آیا از طریق ادیان دیگر غیر از اسلام، می شود به کمال رسید؟ رسیدن به توحید چه طور؟

برای روشن شدن جواب باید مطالبی مانند: دلایل نارسایی دیگر ادیان موجود در جهان امروز و ادله ی حقانیت و برتری دین اسلام... را مورد بررسی قرار دهیم:

الف: دلایل نارسایی ادیان موجود در جهان (غیر از اسلام)
قبل از بیان ادله ی نارسایی دیگر ادیان موجود در جهان، دو نکته را تذکر می دهیم:

نکته ی اوّل:
منظور ما این نیست که همه ی آنچه در ادیان امروزی موجود است، باطل است و هیچ سخن حقی در آنها یافت نمی شود، بلکه مقصود این است که ادیان امروزی مطالبی وجود دارد که قابل پذیرش نیست و این ادیان نمی توانند بیان کننده ی چهره ی کامل حقیقت باشند.

نکته ی دوم:
این که ما در این بررسی کوتاه به گوشه هایی از نارسایی دو دین مهم جهان امروز؛ یعنی دین مسیحیت و یهودیت اشاره می کنیم و ارزش و اعتبار بقیه ی ادیان که از نظر مقبولیت و اعتبار از این دو پایین تر ند معلوم می شود.
ادله ای که اثبات می کند مسیحیت امروز نمی تواند چهره ی کامل حقیقت باشد، از این قرار است:

1. انجیل متواتر نیست و سند قطعی ندارد.
حضرت عیسی (ع) از بنی اسرائیل بود و زبانش عبری و در بیت المقدس دعوی نبوت کرد و مردم آن جا هم عبری بودند و به او ایمان نیاورند، مگر اندکی که ما از حال آنها اطلاع نداریم، اما چند تن از مردم بیت المقدس که زبان یونانی می دانستند در شهرهای آسیای صغیر متفرق گشتند و مردم را دعوت به دین حضرت مسیح کردند و کتاب هایی به زبان یونانی نوشتند، در آن مطالبی گنجانیدند و به مردم یونان و روم گفتند: عیسی چنین گفت و چنان کرد. آنهایی که حضرت عیسی را دیده بودند و شاهد اعمال و اقوال او بودند و زبان او را می دانستند در فلسطین بودند و حضرت عیسی (ع) را به پیغمبری قبول نکردند و آن حکایت هایی که به زبان یونانی نوشته شده است مجعول دانستند و آنها که این کتب و حکایات را قبول کردند مردم دور بودند که نه شهر بیت المقدس را دیدند و نه حضرت مسیح را مشاهده کردند و نه زبان او را می دانستند، اگر داستان هایی که در انجیل نوشتند، دروغ هم بود نه نویسندگان مانع ای از نوشتن و نه شنوندگان راهی به تکذیب داشتند.
مثلاً در انجیل متی است که چون حضرت مسیح متولد شد، چند تن مجوس از شرق آمدند و پرسیدند آن پادشاه یهود که تازه متولد شد کجاست؟ ما ستاره ی او را در مشرق دیدیم. آنها نشان ندادند، ناگاه همان ستاره را دیدند در آسمان حرکت کرد تا بالای آن خانه که حضرت عیسی (ع) در آن خانه بود ایستاد، دانستند در آن خانه است. یک چنین حکایتی که قطعاً مجعول است، در انجیل نوشتند و باک از رسوایی نداشتند، برای آن که به زبان عبری برای اهل بیت المقدس ننوشتند، بلکه برای غریبان نوشتند و در غریبی لاف بسیار توان زد. ما یقین داریم که هیچ منجم معتقد نیست با ولادت هر کس ستاره ای پیدا می شود. بالای سر او حرکت می کند، نه مجوس به این معتقدند و نه غیر مجوس. نیز گوییم قدمای مسیحیان در کشته شدن حضرت مسیح اختلاف داشتند. در بعضی انجیل ها مرقوم بود که اصلاً آن حضرت کشته نشد، با آن که اگر کسی در شهری کشته شود از کثرت توجه مردم به این امور مخفی نمی ماند. خصوصاً به دار آویختن. اما چون نویسندگان انجیل برای غربا و به زبان غربا نوشتند و این غربا در بیت المقدس نبودند تا از حقیقت کشته شدن یا نشدن آن حضرت آگاه باشند، نویسندگان انجیل با آزادی تمام هر چه مصلحت دانستند نوشتند و باک نداشتند. سیصد سال پس از حضرت مسیح مجلسی تشکیل دادند و علمای نصاری مشورت کردند که چگونه باید اختلاف در این امور را برانداخت، رأیشان بر این شد که از میان انجیل ها چهار انجیل انتخاب کنند و مطالب آنها را صحیح دانند و مابقی که حد و حصر نداشت باطل دانند و کشته نشدن آن حضرت در انجیل ها مردود قرار گرفت و غیر رسمی شد.[1]

2. دلیل دوم بر نارسایی دین مسیحیت، وجود موارد متعدد از تناقض و تحریف در کتاب انجیل امروزی است. برای اطلاع بیشتر به کتاب های "راه سعادت" تألیف علامه شعرانی[2] و "اظهار الحق"، تألیف فاضل هندی، و "قرآن و کتاب های آسمانی دیگر"، تألیف شهید هاشمی نژاد مراجعه نمایید.

3. دلیل سوم، ناسازگاری بعضی از اعتقادات مسیحیت با مبانی منطق و عقل است. مثلاً این که معتقدند خدای پسر، به شکل انسان مجسم شد، گناهان بشر را بر خود می گیرد و با تحمل رنج صلیب، کفاره ی گناهان می گردد. در انجیل یوحنا چنین می خوانیم: زیرا خداوند، جهان را این قدر محبت نموده که پسر یگانه خود را داد، تا هر که بر او ایمان آورد هلاک نگردد، بلکه حیات جاودانی یابد؛ زیرا خدا پسر خود را در جهان نفرستاد تا بر جهان داوری کند، بلکه تا به وسیله ی او جهان نجات یابد.[3]
در مورد دین یهودیت نیز همین اشکال ها وجود دارد، زیرا اوّلاً: تورات دارای سه نسخه است:

1. نسخه ی عبرانی که نزد یهود و علمای پروتستان معتبر است.
2. نسخه ی سامری که نزد سامری ها (طایفه ی دیگری از بنی اسرائیل) معتبر است.
3. نسخه ی یونانی که علمای مسیحی غیر پروتستان آن را معتبر می شمارند.
نسخه ی سامریان فقط شامل پنج کتاب موسی (ع) و کتاب یوشع و داوران است و کتب دیگر عهد عتیق را معتبر نمی شمارد. مدت زمان و فاصله ی بین خلقت حضرت آدم تا طوفان نوح در نسخه ی اوّل 1656 سال و در نسخه ی دوم 1307 و در نسخه ی سوم 1362 سال است. پس هر سه نسخه نمی توانند صحیح باشند، بلکه یکی باید معتبر و صحیح باشد و آن هم معلوم نیست کدام است.[4]
ثانیاً: در تورات نیز مطالبی وجود دارد که برای عقل انسانی قابل پذیرش نیست.
مثلاً در تورات خدا به صورت انسانی معرفی شده که راه می رود، آواز می خواند دروغ گو و فریب کار است؛ زیرا به آدم گفته است که اگر از درخت نیک و بد بخورد خواهد مرد، ولی آدم و حوا از میوه ی آن درخت خوردند و نه تنها نمردند، بلکه به نیک و بد هم آشنا شدند.[5]
و یا داستان کشتی گرفتن خدا با حضرت یعقوب که در تورات آمده است.[6]

ب- دلایل حقانیت و برتری اسلام
1. زنده و جاوید بودن معجزه ی دین اسلام؛ چون معجزه ی اصلی این دین "قرآن" است که از نوع کتاب و منطق و دانش است- بر خلاف معجزه ی انبیای گذشته که از نوع امور محسوس بوده اند.- به همین جهت همیشه زنده است و متکی به خود است و وابسته به حضور و حیات مختص پیامبر اسلام (ص) نیست. به همین جهت معجزه ی اسلام جاودانی و ابدی است.
علاوه بر این که قرآن با اعلان تحدی و مبارز طلبیدن دم به دم به جهانیان حیات و جاودانگی خود را اعلام می نماید: "و اگر درباره ی آنچه بر بنده ی خود نازل کردیم شک و تردید دارید یک سوره همانند آن بیاورید".[7]

2. تحریف نشدن قرآن؛ یعنی هیچ تغییر و دگرگونی در او ایجاد نشده است.
چون علاوه بر وعده خداوند که فرموده من قرآن را حفظ می کنم،[8] شخص پیامبر (ص) عنایت خاصی به حفظ دقیق آن داشته، اولاً: به عده ای که به کاتبان وحی معروف اند دستور می دادند تا آیات و سوره ها را مکتوب نمایند. ثانیاً: تشویق فراوان اصحاب و یاران به حفظ قرآن، لذا عده ی زیادی در زمان پیامبر (ص) به حافظان قرآن معروف بودند. ثالثاً: ترغیب به قرائت؛ یعنی آن که دقیقاً باید الفاظ با خصوصیات لفظی و تجویدی قرائت گردد، نه صرف مطالعه و دریافت مفاهیم.[9]
این عوامل باعث شده تا قرآن از آفت تحریف مصون بماند.

3. سومین راه برای اثبات حقانیت اسلام، توجه به مسئله ی خاتمیت پیامبر اسلام (ص) است؛ چون متون دینی اسلام[10] تأکید دارند که پیامبر اسلام آخرین پیامبر خداست و بعد از او پیامبری نخواهد آمد.
در همه ی جوامع بشری آخرین دستورالعمل یک مدیر و کارفرما، ملاک عمل قرار می گیرد و لازم الاجراء خواهد بود. با آمدن دستورالعمل جدید، قبلی ها خود به خود لغو می شوند.
در متون دینی ادیان دیگر نیامده که پیامبرشان آخرین فرستاده خداست، بلکه به نوعی بشارت به ظهور پیامبر اسلام را به پیروان خود داده اند؛[11] یعنی به نوعی موقتی بودن خود را بیان نموده اند.

4. مطلب چهارم که باید در نظر داشت مسئله ی جامعیت اسلام است که اسلام در ابعاد مختلف و متعدد روحی و روانی فردی و اجتماعی و مادی و معنوی زندگی انسان دارای تعالیم است. برای شناخت بهتر جامعیت و برتری مفاهیم دینی اسلام باید مطالعه ی مقایسه ای بین محتوای متون مقدس دین اسلام و محتوای ادیان دیگر صورت گیرد. در آن صورت برتری و جامعیت تعالیم دینی اسلام در ابواب اعتقادی، توحید و صفات خداوند، و اخلاق فردی و اجتماعی، حقوق، اقتصاد، سیاست و حکومت و ... آشکار و روشن می شود.

5. نکته ی پنجم؛ در میان ادیان موجود در جهان امروز تنها دینی که دارای تاریخی زنده و معتبر است، اسلام است که مورخان حتی جزئیات دوران کودکی پیامبر را نیز ضبط کردند در حالی که بقیه ی ادیان دارای سند تاریخی معتبر نیستند. به همین جهت برخی از متفکران غربی حتی در وجود حضرت عیسی (ع) شک دارند و اگر قرآن ما مسلمان ها نام حضرت مسیح و دیگر انبیا را ذکر نمی کرد، شاید دین مسیح و یهود و پیامبرشان دارای چنین رسمیت و رواجی در جامعه ی بشری نبودند.[12]

پی نوشتها:
[1] شعرانی، ابوالحسن، راه سعادت، ص 187- 188، 197- 221.
[2] همان.
[3] انجیل یوحنا، 3، 16- 17.
[4] راه سعادت، 206 و 207.
[5] تورات، سفر پیدایش، باب دوم و سوم.
[6] همان، باب 21، آیه 24.
[7] بقره، 23.
[8] حجر، 9.
[9] راه سعادت، ص 22، 215، 24، 25.
[10] احزاب، 40 – صحیح بخاری، ج 4، ص 250.
[11] راه سعادت، ص 226- 241؛ انجیل یوحنا 21، 41.
[12] مجموعه آثار، ج 16، ص 44.
islamquest.net