برقراری ارتباط با دیگران و محبت نمودن به آنها، یکی ازمهم ترین مسایل زندگی انسان است. در صورتی که در آن ضعیف عمل شود، مشکلات متعددی در زندگی به وجود خواهد آمد. حال شناخت بیماری و مشکل، یکی از مراحل اساسی برطرف نمودن آن است. ناتوانی از برقراری ارتباط مطلوب با دیگران و محبت نداشتن به آنها، برخاسته از عوامل زیر است: الف) سو ظن به دیگران، ب) خودبینی، ج) کمبود محبت در دوران زندگی مخصوصاً کودکی، د) خجالتی بودن، ه) زودرنجی، و) پرتوقع بودن، ز) عدم باورتوانایی های خود. البته این بدان معنا نیست که همه این عوامل در یک نفر وجود دارد بلکه ممکن است یک یا چند عامل در یک شخص موجب بروز این مشکل شده باشد. درباره بدبینی و سوظن به دیگران امور زیر را رعایت کنید: الف) همه انسان ها، بندگان خداوند کریم هستند واو مخلوقات خود را دوست دارد، ب) ممکن است درقضاوت راجع به دیگران دچار سطحی نگری و ظاهربینی گردیم و اززوایای مثبت موجود در آنها غافل شویم، ج) خود ما دارای نواقص و معایب فراوانی هستیم که اگر به محاسبه آن بپردازیم، خواهیم دید که از دیگران بهتر نیستیم یا دیگران از ما بدتر نمی باشند، د) خداوند به هر شخص کمالات و خوبی هایی کرامت کرده که آنها بدان جهت قابل احترام اند، ه) در زندگی شخصی دیگران و امور غیرمربوط به شما، تجسس و کنکاش نکنید، و) به خود تلقین کنید ((همان طور که من دوست ندارم دیگران به من بدبین باشند، من هم نباید به دیگران سوء ظن داشته باشم))، ز) بدانید فقط معصومین (ع) هستند که عاری از هرگونه عیب می باشند و انسان های دیگر همه دارای عیوب و نقایصی اند ولی ما وظیفه داریم مانند زنبورعسل باشیم که تلاش می کند گل ها را پیدا کند و بر روی آنها بنشیند و استفاده کند (نه مانند مگس که به دنبال کثیفی ها و زخم ها و جراحات است)، ح) هرگاه احساس بدبینی و سوء ظن به دیگران به شما دست داد، حتماً به خدا پناه ببرید و استغفار کنید. از خداوند بخواهید این حالت را از شمادور کند و محبت بندگانش را در دل شما افزون گرداند. برای این که توانایی های خود را باور کنید، ظرفیت خود را به وسیله امور زیر بیشترکنید: الف) در انتقاد درونی از خود زیاده روی نکنید. ب) افکار منفی خود را کنترل کنید. ج) همواره در مسایل موضع انفعالی نگیرید و همه تقصیرها را به گردن خود نیندازید. د) مقداری به جسارت ورزی و جرات آموزی اجتماعی بپردازید. برای این کار ورزش ها ورقابت های جمعی و دست زدن به کارهای بزرگ مفید است. برای فایق آمدن به مشکل خجالتی بودن توصیه می شود: الف) ارتباط خودرا با خداوند محکم کنید و با نماز و حتی بجای آوردن نوافل و دعاپایگاه روحی خود را مستحکم تر سازید. ب) در مجالس و محافل عمومی شرکت کنید و از این بابت هیچ نگرانی به خود راه ندهید. ج) شب ها به هنگام آرامش در بستر این جملات را با خود زمزمه کنید من قادر هستم بر زود رنجی خود غلبه نمایم و آن را در هم بشکنم. من این دشمن را از سر راه خود بر خواهم داشت و آن را نابود خواهم کرد. خداوند به من کمک خواهد کرد. د) اگر گاهی به علت فعالیت های اجتماعی، دچار عدم موفقیت شدید و به اصطلاح کم آوردید، به هیچ وجه مایوس نشوید و بدانید پیروزی های بزرگ درگرو کسب تجربه از این گونه پیشامدها است. حتی افراد بسیاراجتماعی و موفق در این امور، گاهی دچار این وضع می گردند. ه) به افراد مورد علاقه خود، ابراز محبت کنید مثلًا به او بگویید ((تو را دوست دارم)) (مخصوصاً به همسر و فرزندانتان). اگر این توصیه ها رابا الفاظ مختلف به کار برید، چیزی نخواهد گذشت که این امر برایتان عادی می گردد. ضمناً سعی کنید وظایفتان را درباره شوهرتان خوب انجام دهید. آنچه که در اختیار زن است احترام و اهمیت دادن به شوهر، مهیا کردن محیط خانه برای او، همراهی با او در امور مختلف، پرهیز از بحث و مجادله های بی نتیجه، توجه به خواسته های جنسی شوهر و آماده ساختن خود برای او، صداقت و امانت و فداکاری وگذشت، از جمله اموری است که مراعات آن از جانب زن می تواند درجلب محبت شوهر مؤثر باشد. (1) در پایان متذکرمی شویم اگر خود شما کاری کنید که دیگران شما را دوست داشته باشند، اندک اندک شما هم آنها را دوست خواهید داشت مانند: ابراز تواضع، بخشندگی، خوش اخلاقی، مهربانی و سایر صفات نیک. (2) پی‌نوشت‌ (1) برای آگاهی بیشتر ر. ک: آیین همسرداری، ابراهیم امینی. (2) برای آگاهی بیشتر در این باب ر. ک: آیین دوست یابی، دیل کارنگی.
برقراری ارتباط با دیگران و محبت نمودن به آنها، یکی ازمهم ترین مسایل زندگی انسان است. در صورتی که در آن ضعیف عمل شود، مشکلات متعددی در زندگی به وجود خواهد آمد. حال شناخت بیماری و مشکل، یکی از مراحل اساسی برطرف نمودن آن است. ناتوانی از برقراری ارتباط مطلوب با دیگران و محبت نداشتن به آنها، برخاسته از عوامل زیر است:
الف) سو ظن به دیگران،
ب) خودبینی،
ج) کمبود محبت در دوران زندگی مخصوصاً کودکی،
د) خجالتی بودن،
ه) زودرنجی،
و) پرتوقع بودن،
ز) عدم باورتوانایی های خود.
البته این بدان معنا نیست که همه این عوامل در یک نفر وجود دارد بلکه ممکن است یک یا چند عامل در یک شخص موجب بروز این مشکل شده باشد. درباره بدبینی و سوظن به دیگران امور زیر را رعایت کنید:
الف) همه انسان ها، بندگان خداوند کریم هستند واو مخلوقات خود را دوست دارد،
ب) ممکن است درقضاوت راجع به دیگران دچار سطحی نگری و ظاهربینی گردیم و اززوایای مثبت موجود در آنها غافل شویم،
ج) خود ما دارای نواقص و معایب فراوانی هستیم که اگر به محاسبه آن بپردازیم، خواهیم دید که از دیگران بهتر نیستیم یا دیگران از ما بدتر نمی باشند،
د) خداوند به هر شخص کمالات و خوبی هایی کرامت کرده که آنها بدان جهت قابل احترام اند،
ه) در زندگی شخصی دیگران و امور غیرمربوط به شما، تجسس و کنکاش نکنید،
و) به خود تلقین کنید ((همان طور که من دوست ندارم دیگران به من بدبین باشند، من هم نباید به دیگران سوء ظن داشته باشم))،
ز) بدانید فقط معصومین (ع) هستند که عاری از هرگونه عیب می باشند و انسان های دیگر همه دارای عیوب و نقایصی اند ولی ما وظیفه داریم مانند زنبورعسل باشیم که تلاش می کند گل ها را پیدا کند و بر روی آنها بنشیند و استفاده کند (نه مانند مگس که به دنبال کثیفی ها و زخم ها و جراحات است)،
ح) هرگاه احساس بدبینی و سوء ظن به دیگران به شما دست داد، حتماً به خدا پناه ببرید و استغفار کنید. از خداوند بخواهید این حالت را از شمادور کند و محبت بندگانش را در دل شما افزون گرداند. برای این که توانایی های خود را باور کنید، ظرفیت خود را به وسیله امور زیر بیشترکنید:
الف) در انتقاد درونی از خود زیاده روی نکنید.
ب) افکار منفی خود را کنترل کنید.
ج) همواره در مسایل موضع انفعالی نگیرید و همه تقصیرها را به گردن خود نیندازید.
د) مقداری به جسارت ورزی و جرات آموزی اجتماعی بپردازید. برای این کار ورزش ها ورقابت های جمعی و دست زدن به کارهای بزرگ مفید است. برای فایق آمدن به مشکل خجالتی بودن توصیه می شود:
الف) ارتباط خودرا با خداوند محکم کنید و با نماز و حتی بجای آوردن نوافل و دعاپایگاه روحی خود را مستحکم تر سازید.
ب) در مجالس و محافل عمومی شرکت کنید و از این بابت هیچ نگرانی به خود راه ندهید.
ج) شب ها به هنگام آرامش در بستر این جملات را با خود زمزمه کنید من قادر هستم بر زود رنجی خود غلبه نمایم و آن را در هم بشکنم. من این دشمن را از سر راه خود بر خواهم داشت و آن را نابود خواهم کرد. خداوند به من کمک خواهد کرد.
د) اگر گاهی به علت فعالیت های اجتماعی، دچار عدم موفقیت شدید و به اصطلاح کم آوردید، به هیچ وجه مایوس نشوید و بدانید پیروزی های بزرگ درگرو کسب تجربه از این گونه پیشامدها است. حتی افراد بسیاراجتماعی و موفق در این امور، گاهی دچار این وضع می گردند.
ه) به افراد مورد علاقه خود، ابراز محبت کنید مثلًا به او بگویید ((تو را دوست دارم)) (مخصوصاً به همسر و فرزندانتان).
اگر این توصیه ها رابا الفاظ مختلف به کار برید، چیزی نخواهد گذشت که این امر برایتان عادی می گردد. ضمناً سعی کنید وظایفتان را درباره شوهرتان خوب انجام دهید. آنچه که در اختیار زن است احترام و اهمیت دادن به شوهر، مهیا کردن محیط خانه برای او، همراهی با او در امور مختلف، پرهیز از بحث و مجادله های بی نتیجه، توجه به خواسته های جنسی شوهر و آماده ساختن خود برای او، صداقت و امانت و فداکاری وگذشت، از جمله اموری است که مراعات آن از جانب زن می تواند درجلب محبت شوهر مؤثر باشد. (1)
در پایان متذکرمی شویم اگر خود شما کاری کنید که دیگران شما را دوست داشته باشند، اندک اندک شما هم آنها را دوست خواهید داشت مانند: ابراز تواضع، بخشندگی، خوش اخلاقی، مهربانی و سایر صفات نیک. (2)
پینوشت
(1) برای آگاهی بیشتر ر. ک: آیین همسرداری، ابراهیم امینی.
(2) برای آگاهی بیشتر در این باب ر. ک: آیین دوست یابی، دیل کارنگی.
- [سایر] رابطه گرایش مذهبی و تمایل به برقراری ارتباط با جنس مخالف از نظر اسلام چگونه است؟
- [سایر] ایا در برقراری ارتباط با وهابیون همانند برادران اهل سنت باید تقیه کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ببخشید مرز بین حیا و خجالت در هنگام برقراری ارتباط با نامحرم چیست؟
- [سایر] آیا ارتباط کودک 4/5 ساله با همسالان لازم است و اگر همسالان مطلوب در دسترس نباشند، چه باید کرد؟
- [سایر] در مسیر گفتگو برای حل مشکلات چه عواملی می تواند باعث شکست در گفتگو و مانع برقراری ارتباط سالم شود؟ روش صحیح در گفتگوها چگونه است؟
- [سایر] آیا می شود بدون اجازه پدر دختر باکره صیغه محرمیت خواند و قصد فقط و فقط دور بودن از گناه هنگامی که با او هستم آن هم در برخورد های احتمالی ؟اصلا قصد نزدیکی یا برقراری ارتباط جنسی نباشد. ما واقعا زمانی که با هم هستیم نمی خواهیم گناه کنیم . حتی در حد برخورد یا نگاه احتمالی.
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجّه به این که قرآن کلام خدا، و معجزه اوست، و بالطّبع خداوند برای برقراری ارتباط با انسانها شیوه های بیانی متفاوتی دارد، که قطعاً کاملترین نیز می باشد، این شیوه های بیانی کدام است؟ چگونه می توان در عرصه خبر از آن استفاده کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] مرد بزرگسالی به دلایل مشخصی از خانواده اش جدا شده و برقراری ارتباط با آنها برای او مقدور نیست. وی فرزند بزرگ خانواده هم هست و پدرش در این مدت فوت کرده است و نمی داند چه مقدار نماز قضا و غیر آن بر عهده پدرش است و مال کافی هم برای اجیر گرفتن در اختیار ندارد و خودش هم به علت سن زیاد نمی تواند آنها را بجا آورد، وظیفه وی چیست؟
- [سایر] سلام؛ آیا علاقه به همسر خود و داشتن محبت او در قلب خود، کار درست و پسندیدهای است؟ یا بهتر است او را به خاطر خدا دوست داشته باشیم و نسبت به او بهتر است(زهد پنهان) پیشه کنیم؟ اساساً در ارتباط با همسر باید فردی زاهد باشیم؟ منظور از زهد چیست؟
- [سایر] نمیتوانم محبت و دوستیام را نشان دهم (خانواده و دوستانم) و بسیار کم حرف هستم و ارتباط با دیگران را به یاد ندارم و اگر در جمع باشم فقط با بله و خیر، به آنها جواب میدهم، اینها مشکلات اصلی من است لطفاً راهنمایی کنید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن نیز می تواند در چند صورت عقد را به هم زند: 1 دیوانه بودن شوهر 2 نداشتن آلت مردی 3 ناتوانی از نزدیکی جنسی 4 بیضه های او را کشیده باشند (تفصیل این مسأله و مسأله سابق در کتابهای مفصل فقهی آمده است).
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به واسطه ناتوانی یا ترس از دزد و جانور و مانند اینها یا نداشتن وسیله ای که اب از چاه بکشد دسترسی به اب نداشته باشد باید تیمم کند و همچنین است اگر تهیه کردن اب یا استعمال ان به قدری مشقت داشته باشد که تحملش برای شخص میسر نباشد
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به واسطه پیری یا ناتوانی، یا ترس از دزد و جانور و مانند اینها، یا نداشتن وسیلهای که آب از چاه بکشد، دسترسی به آب نداشته باشد، باید تیمم کند و همچنین است اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدری مشقت داشته باشد که مردم آن را تحمل نمیکنند؛ ولی در صورت اخیر چنانچه تیمم ننماید و وضو بگیرد، وضوی او صحیح است.
- [آیت الله خوئی] اگر به واسط پیری یا ناتوانی، ترس از دزد و جانور و مانند اینها یا نداشتن وسیلهای که آب از چاه بکشد، دسترسی به آب نداشته باشد، باید تیمم کند. و همچنین است اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدری مشقت داشته باشد که مردم تحمل آن را نمیکنند، ولی در صورت اخیر چنانچه تیمم ننماید و وضو بگیرد وضوی او صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن نیز می تواند در چهار صورت عقد را به هم بزند: اوّل: دیوانه بودن شوهر، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد دیوانه بوده یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود می تواند عقد را بهم بزند. دوّم: نداشتن آلت مردی، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد آلت مردی نداشته یا بعد از عقد پیش از نزدیکی آلت او بریده شده می تواند عقد را بهم بزند. سوّم: ناتوانی از نزدیکی جنسی، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد می تواند عقد را بهم بزند. چهارم: بیضه های او را کشیده باشند، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که بیضه های شوهرش را قبل از عقد کشیده اند می تواند عقد را بهم بزند. در تمام چهار صورتی که ذکر شد زن می تواند بدون طلاق عقد را بهم بزند. ولی در صورت سوّم که ناتوانی جنسی دارد لازم است که زن به مجتهد جامع الشرائط یا به وکیل او مراجعه نماید و مجتهد جامع الشرائط شوهر را تا یک سال مهلت می دهد چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن زن می تواند عقد را بهم بزند، و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند، فسخ اثری ندارد اگر چه احتیاط مستحب آنستکه شوهر او را طلاق دهد.