مسلمان
توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 
بین عرفان تشیع و دیگر مکتبهای عرفانی و تصوف اعم از مسلمان و غیر مسلمان چه فرق اساسی وجود دارد؟
معمولاً در عرفان شیعی راهی که بسوی ولایت الهی ختم می‌شود از راه ولایت اهل بیت است گذشته از اینکه همة احکام و حکم باید عمل شود به صورت شریعت، طریقتش این است که از ولای این خاندان بگذرد از اینجا تجاوز نکند و همین را مسیر قرار بدهد لذا وقتی از بعضی از ائمه سوال کردند که صراط مستقیم چیست می‌فرماید صراط مستقیم امام است یعنی انسان هم باید به احکام ظاهری عمل بکند عباداتش و معاملاتش بر اساس شریعت باشد واجبها را عمل بکند و از محرمات بپرهیزد و هم در مسئلة رهبری از ولایت خاندان پیغمبر صلوات الله وسلامه علیه تجاوز نکند و این را مسیر قرار بدهد چون این حصن ولایت که (ولایة علی بن ابی طالب حصنی)(1) این دالان ورودی آن حصن مهم است که (کلمة لا إله إلاّ الله حصنی)(2) بنابراین عرفان شیعی در مسیر دین و ولایت حرکت می‌کند. یعنی در مرحلة شریعت هم آنچه را که (ما آتاکم الرّسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا)(3) برابر حدیث شریف ثقلین آنچه را که قرآن و عترت بیان کرده اند شریعت می‌شود. (1) بحارالأنوار، ج 39، ص 246. (2) بحارالأنوار، ج 49، ص 127. (3) سوره حشر، آیه 7. (مصاحبه آیةالله جوادی آملی با روزنامه دی مسلم چاپ پاکستان، 15/11/1375)
معمولاً در عرفان شیعی راهی که بسوی ولایت الهی ختم می‌شود از راه ولایت اهل بیت است گذشته از اینکه همة احکام و حکم باید عمل شود به صورت شریعت، طریقتش این است که از ولای این خاندان بگذرد از اینجا تجاوز نکند و همین را مسیر قرار بدهد لذا وقتی از بعضی از ائمه سوال کردند که صراط مستقیم چیست می‌فرماید صراط مستقیم امام است یعنی انسان هم باید به احکام ظاهری عمل بکند عباداتش و معاملاتش بر اساس شریعت باشد واجبها را عمل بکند و از محرمات بپرهیزد و هم در مسئلة رهبری از ولایت خاندان پیغمبر صلوات الله وسلامه علیه تجاوز نکند و این را مسیر قرار بدهد چون این حصن ولایت که (ولایة علی بن ابی طالب حصنی)(1) این دالان ورودی آن حصن مهم است که (کلمة لا إله إلاّ الله حصنی)(2) بنابراین عرفان شیعی در مسیر دین و ولایت حرکت می‌کند. یعنی در مرحلة شریعت هم آنچه را که (ما آتاکم الرّسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا)(3) برابر حدیث شریف ثقلین آنچه را که قرآن و عترت بیان کرده اند شریعت می‌شود. (1) بحارالأنوار، ج 39، ص 246. (2) بحارالأنوار، ج 49، ص 127. (3) سوره حشر، آیه 7. (مصاحبه آیةالله جوادی آملی با روزنامه دی مسلم چاپ پاکستان، 15/11/1375)
عنوان سوال:
بین عرفان تشیع و دیگر مکتبهای عرفانی و تصوف اعم از مسلمان و غیر مسلمان چه فرق اساسی وجود دارد؟
پاسخ:
معمولاً در عرفان شیعی راهی که بسوی ولایت الهی ختم می‌شود از راه ولایت اهل بیت است گذشته از اینکه همة احکام و حکم باید عمل شود به صورت شریعت، طریقتش این است که از ولای این خاندان بگذرد از اینجا تجاوز نکند و همین را مسیر قرار بدهد لذا وقتی از بعضی از ائمه سوال کردند که صراط مستقیم چیست می‌فرماید صراط مستقیم امام است یعنی انسان هم باید به احکام ظاهری عمل بکند عباداتش و معاملاتش بر اساس شریعت باشد واجبها را عمل بکند و از محرمات بپرهیزد و هم در مسئلة رهبری از ولایت خاندان پیغمبر صلوات الله وسلامه علیه تجاوز نکند و این را مسیر قرار بدهد چون این حصن ولایت که (ولایة علی بن ابی طالب حصنی)(1) این دالان ورودی آن حصن مهم است که (کلمة لا إله إلاّ الله حصنی)(2) بنابراین عرفان شیعی در مسیر دین و ولایت حرکت می‌کند. یعنی در مرحلة شریعت هم آنچه را که (ما آتاکم الرّسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا)(3) برابر حدیث شریف ثقلین آنچه را که قرآن و عترت بیان کرده اند شریعت می‌شود.
(1) بحارالأنوار، ج 39، ص 246.
(2) بحارالأنوار، ج 49، ص 127.
(3) سوره حشر، آیه 7.
(مصاحبه آیةالله جوادی آملی با روزنامه دی مسلم چاپ پاکستان، 15/11/1375)
- [سایر] عرفان و تصوف را شرح دهید و جایگاه آن را در اسلام مشخص نمایید؟
- [سایر] آیا ولایتی که در تصوف و عرفان مطرح شده است، همان ولایتی است که ما در خصوص امامان(علیهم السلام) مطرح می کنیم؟
- [سایر] چرا در بعضی روایات، عرفان و تصوف طرد شده است؟
- [سایر] عرفان اشو را چگونه عرفانی است، در مورد عرفان اُشو توضیح دهید؟
- [سایر] سابقه تاریخی عرفان و تصوف به چه دورانی مربوط می شود و از چه زمانی وارد اسلام شد و چه مراحلی را طی کرده است؟
- [سایر] عرفان اِکِنکار چگونه عرفانی است، در مورد آن توضیح دهید؟
- [سایر] چه ارتباطی میان تصوف و تشیع وجود دارد؟ آیا امامان (علیه السلام) تصوف را تایید می کردند؟
- [سایر] عرفان سای بابا چگونه عرفانی است، در مورد آن توضیح دهید؟
- [سایر] مقصود از انسان کامل چیست و از چه زمانی در عرفان و تصوف مطرح شده است؟ آیا مساله پیشینه ای در متون دینی دارد؟
- [سایر] شبهه: تصوّف مخالف شیعه نیست چون علمای شیعه، بر علیه آنها کتابی ننوشتهاند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نیست ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکاْ فطره را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شود، فطره بر او واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه، شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کافری که بعد از مغرب شب عید فطر مسلمان شده فطره بر او واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده فطره بر او واجب نیست ولی مسلمانی که شیعه نبوده اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود باید زکات فطره را بدهد
- [آیت الله سیستانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده ، فطره بر او واجب نیست . ولی مسلمانی که شیعه نبوده ، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود ، باید زکات فطره را بدهد .
- [آیت الله اردبیلی] زکات فطره بر کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نیست، ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده فطره بر او واجب نیست. ولی مسلمانی که شیعه نبوده، اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده؛ فطره بر او واجب نیست. ولی مسلمانی که شیعه نبوده؛ اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود؛ باید زکاه فطره را بدهد.
- [آیت الله خوئی] کافری که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نیست ولی مسلمانی که شیعه نبوده اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.