیم و تربیت صحیح، یا نشان دادن کالاها و عجایب خلقت از بر و بحر از تلویزیون و اما چیزهای حرام از قبیل پخش غنا و موسیقی مطرب و اشاعه منکرات از قبیل پخش قوانین خلاف اسلام و مدح خائن و ظالم، و ترویج باطل، و ارائه چیزهایی که اخلاق جامعه را فاسد و عقاید آنها را متزلزل میکند، حرام و معصیت است.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که مسائل اصلی نماز را می داند و احکام شک و سهو و مانند آن را نمیداند و میتواند بدون آنها نماز را به طور صحیح اقامه کند، نماز او در اول وقت , درست است و اگر اطمینان دارد بدون آگاهی از احکام آنها نمیتواند نماز را به طور صح یح انجام دهد، باید صبر کند تا پس از یادگیری آنها نماز را به پا دارد و چنانچه احتمال دهد اموری که احکام آنها را نمیداند پیش نمیآید، میتواند به عنوان (رجاء) نماز را اول وقت شروع کند و اگر مطلبی پیش آمد که حکم آن را نمیداند، میتواند به یکی از دو طرفِ احتمال عمل کند و پس از بهجا آوردن نماز، حتماً حکم آن را فرا گیرد و اگر برابر آن حکم، نماز را نخوانده بود، باید آن را دوباره بخواند.