منابع ادعیه مشهور مثل دعای کمیل، ندبه، سمات، جوشن کبیر و مناجات‌هایی مثل مناجات شعبانیه و مناجات امیرالمؤمنین علیه السّلام در مسجد کوفه و زیارت‌نامه‌هایی مثل زیارت عاشورا، زیارت جامعه کبیره و زیارت آل یس، تمام کتاب‌های روایی عالمان و محدثان شیعه است و به طور کلی در موضوع دعاهای وارده از امامان و معصومین علیهم السّلام کتاب‌های متعددی تدوین شده است که به فراخور اهل هر زمان مورد استفاده قرار گرفته است. به طور مثال:
1. شیخ طوسی (ره) (640 ه .ق) کتاب مصباح المتهجد را تألیف کرده است.
2. سید بن طاووس (ره) (686 ه .ق) کتاب‌های زیادی از جمله (اقبال الاعمال) و (جمال الاسبوع) و (فلاح السائل) را به ترتیب در اعمال هر ماه، هر هفته و هر روز تدوین کرده است و نیز ادعیه طولانی را در (مهج الدعوات) گرد آورده است.
3. علامه مجلسی (ره) (1110 ه .ق) کتاب (زاد المعاد) را تألیف نموده است.
4. و ثقة المحدثین (حاج شیخ عباس قمی) (1359 ه .ق) کتاب (مفاتیح الجنان) را تألیف نموده است.
و تمام دعاهای مشهور از این کتاب‌ها نقل شده و می‌شود.
امّا مصدر این دعا چنان که گذشت از معصومان علیهم السّلام هستند. و این دعاها به انشاء و لفظ معصومان علیهم السّلام است گاهی راوی متن آن را از امام علیه السّلام درخواست می‌کرده است و امام آن را به او یاد می‌داده‌اند (مثل دعای کمیل)[1] و برخی متن نوشته به دست راوی می‌رسیده است و او از آن نسخه‌برداری می‌کرده است، مانند آنچه از ادعیه به وسیله نواب اربعه رحمهم الله از ناحیه مقدسه رسیده است[2] و برخی از دعاها را راوی از امام علیه السّلام شنیده است و عبارت راوی حاکی از شنیدن آن از دو لب امام علیه السّلام است (مثل دعای ابوحمزه ثمالی و دعای صحیفه سجادیه و...).[3]
امامان علیهم السّلام به ما یاد می‌دهند که زیاد بخواهیم، به موقع بخواهیم، تنها از خدا بخواهیم و با روش صحیح بخواهیم، چگونه بخواهیم و چه نخواهیم؟.[4]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. علم الحدیث، دکتر رضا مؤدب.
2. آشنایی با حدیث، مهریزی یزدی.
پی نوشتها:
[1]. به زاد المعاد در اعمال ماه شعبان، فصل اعمال شب نیمه شعبان مراجعه شود. نیز ر.ک: کفعمی، محمد بن ابراهیم، مصباح، بیروت، چاپ اعلمی، 1414، ص 737.
[2]. مانند زیارت آل یس، به مفاتیح رجوع شود: باب زیارات، فصل صاحب الامر، زیارت اول و مانند دعای سمات، همان، باب اول در ادعیه، فصل ششم درباره ادعیه مشهوره، دعای سمات.
[3]. همان، باب دوم در اعمال ماه‌های سال قمری، فصل ماه رمضان، بخش اعمال سحرهای مبارک رمضان، دعای چهارم.
[4]. جمعی از نویسندگان، ره‌توشه حج، نشر مشعر، 1382، ج1، ص181.
