ویلیام جیمز در فصل اول کتاب خود می گوید: (هر وضع و حالتی را که مذهبی بنامیم، چیزی از وقار و سنگینی و وجد و لطف و محبت و ایثار همراه دارد. اگر خوشی به او روی دهد، خنده های جلف و سبک از او دیده نمی شود و اگر غمی به او روی نماید، ناله و ناسزا از آن شنیده نمی شود. آنچه من در آزمایش های خود اصرار دارم، وقار و سنگینی است).
این وقار و سنگینی ناشی از این است که روح آدمی به واسطه مذهب، عمیق تر و نافذتر و دوراندیش تر می شود و عمده چیزی که بر روح آنها سایه و بلکه باید گفت سنگینی می افکند، فکر مبدأ و معاد است. این حالت در آنها پیدا می شود. امیر[المؤمنین علی علیه السلام ] در خطبه (ذکر) می فرماید: (اخذُوا الذِکْرَ عَن الدُّنیا بَدَله.) یا در خطبه (همام) می فرماید: (الناسُ مِنْهُم فی راحَةِ و اَنْفُسَهُم مِنْهُم فی تعب). در اخبار دینی هم درباره رسول اکرم صلی الله علیه و آله وارد شده [است] که (ضِحْکُه التَّبَسم)؛ خنده پیامبر تبسّم بود. همچنین درباره مؤمن، وارد شده که از خنده قهقهه پرهیز دارد.
به هر حال، این سنگینی و وقار به واسطه حمل بار بزرگی است که بر روح خود دارند. دیگران به منزله ماشین خالی هستند که به سرعت در حرکت [است] و دیوارها و چوب هایش لق لق می کند و آنها به منزله ماشینی هستند که ظرفیت خود را پرکرده و در دست اندازها و پست و بلندی ها، زیاد بالا و پایین نمی پرد و زیاد صدا راه نمی اندازد و ماشین هم برای بارگیری ساخته شده، نه برای خالی حرکت کردن. در آدمی هم ظرفیت عقیده و ایمان و مذهب وجود دارد.
منبع: یادداشت های استاد مطهری، ج 4، ص 169.
