شرح پرسش:
در تعریف اصطلاح (جمهوری اسلامی)، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. عده‌ای (جمهوریت) و (اسلامیت) را از هم جدا دانسته و در نتیجه معتقدند که جمهوریت، امری برون‌دینی است که در دوران جدید، بنا بر ضرورت به دین چسبانده شده است. عده‌ای نیز این دو را یکی می‌دانند. نظر شما در این‌باره چیست؟
پاسخ از حجت‌الاسلام دکتر محمدجواد ارسطا:
ابتدا مناسب است راجع‌به جمهوریت، تعریفی ارائه دهیم. حکومت جمهوری به عقیده‌ی ما مبتنی بر مشارکت سیاسی مردم است و چهار عنصر دارد که عبارتند از مشارکت مردم در تأسیس حکومت، اداره‌ی حکومت، نظارت بر حکومت، و عنصر چهارم نافرمانی در برابر تخلفات احتمالی حکومت از هنجارها و ارزش‌هایی است که در آن حکومت مورد قبول قرار گرفته است.
اگر این چهار عنصر را برای جمهوری بپذیریم، آن‌گاه می‌توانیم با قاطعیت بگوییم حکومتی که در اسلام مطرح شده، قطعاً یک حکومت جمهوری است. به عقیده‌ی بنده، با مراجعه به منابع دینی معلوم میشود که به معنای دقیق کلمه، گرایش به سمت‌وسوی مشارکت دادن سیاسی هرچه بیشتر مردم در امور حکومتی، از صدر اسلام مورد عنایت معصومین علیهم‌السلام بوده است و به این معنا، جمهوریت را می‌توان جزء ذات حکومت دینی برشمرد.
از صدر اسلام، حکومتی که توسط پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم و بعد امیرالمؤمنین علیه‌السلام ترسیم شده و در دوران حکومت ایشان تحقق پیدا کرده، مبتنی بر همین جمهوریت بوده است. البته با آن محدودیت‌هایی که در آن زمان وجود داشته است. سپس در دوران بسیار کوتاه حکومت امام حسن علیه‌السلام، این چهار عنصر را می‌توانیم در حکومت نبوی، علوی و حسنی ملاحظه کنیم.
منبع: khamenei.ir
