دین خاتم آخرین دین مُرسل است. به این معنا که بعد از ظهور چنین دینی دیگر مجال و امکانی برای ارسال رسولی دیگر و دینی تازه باقی نمی ماند. با این وصف، دین خاتم، یعنی آخرین دین مُرسَل، که پیام آورش اَفضَل الُرسُل و مخاطبانش همه‌ی مردم از عصر نزول تا روز قیامت است، می‌بایست اَکمَل الأدیان باشد و تمام آنچه را که باید از دین نفس الامری به وحی و نقل بیان گردد، در برگیرد و اگر چیزی از آن را شامل نشود، باید آن چیز به گونه‌ای باشد که عقل سلیم آن را دریابد و از یافت آن عاجز، یا در مسیر کشف آن راجل نباشد. پس کمال دین به این معنا نیست که دین برای هر پرسشی پاسخ دارد، تا اگر در مراجعه به دین برای سؤالات علمی خود جوابی نیافتیم، آن را دلیلی بر عدم کمال دین بشماریم. با این وصف، تمام آنچه که باید از طریق وحی به آدمی می رسید، در دین خاتم وجود دارد و با ارسال چنین دینی، راه بر هر دین مُرسَل دیگری بسته می‌شود و سلسله‌ی ادیان مرسل خاتمه می‌یابد. کمال دین یکی از شرایط خاتمیّت می‌باشد. شرط دیگر آن مصونیّت دین خاتم از تحریف است. این مصونیت در اسلام از طریق دو عامل تأمین شده است: 1. منبع اصلی شناخت آموزه های دین، یعنی قرآن، مصون از تحریف است.[1] 2. روش معیار این منبع وجود دارد، این روش همان مکتب تفسیری اهل البیت‌علیهم السلام است که توسط شاگردان آنان نسل به نسل تا به امروز منتقل شده و در قالب اجتهاد سنّتی و فقه جواهری تجلّی پیدا کرده است.[2] مراد از (روش معیار) روشی است که سایر روش ها با آن سنجیده و ارزیابی شود. با این وصف، مکتب تفسیری اهل بیت‌علیهم السلام اصول و قواعد ثابتی را عرضه می کند که در طول تاریخ به تناسب مقتضیات زمان در آن توسعه و تکامل صورت گرفته و می گیرد، بدون آن که قواعد و اصول مزبور دستخوش تغییر گردد. منابع مطالعه بیشتر: 1. مهدی هادوی تهرانی، ولایت و دیانت، مؤسسه فرهنگی خانه خرد، قم، چاپ دوم، 1380. پی نوشتها: [1] ر.ک: مهدی هادوی تهرانی، مبانی کلامی اجتهاد، ص 73 - 61. [2] ر.ک: مهدی هادوی تهرانی، باورها و پرسش‌ها (جستارهایی در کلام‌جدید)، گفتار اول ، بحث دین خاتم. منبع: http://farsi.islamquest.net
دین خاتم چگونه دینی است؟
دین خاتم آخرین دین مُرسل است. به این معنا که بعد از ظهور چنین دینی دیگر مجال و امکانی برای ارسال رسولی دیگر و دینی تازه باقی نمی ماند. با این وصف، دین خاتم، یعنی آخرین دین مُرسَل، که پیام آورش اَفضَل الُرسُل و مخاطبانش همهی مردم از عصر نزول تا روز قیامت است، میبایست اَکمَل الأدیان باشد و تمام آنچه را که باید از دین نفس الامری به وحی و نقل بیان گردد، در برگیرد و اگر چیزی از آن را شامل نشود، باید آن چیز به گونهای باشد که عقل سلیم آن را دریابد و از یافت آن عاجز، یا در مسیر کشف آن راجل نباشد. پس کمال دین به این معنا نیست که دین برای هر پرسشی پاسخ دارد، تا اگر در مراجعه به دین برای سؤالات علمی خود جوابی نیافتیم، آن را دلیلی بر عدم کمال دین بشماریم.
با این وصف، تمام آنچه که باید از طریق وحی به آدمی می رسید، در دین خاتم وجود دارد و با ارسال چنین دینی، راه بر هر دین مُرسَل دیگری بسته میشود و سلسلهی ادیان مرسل خاتمه مییابد.
کمال دین یکی از شرایط خاتمیّت میباشد. شرط دیگر آن مصونیّت دین خاتم از تحریف است. این مصونیت در اسلام از طریق دو عامل تأمین شده است:
1. منبع اصلی شناخت آموزه های دین، یعنی قرآن، مصون از تحریف است.[1]
2. روش معیار این منبع وجود دارد، این روش همان مکتب تفسیری اهل البیتعلیهم السلام است که توسط شاگردان آنان نسل به نسل تا به امروز منتقل شده و در قالب اجتهاد سنّتی و فقه جواهری تجلّی پیدا کرده است.[2]
مراد از (روش معیار) روشی است که سایر روش ها با آن سنجیده و ارزیابی شود. با این وصف، مکتب تفسیری اهل بیتعلیهم السلام اصول و قواعد ثابتی را عرضه می کند که در طول تاریخ به تناسب مقتضیات زمان در آن توسعه و تکامل صورت گرفته و می گیرد، بدون آن که قواعد و اصول مزبور دستخوش تغییر گردد.
منابع مطالعه بیشتر:
1. مهدی هادوی تهرانی، ولایت و دیانت، مؤسسه فرهنگی خانه خرد، قم، چاپ دوم، 1380.
پی نوشتها:
[1] ر.ک: مهدی هادوی تهرانی، مبانی کلامی اجتهاد، ص 73 - 61.
[2] ر.ک: مهدی هادوی تهرانی، باورها و پرسشها (جستارهایی در کلامجدید)، گفتار اول ، بحث دین خاتم.
منبع: http://farsi.islamquest.net
- [سایر] از چه طرقی میتوان جامعیت دین خاتم را اثبات نمود؟
- [سایر] چگونه میتوان اثبات کرد که دین خاتم، کامل است؟
- [سایر] چگونه میتوان اثبات کرد که دین خاتم، کامل است؟
- [سایر] شبهه: با توجه به تغییر نیازمندیها، نمی توان جاودانگی دین خاتم را پذیرفت.
- [سایر] شبهه: با توجه به تغییر نیازمندیها، نمی توان جاودانگی دین خاتم را پذیرفت.
- [سایر] با توجه به تغییر نیازمندیها، نمی توان جاودانگی دین خاتم را پذیرفت؟
- [سایر] فرق بین حکومت دینی و دین حکومتی (دین دولتی) چیست؟
- [سایر] آیا دین از معرفت دینی متمایز است؟
- [سایر] شبهه: دین از معرفت دینی متمایز است و صحت عقائد دینی، دچار هیچ مشکل نمی شود.
- [سایر] شبهه: دین از معرفت دینی متمایز است و صحت عقائد دینی، دچار هیچ مشکل نمی شود.
- [امام خمینی] کافر یعنی کسی که منکر خدا است، یا برای خدا شریک قرار می دهد، یا پیغمبری حضرت خاتم الانبیا محمد ابن عبدالله صلی الله علیه و آله و سلم را قبول ندارد، نجس است، و همچنین است اگر در یکی از اینها شک داشته باشد. و نیز کسی که ضروری دین یعنی چیزی را که مثل نماز و روزه، مسلمانان جزو دین اسلام می دانند منکر شود، چنانچه بداند آن چیز ضروری دین است و انکار آن چیز برگردد به انکار خدا یا توحید یا نبوت، نجس می باشد. و اگر نداند، احتیاطا بایداز او اجتناب کرد، گرچه لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر احتمال صحیح داده شود که سکوت موجب میگردد که منکری معروف یا معروفی منکر شود و یا ستمگری تقویت گردد و یا ستمی بر مسلمانان تحمیل گردد یا چهره دین و عالمان دینی نزد مردم مخدوش گردد، اظهار حق و اعلام آن خصوصا بر عالمان و اجب است و سکوت جایز نیست.
- [آیت الله مظاهری] کافر (کسی که منکر خدا یا معاد است، یا برای خدا شریک قرار میدهد، یا پیامبری حضرت خاتم الانبیا محمد بن عبداللَّه صلی الله علیه وآله وسلم را قبول ندارد، یا در یکی از اینها شک داشته باشد، یا ضروری دین یعنی چیزی را که مثل نماز و روزه مسلمانان جزو دین اسلام میدانند منکر شود، در صورتی که بداند انکار آن چیز به انکار خدا یا توحید یا نبوت برمیگردد) احکام مسلمانان را ندارد، مثلاً نمیتواند زن مسلمان بگیرد، و نباید در قبرستان مسلمانان دفن شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اعانت ظلمه و کسانی که با دین و احکام دین، ضدیت و معاندت دارند و همراهی نمودن با آنها در ظلم و ستم، تجاوز به حریم دین و حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] ابراء ذمّه میت از دَین صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . عقیده مسلمان به اصول دین باید از روی دلیل باشد، و نمی تواند در اصول دین تقلید نماید، یعنی بدون دلیل گفته کسی را قبول کند، ولی اگر از گفته غیر به عقاید دینی یقین پیدا کند در حکم به مسلمان بودن او کافی است، و در احکام دین باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد، یا از مجتهد تقلید کند، یعنی به دستور او رفتار نماید، یا از راه احتیاط طوری به وظیفه خود عمل نماید، که یقین کند، تکلیف خود را انجام داده است، مثلاً اگر عده ای از مجتهدین عملی را حرام می دانند، و عده دیگر می گویند حرام نیست، آن عمل را انجام ندهد، و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب می دانند، آن را به جا آورد پس کسانی که مجتهد نیستند و نمی توانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید نمایند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکاْ بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پسر به کتاب های علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.