در قدم اول باید صورت مساله را توضیح دهیم که منظور از این توقع چیست. و بدین جهت می توانیم مخاطب خود را به سه دسته تقسیم کنیم. دسته اول کسانی هستند که گوشهایشان را نبسته اند و آماده پذیرش سخن منطقی، هستند. ما از این دسته توقع احترام به مقدسات خودمان را نداریم. بلکه میخواهیم با منطق و عقلانیت این مقدسات را پذیرفته و آنها را مقدس بشمارند. نه آنکه احترام حداقلی برای آن قائل باشند. دسته دوم کسانی هستند که نه تنها گوش هایشان را بسته اند، بلکه پرچم دشمنی و ستیزه گری برافراشته اند و هر خباثتی که در توان شان باشد، دریغ ندارند. قطعا از این دسته هیچ توقعی نمی توان داشت. و تنها باید به دفع شرشان فکر کرد. دسته سوم، کسانی هستند که گوشهایشان را بسته اند و حاضر به شنیدن منطق ما و گفتگوی سازنده نیستند. اما در عین حال دست به آزار هم دراز نکرده اند و علیرغم تفاوت های فکری و فرهنگی حاضر به همزیستی مسالمت آمیز هستند. این گروه همان کسانی هستند که از آنها می خواهیم به مقدسات ما احترام بگذارند. تا بتوانیم زندگی آرامی در کنار یکدیگر داشته باشیم. چرا که حفظ احترام مقدساتمان را بالاتر از رعایت حرمت جان و مال مان میدانیم. و البته به نحو متقابل ما نیز برای آنها احترام قائل بوده و روابط نیکویی با آنها خواهیم داشت بدون اینکه تفاوت های فکری را مانعی در این راه بدانیم. (لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ) [سورة الممتحنة 8] الله شما را از نیکیکردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در (امر) دین با شما نجنگیده اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده اند، نهی نمیکند، بیگمان الله عدالت پیشگان را دوست دارد. بنابراین روشن می شود که اصل اساسی لازم کننده احترام به مقدسات، حفظ نظم اجتماعی و تامین ملزومات زندگی در جامعه است. و هیچ عاقلی نمی تواند منکر این اصل مهم باشد. مگر آنکه با جامعه مخالف بوده و سرستیزه گری و هرج و مرج طلبی داشته باشد. البته ذکر چند نکته دیگر نیز باید در کنار این مطلب قرار گیرد. اول آنکه لزوم احترام در چنین موقعیتی، به معنای آن نیست که مسلمانان در مقابل دشمن خود حد و مرزی ندارند. بلکه مسلمانان حتی در مقابل دشمنان خود هم اصول متعددی را محترم شمرده و رعایت آن را لازم می شمارند. از جمله مصادیقی که در این باره می توانیم ذکر کنیم، اینکه اسلام در هیچ جا دشنام گویی را مجاز نمی داند. کما اینکه وقتی حضرت علی ع دید عده ای از لشگریانش در مقابل یاران معاویه ایستاده اند و نسبت به هم بدگویی می کنند، یارانش را نهی کرد و فرمود دشنام ندهند و صرفا آنچه حق است را بازگو کنند. و نکته دوم آنکه بنابر توضیحات قبلی این احترام برای حفظ کیان اجتماع و نظم اجتماعی است. بنابراین چیزی که کیان جامعه را به خطر بیاندازد، مشمول این احترام ها نخواهد بود و از همین رو حداقل هایی از منطق لازم است تا چیزی را محترم بشماریم.
در قدم اول باید صورت مساله را توضیح دهیم که منظور از این توقع چیست. و بدین جهت می توانیم مخاطب خود را به سه دسته تقسیم کنیم.
دسته اول کسانی هستند که گوشهایشان را نبسته اند و آماده پذیرش سخن منطقی، هستند. ما از این دسته توقع احترام به مقدسات خودمان را نداریم. بلکه میخواهیم با منطق و عقلانیت این مقدسات را پذیرفته و آنها را مقدس بشمارند. نه آنکه احترام حداقلی برای آن قائل باشند.
دسته دوم کسانی هستند که نه تنها گوش هایشان را بسته اند، بلکه پرچم دشمنی و ستیزه گری برافراشته اند و هر خباثتی که در توان شان باشد، دریغ ندارند. قطعا از این دسته هیچ توقعی نمی توان داشت. و تنها باید به دفع شرشان فکر کرد.
دسته سوم، کسانی هستند که گوشهایشان را بسته اند و حاضر به شنیدن منطق ما و گفتگوی سازنده نیستند. اما در عین حال دست به آزار هم دراز نکرده اند و علیرغم تفاوت های فکری و فرهنگی حاضر به همزیستی مسالمت آمیز هستند. این گروه همان کسانی هستند که از آنها می خواهیم به مقدسات ما احترام بگذارند. تا بتوانیم زندگی آرامی در کنار یکدیگر داشته باشیم. چرا که حفظ احترام مقدساتمان را بالاتر از رعایت حرمت جان و مال مان میدانیم. و البته به نحو متقابل ما نیز برای آنها احترام قائل بوده و روابط نیکویی با آنها خواهیم داشت بدون اینکه تفاوت های فکری را مانعی در این راه بدانیم.
(لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ) [سورة الممتحنة 8]
الله شما را از نیکیکردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در (امر) دین با شما نجنگیده اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده اند، نهی نمیکند، بیگمان الله عدالت پیشگان را دوست دارد.
بنابراین روشن می شود که اصل اساسی لازم کننده احترام به مقدسات، حفظ نظم اجتماعی و تامین ملزومات زندگی در جامعه است.
و هیچ عاقلی نمی تواند منکر این اصل مهم باشد. مگر آنکه با جامعه مخالف بوده و سرستیزه گری و هرج و مرج طلبی داشته باشد.
البته ذکر چند نکته دیگر نیز باید در کنار این مطلب قرار گیرد.
اول آنکه لزوم احترام در چنین موقعیتی، به معنای آن نیست که مسلمانان در مقابل دشمن خود حد و مرزی ندارند. بلکه مسلمانان حتی در مقابل دشمنان خود هم اصول متعددی را محترم شمرده و رعایت آن را لازم می شمارند.
از جمله مصادیقی که در این باره می توانیم ذکر کنیم، اینکه اسلام در هیچ جا دشنام گویی را مجاز نمی داند. کما اینکه وقتی حضرت علی ع دید عده ای از لشگریانش در مقابل یاران معاویه ایستاده اند و نسبت به هم بدگویی می کنند، یارانش را نهی کرد و فرمود دشنام ندهند و صرفا آنچه حق است را بازگو کنند.
و نکته دوم آنکه بنابر توضیحات قبلی این احترام برای حفظ کیان اجتماع و نظم اجتماعی است. بنابراین چیزی که کیان جامعه را به خطر بیاندازد، مشمول این احترام ها نخواهد بود و از همین رو حداقل هایی از منطق لازم است تا چیزی را محترم بشماریم.
- [سایر] ویژگی های دین مبین اسلام که باعث گرایش افراد زیادی در طول سال به این دین می شود چیست ؟
- [آیت الله بهجت] وظیفه مردی که همسرش به قرآن اهانت نموده و مقدسات دین را منکر شود چیست؟
- [سایر] ازمنظر دین ویژگی های رفتاری افرادی که مورد احترام و محبوب دیگرانند را بیان کنید؟
- [آیت الله خامنه ای] متأسفانه برادر همسرم به علل مختلف فاسد گردیده و از دین به طور کامل برگشته است، تا جایی که به بعضی از مقدسات دینی اهانت می کند. در حال حاضر بعد از گذشت چند سال از ارتداد او از اسلام، طی نامه ای اظهار کرده که به اسلام ایمان دارد، ولی نه نماز می خواند و نه روزه می گیرد. رابطه پدر و مادرش و بقیه افراد خانواده با وی چگونه باید باشد؟ آیا عنوان کافر بر او صدق می کند؟ آیا باید او را نجس محسوب کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است اشخاص، اموال خود را نزد افراد دیگر به ودیعه بگذارند و هر ماه سود دریافت کنند؟
- [سایر] افراد متدین و دین دار باید چه خصوصیاتی داشته باشند؟
- [سایر] آیا اسلام دین عفو و گذشت است، یا دین انتقام؟
- [سایر] آیا اسلام دین صلح است یا دین جنگ؟
- [سایر] فرق کلمه ی پندار در دین زرتشت با نیت در دین اسلام چیست؟ و شعار دین اسلام درمقابل شعار دین زرتشت چیست؟
- [سایر] چرا برخی افراد دین دارند و برخی ندارن؟ چرا بضی افراد مسلنانند و برخی زرتشتی یا مسیحی؟
- [آیت الله بهجت] افراد تمام مذاهب مختلفی که محکوم به اسلام هستند، همه از یکدیگر ارث میبرند، چه حق باشند چه باطل، مگر غُلاة و خوارج و نواصب و منکرین ضروری دین، که محکوم به کفرند و از مسلمان ارث نمیبرند، ولی مسلمان از آنها ارث میبرد چنانکه از کافر ارث میبرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تحصیل اعتقاد به اصول دین و مبانی اسلام بر هر مسلمان، واجب است.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود یا حکم ضروری دین یعنیحکمی را که مسلمانان جز دین اسلام میدانند مثل واجب بودن نماز وروزه را انکار کند در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتدّ میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین، یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند، مثلاً واجببودن نماز و روزه را انکار کند، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتد میشود.
- [آیت الله بروجردی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند مثل واجب بودن نماز و روزه انکار کند، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتد میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . از چیزهایی که احترام بسیار دارد، جان و مال و آبروی مسلمان است که هیچ کس بدون حکم شرع، حق تجاوز به آنها را ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] نمایشهای متداول چنانچه مستلزم نظر و لمس نامحرم یا موجب اشاعه فساد و تهییج شهوت و یا توهین به مقدّسات مذهب و اولیای دین و دروغ و باطل نباشد، اشکال ندارد. همچنین بازیهای مختلف اگر در آنها آلات قمار و برد و باخت و ضرر جسمی یا روحی و یا اِتلاف و اِسراف مال در بین نباشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله مظاهری] قسم خوردن باید به یکی از اسمهای خداوند تبارک و تعالی باشد و قسم خوردن به کلمة (اللَّه) بهتر است، و اگر قسم به یکی از مقدسات دین نظیر قرآن و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و ائمّه طاهرین علیهم السلام باشد فایدهای ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] در چهار جا تخلی حرام است اول در کوچه های بن بست در صورتی که صاحبانش اجازه نداده باشند دوم در ملک کسی که اجازه تخلی نداده است سوم در جایی که برای عده مخصوصی وقف شده است مثل بعضی از مدرسه ها چهارم در جایی که موجب هتک حرمت مومن یا یکی از مقدسات دین یا مذهب باشد
- [آیت الله وحید خراسانی] در چهار جا تخلی حرام است اول در کوچه های بن بست در صورتی که صاحبانش اجازه نداده باشند دوم در ملک کسی که اجازه تخلی نداده است سوم در جایی که برای عده مخصوصی وقف شده است مثل بعضی از مدرسه ها چهارم در جایی که موجب هتک حرمت مومن یا یکی از مقدسات دین یا مذهب باشد