اقتصاد سالم؛ یعنی اقتصاد قائم به ذات و بی عیب و غیر قائم به غیر. یکی از اصول اولیه اقتصاد سالم، حیات و قابلیت رشد ثروت است. از نظر اسلام، هدف های اسلامی، بدون اقتصاد سالم، غیر قابل تأمین است. اسلام می خواهد که غیرمسلمان بر مسلمان، تسلط و نفوذ نداشته باشد. این هدف، هنگامی میّسر است که ملت مسلمان در اقتصاد نیازمند نباشد و دستش به طرف غیرمسلمان دراز نباشد. نیازمندی ملازم است با اسارت و بردگی، هرچند اسم بردگی در کار نباشد. هرملتی که از لحاظ اقتصاد، دستش به طرف ملت دیگر دراز باشد، اسیر و برده او است و اعتباری به تعارف های دیپلماسی معمولی نیست. اسلام طرفدار تقویت بنیه اقتصادی است، ولی نه به عنوان اینکه اقتصاد، خود، هدف است یا تنها هدف است، بلکه به عنوان اینکه هدف های اسلامی بدون اقتصاد سالم و نیروی مستقل اقتصادی، میّسر نیست. اسلام، اقتصاد را یک رکن از ارکان حیات اجتماعی می داند. [پس] به خاطر اقتصاد، به دیگر ارکان، ضربه و لطمه نمی زند. اسلام طرفدار این نظریه نیست که سرچشمه درآمد، تقاضاها و تمایلات است. [اسلام] معتقد است باید تمایلات با مصالح عالی و همه جانبه بشریت تطبیق کند. ازاین رو، فصل مهمی در [فقه] اسلام به نام (مکاسب محرّمه) است. درآمد مشروع از نظر اسلام؛ یعنی درآمدی که از طرفی، محصول فعالیت شخص باشد یا [دست کم] جنبه استثمار نداشته باشد. از طرف دیگر، از لحاظ مصرف، قابلیت مصرف شدن مشروع و مفید داشته باشد. به عبارت سوسیالیست ها، هدف، منافع اجتماع باشد، نه پر کردن جیب شخص. منبع : علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، نظری به نظام اقتصادی اسلام، تهران، صدرا، 1379، چ 9، صص 12 26.
اقتصاد سالم؛ یعنی اقتصاد قائم به ذات و بی عیب و غیر قائم به غیر. یکی از اصول اولیه اقتصاد سالم، حیات و قابلیت رشد ثروت است. از نظر اسلام، هدف های اسلامی، بدون اقتصاد سالم، غیر قابل تأمین است. اسلام می خواهد که غیرمسلمان بر مسلمان، تسلط و نفوذ نداشته باشد. این هدف، هنگامی میّسر است که ملت مسلمان در اقتصاد نیازمند نباشد و دستش به طرف غیرمسلمان دراز نباشد. نیازمندی ملازم است با اسارت و بردگی، هرچند اسم بردگی در کار نباشد. هرملتی که از لحاظ اقتصاد، دستش به طرف ملت دیگر دراز باشد، اسیر و برده او است و اعتباری به تعارف های دیپلماسی معمولی نیست.
اسلام طرفدار تقویت بنیه اقتصادی است، ولی نه به عنوان اینکه اقتصاد، خود، هدف است یا تنها هدف است، بلکه به عنوان اینکه هدف های اسلامی بدون اقتصاد سالم و نیروی مستقل اقتصادی، میّسر نیست. اسلام، اقتصاد را یک رکن از ارکان حیات اجتماعی می داند. [پس] به خاطر اقتصاد، به دیگر ارکان، ضربه و لطمه نمی زند. اسلام طرفدار این نظریه نیست که سرچشمه درآمد، تقاضاها و تمایلات است. [اسلام] معتقد است باید تمایلات با مصالح عالی و همه جانبه بشریت تطبیق کند. ازاین رو، فصل مهمی در [فقه] اسلام به نام (مکاسب محرّمه) است.
درآمد مشروع از نظر اسلام؛ یعنی درآمدی که از طرفی، محصول فعالیت شخص باشد یا [دست کم] جنبه استثمار نداشته باشد. از طرف دیگر، از لحاظ مصرف، قابلیت مصرف شدن مشروع و مفید داشته باشد. به عبارت سوسیالیست ها، هدف، منافع اجتماع باشد، نه پر کردن جیب شخص.
منبع : علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، نظری به نظام اقتصادی اسلام، تهران، صدرا، 1379، چ 9، صص 12 26.
- [سایر] اسلام چه بینشی نسبت به انقلاب ایران و انقلابهای جهانی دارد؟
- [سایر] علم اقتصاد را تعریف کنید؟ آیا در اسلام رابطه ی خاصی بین علم اقتصاد نظام اقتصاد وجود دارد؟
- [سایر] تحریمهای اقتصادی زندگی مردم را مختل میکند؟چرا اقتصاد مقاومتی یک ضرورت است؟ فشار اقتصادی بر مردم میتواند منجر به تغییرات فرهنگی و عقیدتی شود؟
- [سایر] اسلام چه بینشی نسبت به انقلاب ایران و انقلابهای جهانی دارد؟
- [سایر] علم اقتصاد را تعریف کنید؟ آیا در اسلام رابطه ی خاصی بین علم اقتصاد نظام اقتصاد وجود دارد؟
- [سایر] آیا اسلام در اقتصاد دارای نظریه ی جامع و مستقلی هست؟ و آیا اقتصاد اسلامیِ امروز ما جواب گوی نیاز بشریت در زمینه ی اقتصاد می باشد؟
- [سایر] اسلام با اقتصاد چند گونه پیوند دارد؟
- [سایر] نقش اقتصاد و روابط و قوانین اقتصادی جدید، در حکومت دینی تا چه اندازه قابل قبول است؟ آیا قوانین و روابط اقتصادی، در شیوه و اجرای حکومت دینی تأثیرگذار است؟
- [سایر] نظام آموزشی کشور چه سهمی در برطرف کردن مشکلات اقتصادی و در واقع، موزه های اقتصاد اسلامی و آوردن آنها در متون آموزش دارد؟
- [سایر] دلیل عدم تفکیک اقتصاد وسیاست در حوزه ی سیاست به عنوان مثال تورم امری اقتصادی است اما تاثیر ان در سیاست امری غیر قابل انکار است
- [آیت الله اردبیلی] معاشرت سالم با کفّاری که در حال جنگ با مسلمانان نیستند و ایجاد روابط فرهنگی، سیاسی، تجاری و اقتصادی با آنها از طرف دولت اسلامی یا اشخاص، تا زمانی که خوف تقویت کفر و ترویج فساد و انحراف فکری یا عملی و ایجاد سلطه از ناحیه آنان بر مسلمانان و کشور اسلامی در بین نباشد، اشکال ندارد؛ ولی رابطه با کفّاری که در حال جنگ با مسلمانان میباشند، مخصوصا اگر موجب تقویت آنان شود، جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . وظیفه هر مسلمان است که در بهبودی امور وضع معاش و اقتصادی مسلمانان اهتمام نماید که " مَنْ اَصْبَحَ وَلَمْ یَهْتَمَّ بِأموُرِ الْمُسْلِمِینَ، فَلَیْسَ بِمُسْلِم ".
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مبارزه با نفوذ اقتصادی و فکری و سیاسی بیگانگان، در بلاد اسلام، بر هر مسلمان واجب است و کمک کردن به آن حرام است.
- [آیت الله مظاهری] اگر بعضی از مسؤولین ممالک اسلامی موجب بسط نفوذ سیاسی یا اقتصادی یا نظامی اجانب شود که مخالف مصالح اسلام و مسلمانان است، یا موجب بسط اشاعه فحشا و گناهان بزرگ یا ترک واجبات شود خود به خود عزل میشود و بر مسلمانان لازم است با او مخالفت کنند و از اسلام و مصالح مسلمین دفاع کنند.
- [آیت الله بروجردی] کسی که میت را غسل میدهد، باید مسلمانِ دوازده امامی و بالغ و عاقل باشد و مسائل غسل را هم بداند.
- [آیت الله بهجت] کسی که میّت را غسل میدهد، باید مسلمان و دوازده امامی و عاقل باشد و مسائل غسل را هم بداند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فروشنده بفهمد در عوضی که گرفته عیبی هست پس اگر معامله به عوض کلّی بوده می تواند آنرا پس بدهد و عوض سالم را مطالبه نماید و اگر به عوض مشخص بوده پس چنانچه آن عیب پیش از معامله در عوض بوده و او نمی دانسته می تواند معامله را به هم بزند، یا نسبت تفاوت قیمت سالم و معیوب را به دستوری که در مسأله پیش گفته شد بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] استعمال دخانیات نظیر سیگار، قلیان و پیپ، مخصوصاً برای جوانان، سزاوار نیست. و امید است این عیب به طور کلّی از دامن مسلمانان زدوده شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه فروشنده بفهمد بهایی که برای کالای فروخته خود گرفته قبلاً عیب داشت و این بها مالِ مشخّصی بوده, نه کلّی در ذمّه، میتواند یکی از سه کار یادشده در مسأله سابق را انجام دهد و اگر بها، کلّیِ در ذمّهّ خریدار بود, نمیتواند معامله را به هم بزند یا تفاوت گذشته را بگیرد, بلکه میتواند معیوب را رد کند و سالم را مطالبه نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به واسطة توسعة نفوذ سیاسی یا اقتصادی وتجاری اجانب خوف آن باشد که تسلّط بر بلاد مسلمین پیداکنند ، واجب است بر مسلمانان ، دفاع به هر نحوکه ممکن است ، وقطع ایادی اجانب چه عمّال داخلی باشند یا خارجی .