منظور از "اول ما خلق الله العقل"، چیست؟
عقل (در اصطلاح فلسفه، که شاید بتوان گفت همان ملک و فرشته در اصطلاح شرعی و قرآنی است). جوهری است که هم ذاتاً مجرد است و هم فعلاً یعنی نه خودش مادی و جسمانی است و نه برای انجام دادن کارهایش محتاج است به اینکه با بدن یا جسمی مرتبط باشد. البته این موجود مجرد تام را نباید با عقل انسان که یکی از قوای نفس است و با آن تفکر و اندیشه می‌کند اشتباه کرد. هرچند که نفس انسان در مرتبه‌ی تعقل (ادراک کلی) با موجودات مجرد و عالم عقل ارتباط برقرار نموده و متناسب با ظرفیت وجودی خود، از آن عالم کسب می‌نماید. در نظام وجود عالمی است بنام "عالم عقول" و این عالم، واسطه در ایجاد عالم پایین‌تر است. حال برترین موجود عقلی همان "عقل اول" یا "صادر نخستین" است که واحد است و بالفعل؛ و وجودش متوقف بر ماده و مدت و استعداد نیست و در ایجاد و تأثیر جز به ذات الهی به چیز دیگری نیازمند نمی‌باشد. در عقل اول همه کمالات حق تعالی ظهور یافته است. این موجود، کاملترین موجود عالم امکان است و در میان ممکنات از همه شریف‌تر و کامل‌تر و بسیط تر و قوی‌تر است اما در عین حال نسبت به واجب تعالی عین نیاز و فقر و وابستگی وجودی است. بر اساس اصل سنخیت علت و معلول، در بحث علیت (در فلسفه)، معلول جلوه و ظهور و تجلی علت است. و در واقع، معلول مرحله نازله علت خود به شمار می‌رود. بر اساس اصل یاد شده، هر چه علت، اعلی و اشرف باشد، معلول نیز وجودش عالی‌تر و شریف‌تر خواهد بود و برترین علت، برترین معلول را خواهد داشت از این رو اولین معلول حضرت حق، عقل اول است که همه کمالات حق تعالی از آن ظهور یافته است. در روایاتی که از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله و امامان معصوم‌ علیهم السلام به دست ما رسیده، تعابیر مختلفی در مورد "اولین مخلوق" یا "اولین صادر" بیان گردیده است. برخی از آنان نور پیامبر و نبی گرامی اسلام صلی الله علیه وآله را اولین مخلوق خداوند معرفی نموده است. منبع: http://farsi.islamquest.net
عنوان سوال:

منظور از "اول ما خلق الله العقل"، چیست؟


پاسخ:

عقل (در اصطلاح فلسفه، که شاید بتوان گفت همان ملک و فرشته در اصطلاح شرعی و قرآنی است). جوهری است که هم ذاتاً مجرد است و هم فعلاً یعنی نه خودش مادی و جسمانی است و نه برای انجام دادن کارهایش محتاج است به اینکه با بدن یا جسمی مرتبط باشد. البته این موجود مجرد تام را نباید با عقل انسان که یکی از قوای نفس است و با آن تفکر و اندیشه می‌کند اشتباه کرد. هرچند که نفس انسان در مرتبه‌ی تعقل (ادراک کلی) با موجودات مجرد و عالم عقل ارتباط برقرار نموده و متناسب با ظرفیت وجودی خود، از آن عالم کسب می‌نماید.
در نظام وجود عالمی است بنام "عالم عقول" و این عالم، واسطه در ایجاد عالم پایین‌تر است. حال برترین موجود عقلی همان "عقل اول" یا "صادر نخستین" است که واحد است و بالفعل؛ و وجودش متوقف بر ماده و مدت و استعداد نیست و در ایجاد و تأثیر جز به ذات الهی به چیز دیگری نیازمند نمی‌باشد. در عقل اول همه کمالات حق تعالی ظهور یافته است. این موجود، کاملترین موجود عالم امکان است و در میان ممکنات از همه شریف‌تر و کامل‌تر و بسیط تر و قوی‌تر است اما در عین حال نسبت به واجب تعالی عین نیاز و فقر و وابستگی وجودی است.
بر اساس اصل سنخیت علت و معلول، در بحث علیت (در فلسفه)، معلول جلوه و ظهور و تجلی علت است. و در واقع، معلول مرحله نازله علت خود به شمار می‌رود. بر اساس اصل یاد شده، هر چه علت، اعلی و اشرف باشد، معلول نیز وجودش عالی‌تر و شریف‌تر خواهد بود و برترین علت، برترین معلول را خواهد داشت از این رو اولین معلول حضرت حق، عقل اول است که همه کمالات حق تعالی از آن ظهور یافته است.
در روایاتی که از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله و امامان معصوم‌ علیهم السلام به دست ما رسیده، تعابیر مختلفی در مورد "اولین مخلوق" یا "اولین صادر" بیان گردیده است. برخی از آنان نور پیامبر و نبی گرامی اسلام صلی الله علیه وآله را اولین مخلوق خداوند معرفی نموده است.

منبع: http://farsi.islamquest.net





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین