خیر، جزیه عقوبت کفر نیست. عبدالکریم زیدان می گوید:
جزیه عقوبت و مکافات نیست، چنان که قول اکثر فقهاست.[1]
جزیه، عقوبت باقی ماندن ذمّی بر کفر نیست، چون با اندیشه ی اسلامی سازگار نیست بلکه جزیه بدل از حمایت است. اسلام می گوید: (لااکراه فی الدّین)؛ اجباری در دین وجود ندارد. پس آزادی عقیده برای آنان تضمین گردیده و آنان به سبب اعتقادات باطلشان در آخرت مؤاخذه می شوند، نه در دنیا.
اگر جزیه عقوبت باشد، باید بر همه ی اهل ذمّه، حتّی بر پیرمردان، زنان، کودکان و... واجب باشد، حال آن که جزیه بر کودکان و پیران واجب نیست.
افزون بر این، اگر آنان همراه مسلمین در دفاع از دارالاسلام شرکت کنند، نباید جزیه از آنها ساقط شود و حال این که از آنان ساقط می گردد.[2]
بلاد مسلمین هیچ گاه از غیرمسلمین خالی نیست و اسلام کسی را وادار به قبول این دین نمی کند و مسلمین را نیز از زندگی با غیرمسلمانان منع نمی نماید؛ هر چند در دین و عقیده با آنان مخالفت داشته باشند؛ زیرا همه را بنده ی خدا می داند.
و از لوازم ایمان و اسلام این نیست که با غیرمسلمین قطع رابطه نمایند...؛ لذا همان طور که شارع برای مسلمانان قوانینی وضع نموده برای غیرمسلمانانی که در سرزمین اسلام به سر می برند نیز قوانین و احکام و مقرراتی نسبت به مسلمین یا در بین خود آنان وضع نموده است، و تا زمانی که آنان در سرزمین اسلام زندگی می کنند از این قوانین برخوردارند.
بر اساس عقیده ی اسلامی، مردم دو دسته اند: مسلمانان و غیر مسلمانان. دیار نیز به دار اسلام و دار حرب تقسیم می گردد.
غیرمسلمانان دارای گروه های مختلف و اصناف گوناگون اند، و آنان در دارالاسلام بر اساس عقد ذمّه، یا امان زندگی می کنند که به آنان ذمیّون و مستأمنون اطلاق می شود که هر کدام شروطی مخصوص به خود دارند.[3]
پی نوشتها:
[1]. الماوردی، الاحکام السلطانیه، ص 142.
[2]. عبدالکریم زیدان، احکام الذمّیین والمستأمنین فی دارالاسلام، ص 129.
[3]. همان، ص 5، (ترجمه با اندکی تغییر).
منبع: اسلام و اقلیّت های مذهبی، محمد باقر طاهری، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1384).
