خصوصیات فردی انسان مؤمن و متدین و صفات و ویژگی های یک فرد با ایمان را خداوند متعال در قرآن کریم و معصومین ( علیهم السلام ) در سخنان گهربار خود بیان نموده اند. از بارزترین صفات مؤمن، ادای واجبات[1] و ترک محرمات الاهی[2] است. در روایات؛ جدای از این دو، صفات زیادی برای مؤمن شمرده شده است. البته همان طور که روشن است درجۀ ایمان بالاتر از اسلام است و مؤمن بالاتر از مسلمان؛ یعنی برای ورود به اسلام فقط گفتن شهادتین کافی است، ولی برای رسیدن به درجۀ ایمان راهی بس طولانی در پیش است. خداوند در قرآن کریم با تعبیر بسیار جالبی از قول کسانی که به ظاهر ایمان آورده اند؛ می فرماید: "بادیه نشینان گفتند: ایمان آورده‌ایم، بگو: ایمان نیاورده‌اید بلکه بگویید مسلمان شده‌ایم؛ و هنوز ایمان در دلهایتان نفوذ نکرده است. اگر اطاعت خدا و پیامبر وی کنید، چیزی از اعمالتان نمی کاهد که خدا آمرزگار و رحیم است.[3]" بله ایمان بعد از اطاعت خدا و پیامبرش در همۀ زمینه ها آشکار می شود با توجه به این نکته بیان می شود: روزی حضرت امام علی (ع) صفات مؤمن را از پیامبر(ص) سؤال کرد؛ حضرت در جواب یکصدو سه صفت برای مؤمن برشمردند که به جهت اختصار به برخی از آن اشاره می شود: مؤمن حلیم و صبور، خوش گفتار و گشاده دل است، شادی او در صورتش نمایان و حزنش در سینه پنهان. خنده اش تبسم و اجتماعش تعلٌم است، غافل را تذکر می دهد و جاهل را تعلیم. در امری که به او مربوط نیست وارد نمی شود. غیبت هیچ شخصی را نمی کند و در شبهات احتیاط می کند. بسیار بخشنده است. از عسل شیرین تر و از کوه سخت تر است. سرٌ کسی را آشکار نکرده و زیاد عبادت می کند، در امانات مردم بسیار امین و راستگو و عفیف است. به وعده هایش وفا می کند، به دنبال امور متعالی و برتر است، خرج زندگی اش کم و عبادتش زیاد است، باطل را از دوستش قبول نمی کند و حق را حتی از دشمنش نیز قبول می کند، در کَسب اش شبهه (چه رسد به حرام) وارد نمی کند. اگر با کسی دشمن باشد؛ این دشمنی او را از انصاف خارج نمی کند، و اگر کسی را دوست داشته باشد؛ به خاطر او به گناه نمی افتد. قطع رحم نمی کند (با پدر و مادر و فامیل، قطع ارتباط نمی کند و به آنها خصوصاً پدر ومادر احترام می گذارد.) و با ایتام مهربان است.[4] با متصف شدن به این صفات و دیگر صفات مشابه که در روایات ما برای مؤمن ذکر شده است با استعانت از خداوند می توان به یک انسان نمونه و مورد قبول دین تبدیل شد. برای اطلاع بیشتر می توان به بحارالانوار، ج68 ص384 و دو کتاب مرحوم صدوق؛ خصال ،ج2ص571 و صفات الشیعه، ص6مراجعه نمود. پی نوشتها: [1] . حضرت رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) می فرماید : ( به آنچه خدا واجب کرده عمل کن تا با تقواترین مردم باشی .) کلینی ، ابو جعفر محمد بن یعقوب ، اصول کافی ، ج2 ، ص 82 ، ناشر : المکتبه الاسلامیه ، تهران ، چاپ اول ، 1388 ه ق ؛ همچنین حضرت علی ( علیه السلام ) می فرماید : ( هیچ عبادتی مانند انجام فرایض و واجبات نیست ) ، صبحی صالح ، نهج البلاغه ، حکمت 113. [2] . حضرت علی ( علیه السلام ) فرمودند : ( در ترک گناه با نفس خویش دست و پنجه نرم کنید تا کشاندن آن به سوی طاعات و عبادات بر شما آسان شود ). عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی ، غررالحکم ، ص 129 ، ح 6410؛ همچنین امام باقر (ع) می فرماید: ( هیچ عبادتی نزد خدا به اندازه نگهداری شکم و دامن،از حرام ارزش ندارد )، اصول کافی ،ج2،ص79. [3] حجرات، 14. [4] مجلسی ،محمد باقر،بحارالانوار،ج64،ص310،انتشارات وفاء، بیروت. http://farsi.islamquest.net
افراد متدین و دین دار باید چه خصوصیاتی داشته باشند؟
خصوصیات فردی انسان مؤمن و متدین و صفات و ویژگی های یک فرد با ایمان را خداوند متعال در قرآن کریم و معصومین ( علیهم السلام ) در سخنان گهربار خود بیان نموده اند. از بارزترین صفات مؤمن، ادای واجبات[1] و ترک محرمات الاهی[2] است.
در روایات؛ جدای از این دو، صفات زیادی برای مؤمن شمرده شده است. البته همان طور که روشن است درجۀ ایمان بالاتر از اسلام است و مؤمن بالاتر از مسلمان؛ یعنی برای ورود به اسلام فقط گفتن شهادتین کافی است، ولی برای رسیدن به درجۀ ایمان راهی بس طولانی در پیش است. خداوند در قرآن کریم با تعبیر بسیار جالبی از قول کسانی که به ظاهر ایمان آورده اند؛ می فرماید: "بادیه نشینان گفتند: ایمان آوردهایم، بگو: ایمان نیاوردهاید بلکه بگویید مسلمان شدهایم؛ و هنوز ایمان در دلهایتان نفوذ نکرده است. اگر اطاعت خدا و پیامبر وی کنید، چیزی از اعمالتان نمی کاهد که خدا آمرزگار و رحیم است.[3]" بله ایمان بعد از اطاعت خدا و پیامبرش در همۀ زمینه ها آشکار می شود با توجه به این نکته بیان می شود:
روزی حضرت امام علی (ع) صفات مؤمن را از پیامبر(ص) سؤال کرد؛ حضرت در جواب یکصدو سه صفت برای مؤمن برشمردند که به جهت اختصار به برخی از آن اشاره می شود: مؤمن حلیم و صبور، خوش گفتار و گشاده دل است، شادی او در صورتش نمایان و حزنش در سینه پنهان. خنده اش تبسم و اجتماعش تعلٌم است، غافل را تذکر می دهد و جاهل را تعلیم. در امری که به او مربوط نیست وارد نمی شود. غیبت هیچ شخصی را نمی کند و در شبهات احتیاط می کند. بسیار بخشنده است. از عسل شیرین تر و از کوه سخت تر است. سرٌ کسی را آشکار نکرده و زیاد عبادت می کند، در امانات مردم بسیار امین و راستگو و عفیف است. به وعده هایش وفا می کند، به دنبال امور متعالی و برتر است، خرج زندگی اش کم و عبادتش زیاد است، باطل را از دوستش قبول نمی کند و حق را حتی از دشمنش نیز قبول می کند، در کَسب اش شبهه (چه رسد به حرام) وارد نمی کند. اگر با کسی دشمن باشد؛ این دشمنی او را از انصاف خارج نمی کند، و اگر کسی را دوست داشته باشد؛ به خاطر او به گناه نمی افتد. قطع رحم نمی کند (با پدر و مادر و فامیل، قطع ارتباط نمی کند و به آنها خصوصاً پدر ومادر احترام می گذارد.) و با ایتام مهربان است.[4]
با متصف شدن به این صفات و دیگر صفات مشابه که در روایات ما برای مؤمن ذکر شده است با استعانت از خداوند می توان به یک انسان نمونه و مورد قبول دین تبدیل شد.
برای اطلاع بیشتر می توان به بحارالانوار، ج68 ص384 و دو کتاب مرحوم صدوق؛ خصال ،ج2ص571 و صفات الشیعه، ص6مراجعه نمود.
پی نوشتها:
[1] . حضرت رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) می فرماید : ( به آنچه خدا واجب کرده عمل کن تا با تقواترین مردم باشی .) کلینی ، ابو جعفر محمد بن یعقوب ، اصول کافی ، ج2 ، ص 82 ، ناشر : المکتبه الاسلامیه ، تهران ، چاپ اول ، 1388 ه ق ؛ همچنین حضرت علی ( علیه السلام ) می فرماید : ( هیچ عبادتی مانند انجام فرایض و واجبات نیست ) ، صبحی صالح ، نهج البلاغه ، حکمت 113.
[2] . حضرت علی ( علیه السلام ) فرمودند : ( در ترک گناه با نفس خویش دست و پنجه نرم کنید تا کشاندن آن به سوی طاعات و عبادات بر شما آسان شود ). عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی ، غررالحکم ، ص 129 ، ح 6410؛ همچنین امام باقر (ع) می فرماید: ( هیچ عبادتی نزد خدا به اندازه نگهداری شکم و دامن،از حرام ارزش ندارد )، اصول کافی ،ج2،ص79.
[3] حجرات، 14.
[4] مجلسی ،محمد باقر،بحارالانوار،ج64،ص310،انتشارات وفاء، بیروت.
http://farsi.islamquest.net
- [سایر] چرا حضرت مهدی علیه السلام با وجود افراد متدین زیاد در جهان، ظهور نمی کند؟
- [آیت الله بهجت] چه خصوصیاتی باعث می شود که شخصی برای امام جماعت بودن بر افراد شبیه خود رجحان داشته باشد؟
- [سایر] اگر عقل دین را تأیید می کند، پس چرا آدم های عاقلی وجود دارند که متدین نیستند و به هیچ دینی نگرویدند؟
- [سایر] اگر عقل دین را تأیید می کند، پس چرا آدم های عاقلی وجود دارند که متدین نیستند و به هیچ دینی نگرویدند؟
- [سایر] چرا برخی افراد دین دارند و برخی ندارن؟ چرا بضی افراد مسلنانند و برخی زرتشتی یا مسیحی؟
- [سایر] ویژگی های دین مبین اسلام که باعث گرایش افراد زیادی در طول سال به این دین می شود چیست ؟
- [سایر] بهشت مؤمنین دارای چه خصوصیاتی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک خبر موثّق دارای چه خصوصیّاتی است؟
- [سایر] آیا افراد عادی هم که واجبات خود را انجام می دهند، می توانند به مکاشفه برسند؟
- [سایر] چگونه مسلمانان از افراد بی دین توقع دارند به مقدسات آنها احترام بگذارند؟
- [آیت الله مظاهری] طلبهای که متدین است و اشتغال به تحصیل دارد میتواند شهریه بگیرد گرچه فقیر نباشد و مالک هم میشود.
- [آیت الله مظاهری] کورتاژ یکی از گناهان بزرگ در اسلام است و چنانکه گذشت علاوه بر گناه کفّاره نیز دارد، ولی اگر از نظر دکتر متخصّص و متدین حفظ جان زن متوقف بر آن باشد مانعی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به خیال این که برای خواندن یک رکعت نماز - با خصوصیاتی که در مسأله 477 گفته شد - وقت ندارد نماز نخواند و بعد بفهمد وقت داشته، باید قضای آن نماز را به جا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] خصوصیاتی را که مالک در خرید و فروش معین می کند مثل ان که عامل کالای معینی را بخرد و به مبلغ معینی بفروشد عامل باید مراعات نماید وگرنه معامله فضولی است و صحت ان متوقف بر اجازه مالک است
- [آیت الله بهجت] افراد تمام مذاهب مختلفی که محکوم به اسلام هستند، همه از یکدیگر ارث میبرند، چه حق باشند چه باطل، مگر غُلاة و خوارج و نواصب و منکرین ضروری دین، که محکوم به کفرند و از مسلمان ارث نمیبرند، ولی مسلمان از آنها ارث میبرد چنانکه از کافر ارث میبرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند و همراهی نمودن با آنها در ظلم و ستم، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] ابراء ذمّه میت از دَین صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر ملکی نظیر درختان یک باغ را بر افراد خاصّی وقف نمایند به گونهای که میوه آن درختان در ملک آن افراد حادث شود، آنان مالک میوه میشوند و چنانچه سهم هر یک از افراد به حدّ نصاب زکات برسد، باید زکات آن را بپردازد، ولی چنانچه واقف درختان باغ را برای جهتی از جهات عمومی، مانند عنوان فقرا، وقف نماید نه برای افراد خاص، ظاهرا زکات به میوه آنها تعلّق نمیگیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] وضو گرفتن از آب مدارس علوم دینی که نمی داند آب آن را برای همه مردم وقف کرده اند یا فقط برای طلاب همان مدرسه، اشکال دارد، مگر در صورتی که معمولاً مردم متدین از آب آنجا وضو بگیرند بطوری که نشانه عمومی بودن وقف باشد.