(أقم الصَّلاة لذکری)(1) (نماز رابه یاد من به پای دارید).
نماز تنها در شریعت اسلام تشریع نشده است بلکه این عبادت در ادیان پیشین نیز به شکل‌های مختلفی وجود داشت. قرآن مجید، آن را از وصایای چند تن از پیامبران(2) و امام صادق‌علیه السلام، آن را آخرین و مهم‌ترین سفارش‌های پیامبران دانسته است.(3) نماز ستون دین و مهم‌ترین و با ارزش‌ترین عبادت‌ها است که اگر در درگاه خداوند پذیرفته شود، عبادت‌های دیگر نیز قبول می‌شود و اگر پذیرفته نشود، اعمال دیگر نیز ارزش نخواهد داشت. از این رو ترک آن، از بزرگ‌ترین گناهان کبیره است. پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: (کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک بشمارد، سزاوار عذاب آخرت است). نماز دارای آثار و برکاتی است از جمله:
1. احیای ذکر خدا در فرد و جامعه (أقم الصَّلاة لذکری)
2. کسب آرامش درونی (ألا بذکر اللَّه تطمئنُّ القلوب)
3. بهترین عامل باز دارنده از فحشا و منکر (إنَّ الصَّلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر)
4. بهترین وسیله تقوا و پرهیزکاری (یا أیُّها النَّاس اعبدوا لعلَّکم تتَّقون).
نماز یازده جزء واجب دارد: نیت، تکبیرة الاحرام، قیام (ایستادن هنگام تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع)، رکوع، سجود، قرائت، ذکر، تشهد، سلام، ترتیب، موالات. بعضی از این اجزا رکن نماز محسوب می‌شود یعنی، اگر انسان آنها را به‌جا نیاورد یا در نماز اضافه کند، نمازش باطل می‌شود خواه از روی عمد باشد یا به طور اشتباه (پنج مورد اول) بر خلاف باقی اجزا که اگر انسان آنها را از روی اشتباه و فراموشی به‌جا نیاورد یا اضافه کند، نمازش باطل نمی‌شود. رعایت بعضی از امور نیز حضور قلب را زیاد می‌کند و در نتیجه نماز در پیشگاه حق پذیرفته‌تر خواهد بود مانند:
الف. نمازگزار چشم‌ها را نبندد.
ب. با انگشتان، دست‌ها و موی سر یا صورت بازی نکند.
ج. در هنگام خواندن حمد یا سوره و یا ذکر، برای شنیدن حرف کسی سکوت نکند.
د. از هر کاری که خضوع و خشوع را از بین می‌برد، اجتناب ورزد.
نماز یک ترکیب و هیئت خاصی دارد که اگر نمازگزار به شکل و صورت آن خلل وارد سازد، نماز از بین رفته و در نتیجه باطل می‌شود. این موارد عبارت است از: سخن گفتن، خندیدن با صدا (نه لبخند)، گریستن برای کار دنیایی، روی از قبله بر گرداندن، خوردن و آشامیدن، بر هم زدن صورت نماز و کم و زیاد کردن ارکان نماز. اینها را مبطلات نماز نیز می‌گویند.
پی‌نوشت
(1) طه (20)، آیه 14.
(2) پیامبران یاد شده عبارت‌اند از: اسماعیل، لقمان، موسی، عیسی و پیامبر اسلام.
(3)) احبُّ الاعمال الی اللَّه عزَّ وجلَّ الصَّلاة و هی آخر وصایا الانبیاء (: کافی، ج 3.
