ضد عیب جوئی چه می باشد؟

ضدّ عیب جویی و فاش نمودن راز دیگران، عیب پوشی و نادیده گرفتن و باز گو نکردن عیب دیگران است که بسیار پسندیده و ممدوح و موجب ثواب و اجر اخروی است، و نشان تسلّط بر نفس اماره است و در خوبی این صفت همین بس که از صفات باری تعالی است; چون خداوند ستّار العیوب و پوشاننده ی اسرار است، و هر کس چنین باشد خدا عیب او را در دنیا و آخرت می پوشاند. از لطف و کرم و سرّ پوشی او این که، بدترین گناهان مثل زنا و لواط باید با شهادت چهار شاهد عادل یا با چهار مرتبه اقرار و اعتراف صریح در چهار مجلس ثابت گردد. به تعبیر روایات:
کالمیل فی المکحله و البئر فی الرشا; مثل میل در سرمه دان و بند در چاه.
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید:
لا یستر عبدٌ عیب عبد الاّ ستره الله یوم القیمه[1]; هیچ بنده ای عیب بنده ی دیگر را نمی پوشاند، مگر آن که خداوند در قیامت عیب او را بپوشاند.
ناگفته نماند، هر کس عیب دیگری را به شما بگوید عیب شما را نیز به دیگران خواهد گفت.
هر که عیب دگران پیش تو آورد و شمرد بی گمان عیب تو پیش دیگران خواهد برد
پس سعی کنیم تا می توانیم از عیب دیگران چشم پوشی کنیم و اگر علم هم پیدا کردیم، برای دیگران اظهار نکنیم، به خصوص نسبت به رفیق، هم کلاس و هم سفر خود. مستحب است که انسان خوبی های هم سفر را نقل کند، نه بدی ها و اشتباهات و عیوب او را; مگر از جهت نصیحت و نهی از منکر که باید به خودش گفت:
دوست آن باشد که عیب تو را همچو آیینه روبه رو گوید
نه که چون شانه ی هزار زبان پشت سر رفته مو به مو گوید
هم چنین انسان نباید راز خود را به دیگران بگوید، چون از اختیارش خارج می شود. گفته اند: اگر می خواهی مطلبی منتشر شود به شخصی اظهار کن و بعد بگو لطفاً به کسی بازگو نکن.
راز خود با یار خود هر چند بتوانی مگوی یار را یاری بُوَد از یارِ یار اندیشه کن
کل علم لیس فی القرطاس ضاع کل حرف جاوز الاثنین شاع
--------------------------------------------------------------------------------
[1]. همان، ص 209.