موضوع علم کلام چیست و به چه جهت انرا علم کلام می نامند ؟ پاسخ: موضوع علم کلام اعتقاداتی است که هر مذهب ، اعتقادات خویش را در علم کلام مطرح می نماید از جمله توحید ، عدل ، نبوت ، امامت ، معاد ، شفاعت ، رجعت ، ثواب وعقاب ، سعادت وشقاوت ، خیر و شر ، ایمان و کفر ، جبر و اختیار و ... . لذا به تعداد مذاهب گوناگون ، علوم کلامی متفاوت خواهیم داشت مانند کلام شیعی ، کلام معتزلی ، کلام اشعری وغیره . و امّا وجه تسمیه علم کلام از ان جهت است که در زمان امام رضا (ع)بحثی مطرح شد پیرامون کلام خداوند یعنی قران مجید که آیا حادث است یا قدیم می باشد؟ و چون نظریات متفاوت در این زمینه ارائه شد ، علم جداگانه ای به نام علم کلام شکل گرفت و به تبع ان مباحثی اعتقادی در آن علم مطرح شد . علم کلام در مقابل علم اخلاق و احکام واقع می شود زیرا علم کلام در مورد هست و نیست آیین بحث می کند و علم اخلاق و احکام در خصوص باید و نباید . به بیان دیگر علم کلام زیر مجموعه حکمت نظری است و علم اخلاق و فقه تحت الشعاع حکمت عملی .
موضوع علم کلام چیست و به چه جهت انرا علم کلام می نامند ؟
پاسخ: موضوع علم کلام اعتقاداتی است که هر مذهب ، اعتقادات خویش را در علم کلام مطرح می نماید از جمله توحید ، عدل ، نبوت ، امامت ، معاد ، شفاعت ، رجعت ، ثواب وعقاب ، سعادت وشقاوت ، خیر و شر ، ایمان و کفر ، جبر و اختیار و ... . لذا به تعداد مذاهب گوناگون ، علوم کلامی متفاوت خواهیم داشت مانند کلام شیعی ، کلام معتزلی ، کلام اشعری وغیره .
و امّا وجه تسمیه علم کلام از ان جهت است که در زمان امام رضا (ع)بحثی مطرح شد پیرامون کلام خداوند یعنی قران مجید که آیا حادث است یا قدیم
می باشد؟ و چون نظریات متفاوت در این زمینه ارائه شد ، علم جداگانه ای به نام علم کلام شکل گرفت و به تبع ان مباحثی اعتقادی در آن علم مطرح شد .
علم کلام در مقابل علم اخلاق و احکام واقع می شود زیرا علم کلام در مورد هست و نیست آیین بحث می کند و علم اخلاق و احکام در خصوص باید و نباید . به بیان دیگر علم کلام زیر مجموعه حکمت نظری است و علم اخلاق و فقه تحت الشعاع حکمت عملی .
- [سایر] قرآن کلام خدا یا کلام بشر؟
- [سایر] قرآن کلام خدا یا کلام بشر؟
- [سایر] منظور از علم کلام چیست؟
- [سایر] ادعیه از چه کسی صادر شده؟ آیا کلام خداست؟ اگر نه کلام چه کسانی است؟
- [سایر] لطفا تأثیرات کلام زیدیه را بر کلام شیعه به طور مستند بفرمایید؟
- [سایر] اگر کلام معصوم(ع) کلام واحدی است لزوم امامت سایر معصومان چه ضرورتی داشت؟
- [سایر] تفاوت کلام(علم عقائد) و فلسفه چیست؟
- [سایر] تفاوت علم کلام و فلسفه در چیست؟
- [سایر] اهداف و غایات علم کلام چیست؟
- [سایر] فرق کلام وفلسفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] در خرید و فروش لازم نیست صیغه عربی بخوانند، مثلاً اگر فروشنده به فارسی بگوید: این مال را در عوض این پول فروختم، و مشتری بگوید: قبول کردم، معامله صحیح است. و بنابر اظهر لازم نیست ایجاب بر قبول مقدم باشد (مقصود از ایجاب، کلام فروشنده و مقصود از قبول، کلام خریدار است). و احتیاط مستحب آن است که به هر زبانی معامله میکنند، صحیح گفته شود و کاملاً بیانگر مقصود طرفین باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] تکبیر وحمد وسوره وذکر ودعا را باید طوری بخواند که خودش بشنود وصدق کلام بر او کند و اگر به واسطه سنگینی یا کری گوش یا سر وصدایزیاد نمیشنود، باید طوری بگوید که اگر مانعی نباشد بشنود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر خانه یا مغازه را اجاره کند و صاحب ملک با او شرط کند که فقط خود او از آنها استفاده نماید یا از ظاهر کلام او این چنین فهمیده شود، مستأجر نمیتواند آن را به دیگری اجاره دهد و اگر شرط نکند یا از ظاهر کلام او این چنین فهمیده نشود، میتواند آن را به دیگری اجاره دهد؛ ولی اگر بخواهد به زیادتر از مقداری که اجاره کرده آن را اجاره دهد، باید در آن کاری مانند تعمیر و سفید کاری انجام داده باشد یا به غیر جنسی که اجاره کرده آن را اجاره دهد، مثلاً اگر با پول اجاره کرده به گندم یا چیز دیگری اجاره دهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] واجب است میت مسلمان را با سه پارچه که یکی را لنگ و دیگری را پیراهن و دیگری را سرتاسری می نامند کفن کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر غیر از خانه، مغازه و اتاق چیز دیگری مانند زمین، کشتی، اتومبیل سواری یا اتوبوس را اجاره کند و مالک با او شرط نکند که فقط خودش از آن استفاده نماید یا از ظاهر کلام او این چنین فهمیده نشود، میتواند آن را به بیشتر از مقداری که اجاره کرده به دیگری اجاره دهد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزا یا شرایط آن را بهجا آورده یا نه، به شک خود اعتنا نکند. و اگر سهواً در نماز احتیاط کلام بیجا گفت، بنابر اظهر سجده سهو واجب نیست، اگرچه احتیاط در بهجا آوردن است.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزاء یا شرایط آن را بجا آورده یا نه ، به شک خود اعتنا نکند . و اگر سهوا در نماز احتیاط کلام بی جا گفت ، بنا بر اظهر سجده سهو واجب نیست ، اگر چه احتیاط در بجا آوردن است .
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کارگر یا کارمندی خود را در استخدام و اجاره دیگری قرار دهد نمی تواند او را به استخدام و اجاره دیگری درآورد، مگر این که ظاهر کلام یا عملش این باشد که مستأجر از این جهت آزاد است، در این صورت چنانچه او را به زیادتر از آن مبلغ واگذار کند اشکال دارد ولی در غیر خانه و مغازه و اجیر اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] به دست آوردن فتوا ( یعنی دستور مجتهد ) چهار راه دارد: 1 شنیدن از خود مجتهد. 2 شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند. 3 شنیدن از کسی که مورد اطمینان و راستگوست، اگر اطمینان به کلام او دارد ، بنا بر احوط. 4 دیدن در رساله مجتهد، در صورتی که به درستی آن رساله اطمینان داشته باشد ، بنا بر احوط .
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی را بشنود و نداند که تهمت است یا نه، شنیدن آن حرام است و باید دفاع از کسی که آن چیز برای او گفته میشود بنماید، زیرا آن کلام یا تهمت است یا غیبت. [1]. نحل، 105. [2]. صف، 7. چاپ بعدی قبلی