شبهه: حجاب هیچ اثر مثبتی برای فرد یا جامعه ندارد به همین خاطر است که قرآن به آن نپرداخته است.
فلسفه حجاب از دیدگاه قرآن کریم با اندکی تدبر در آیات قرآن می‌یابیم که احترام و حرمت زن، فلسفه حقیقی و یا یکی از فلسفه‌های حجاب است زن، این موجود ظریف، مظهر جمال خلقت است و اسلام می‌خواهد این گوهر گرانبها در گنجینه حجاب محفوظ باشد تا از آفات هوس‌ها مصون بماند. قرآن فلسفه حجاب را چنین بیان می‌دارد:( ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: (جلبابها (=روسری‌های بلند) خود را بر خویش فرو افکنند، این کار برای این که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، بهتر است.)[1] برخی از آثار حجاب الف) آثار فردی و شخصی مصونیت از مزاحمت همواره بین فرد باحجاب و دیگران حریمی وجود دارد که حجاب اوست و باعث می‌شود به ندرت مورد اذیت و آزار دیگری قرار گیرد. در تحقیقات میدانی نتیجه جالبی در این زمینه به دست آمده[2] و آن این است که مردان و پسران هنگام عبور از کنار زن محجبه، نوعی شرم ناخواسته در وجودشان ایجاد می‌شود و آنان را از نگاه یا سخن نادرست بازمی‌دارد. حتی برخی گفته‌اند: وقتی زن یا دختر باحجاب و عفاف را می‌بینیم، احساس می‌کنیم او خواهر و یا مادر ما است و هرگز اجازه برخورد نادرست را به خود نمی‌دهیم. از موارد ذکر شده و دهها مورد دیگر درمی‌یابیم حجاب نوعی مصونیت و امنیّت برای شخص ایجاد می‌کند و در نتیجه این امنیّت، آرامش روحی و روانی که آرزوی دیرینه بشر است ایجاد می‌شود. حفظ استعدادها یکی دیگر از آثار فردی حجاب، حفظ و رشد استعدادها است. بدیهی است که اگر در زندگی افراد، شهوت و خودنمایی و جلوه‌گری حاکم باشد، به گونه‌ای که تلاش و کوشش آنان متوجه نمایش بیش‌تر و ایجاد زمینه‌های شهوت باشد، زمینه رشد استعدادها کم‌تر فراهم می‌شود. ولی اگر از هر نعمت الهی به مقدار صحیح استفاده شود، انسان با استعدادهای بالقوه فراوانی روبرو می‌گردد که با فراغت بال و انگیزه مندی آن‌ها را کشف کرده و به رشد و شکوفایی می‌رساند. آنچه در مجتمع‌های آموزشی به وضوح مشاهده می‌شود، این است که دانش‌پژوهان و دانشجویان محجبه همواره از فرصت‌های خویش بهترین استفاده را می‌کنند و به جای اتلاف وقت در بازار و بوتیک و مکان‌هایی که از مظاهر غرب و جلوه‌گری‌های غیرمعقول نشان دارد، در مراکز علمی و ادبی و هنری به دنبال پرورش استعدادها هستند تحقیق و پژوهش می‌کنند، می‌نویسند و در جلوهای گوناگون علمی و ادبی اثرهای ماندگار به جای می‌گذارند. براستی آیا این آثار برای جامعه مهم نیست؟ تنها قدری تأمل در زندگی محجبه‌های عفیف ما را به مقصد می‌رساند. ب) آثار اجتماعی حجاب علاوه بر آثار شخصی، دارای آثار اجتماعی است، جامعه‌ای که بانوان با حفظ حدود و حقوق دیگران ظاهر شوند و موجب تخریب روح و جسم همنوعان خود نشده و محیط امن و آرامی را برای جوانان فراهم سازند، به سوی سعادت و سلامت روانی پیش خواهد رفت. اگر زنان جامعه باحجاب باشند، هم مردان از نظر طهارت روح و جسم سالم می‌مانند و هم در جامعه، سلامت خانوادگی که به عنوان یک اصل تربیتی است حفظ خواهد شد و هم مراکز اجتماعی مثل اداره‌ها و بیمارستان‌ها و .... در کمال سلامت رفتاری خواهند بود و بزهکاری اجتماعی به حداقل خواهد رسید. بسیاری از پرونده‌های ضد اخلاقی، از عدم رعایت حدود شرعی در حجاب، نشأت گرفته است و آمار جنایی ذکر شده همواره زنگ خطری بوده که اندیشه‌گران تربیتی را نگران می‌ساخته است. یکی از آثار اجتماعی حجاب، حفظ اجتماع و سلامت اجتماعی خانواده است: بالا رفتن درصد طلاق در کشور ما زنده‌ترین شاهد این مطلب است. تحقیق و نظرسنجی‌ها[3] نیز نشان داده است که عامل اصلی ایجاد روابط نامشروع و ربودن دختران یا فرار آن‌ها و آغاز انحرافات و فریب زنان و دختران، سهل‌انگاری ایشان در حجاب بوده است. نتیجه‌گیری در مجموع حجاب دستوری حکیمانه است که برای سلامت روحی و روانی همه افراد جامعه حتی زنان خصوصاً گروهی که از اندام‌ها و لباس‌های زیبا برخوردار نیستند مفید است. چه زیبا گفته است یکی از زنان مسلمان خارج از کشور که حجاب حتی از ایجاد عقده‌ها و حسادت‌ها در میان زنان جلوگیری می‌کند چرا که باید زنی به خاطر این‌که از اندامی زیبا برخوردار نیستند احساس حقارت و کوچکی کند و دیگری به واسطه داشتن اندام موزون و زیبا به دیگران فخر بفروشد.[4] در آخر توجّه شما را به قسمتی از نامه بانویی درباره حجاب زنان جلب می‌کنم: خداوند که مرا زن آفرید مسئولیت اداره و تربیت کودکان امروز و مردان فردای روزگار را به من سپرد و از آن روز که به این مسئولیت و پست مهم خود واقف گشتم، با خود عهد کردم که لحظه‌ای از این تکلیف سرباز نزنم و فکرم به جانب دیگر نرود و حتی نگذارم بی‌سبب، فکر دیگران به سوی من متمایل گردد. من که نمی‌توانم هر جوان بیکار و بی‌عار را که در خیابان و اداره و بازار دیدم از خود برانم و به یکایک آنان بگویم اهل فساد و زشتی نیستم. من با این کار، هم خود را حفظ می‌کنم و هم آن‌ها را برخلاف خانم‌های بی‌حجاب که نه هنر حفظ خویش را دارند و نه قدرت دور کردن بُلهوسان را از خود[5]. [1] . سوره احزاب،آیه 59. برای جلباب معانی متفاوتی ذکر شد اما قدر مشترک آنها این است که بدن به چیزی که به وسیله آن از سر تا قدم ها را بپوشاند جلباب گفته می شود، که بهترین مصداق آن چادر متداول بین متدینین است. [2] . جهت مطالعه بیش‌تر در این باره ر. ک: (حجاب و عفاف مروری دوباره، ناهید طیبی، پیام زن، شماره 96، اسفند 78، ص 56 58. [3] . نقل از: (راز یک فریب)، تألیف یوسف غلامی، چاپ اوّل، (قم: انتشارات لاهیجی، 1381)، ص 132. [4] . نقل از اینک دیگر رو به شرق نماز می‌گذاریم، فاطمه هرسن، مجله پیام زن، شماره 46، دی ماه 74، ص 23. [5] . ر. ک: راز یک فریب، همان پیشین، ص 98 99. www.andisheqom.com
عنوان سوال:

شبهه: حجاب هیچ اثر مثبتی برای فرد یا جامعه ندارد به همین خاطر است که قرآن به آن نپرداخته است.


پاسخ:

فلسفه حجاب از دیدگاه قرآن کریم
با اندکی تدبر در آیات قرآن می‌یابیم که احترام و حرمت زن، فلسفه حقیقی و یا یکی از فلسفه‌های حجاب است زن، این موجود ظریف، مظهر جمال خلقت است و اسلام می‌خواهد این گوهر گرانبها در گنجینه حجاب محفوظ باشد تا از آفات هوس‌ها مصون بماند. قرآن فلسفه حجاب را چنین بیان می‌دارد:( ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: (جلبابها (=روسری‌های بلند) خود را بر خویش فرو افکنند، این کار برای این که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند، بهتر است.)[1]
برخی از آثار حجاب
الف) آثار فردی و شخصی
مصونیت از مزاحمت
همواره بین فرد باحجاب و دیگران حریمی وجود دارد که حجاب اوست و باعث می‌شود به ندرت مورد اذیت و آزار دیگری قرار گیرد. در تحقیقات میدانی نتیجه جالبی در این زمینه به دست آمده[2] و آن این است که مردان و پسران هنگام عبور از کنار زن محجبه، نوعی شرم ناخواسته در وجودشان ایجاد می‌شود و آنان را از نگاه یا سخن نادرست بازمی‌دارد. حتی برخی گفته‌اند: وقتی زن یا دختر باحجاب و عفاف را می‌بینیم، احساس می‌کنیم او خواهر و یا مادر ما است و هرگز اجازه برخورد نادرست را به خود نمی‌دهیم. از موارد ذکر شده و دهها مورد دیگر درمی‌یابیم حجاب نوعی مصونیت و امنیّت برای شخص ایجاد می‌کند و در نتیجه این امنیّت، آرامش روحی و روانی که آرزوی دیرینه بشر است ایجاد می‌شود.
حفظ استعدادها
یکی دیگر از آثار فردی حجاب، حفظ و رشد استعدادها است. بدیهی است که اگر در زندگی افراد، شهوت و خودنمایی و جلوه‌گری حاکم باشد، به گونه‌ای که تلاش و کوشش آنان متوجه نمایش بیش‌تر و ایجاد زمینه‌های شهوت باشد، زمینه رشد استعدادها کم‌تر فراهم می‌شود. ولی اگر از هر نعمت الهی به مقدار صحیح استفاده شود، انسان با استعدادهای بالقوه فراوانی روبرو می‌گردد که با فراغت بال و انگیزه مندی آن‌ها را کشف کرده و به رشد و شکوفایی می‌رساند.
آنچه در مجتمع‌های آموزشی به وضوح مشاهده می‌شود، این است که دانش‌پژوهان و دانشجویان محجبه همواره از فرصت‌های خویش بهترین استفاده را می‌کنند و به جای اتلاف وقت در بازار و بوتیک و مکان‌هایی که از مظاهر غرب و جلوه‌گری‌های غیرمعقول نشان دارد، در مراکز علمی و ادبی و هنری به دنبال پرورش استعدادها هستند تحقیق و پژوهش می‌کنند، می‌نویسند و در جلوهای گوناگون علمی و ادبی اثرهای ماندگار به جای می‌گذارند. براستی آیا این آثار برای جامعه مهم نیست؟ تنها قدری تأمل در زندگی محجبه‌های عفیف ما را به مقصد می‌رساند.
ب) آثار اجتماعی
حجاب علاوه بر آثار شخصی، دارای آثار اجتماعی است، جامعه‌ای که بانوان با حفظ حدود و حقوق دیگران ظاهر شوند و موجب تخریب روح و جسم همنوعان خود نشده و محیط امن و آرامی را برای جوانان فراهم سازند، به سوی سعادت و سلامت روانی پیش خواهد رفت. اگر زنان جامعه باحجاب باشند، هم مردان از نظر طهارت روح و جسم سالم می‌مانند و هم در جامعه، سلامت خانوادگی که به عنوان یک اصل تربیتی است حفظ خواهد شد و هم مراکز اجتماعی مثل اداره‌ها و بیمارستان‌ها و .... در کمال سلامت رفتاری خواهند بود و بزهکاری اجتماعی به حداقل خواهد رسید. بسیاری از پرونده‌های ضد اخلاقی، از عدم رعایت حدود شرعی در حجاب، نشأت گرفته است و آمار جنایی ذکر شده همواره زنگ خطری بوده که اندیشه‌گران تربیتی را نگران می‌ساخته است. یکی از آثار اجتماعی حجاب، حفظ اجتماع و سلامت اجتماعی خانواده است: بالا رفتن درصد طلاق در کشور ما زنده‌ترین شاهد این مطلب است. تحقیق و نظرسنجی‌ها[3] نیز نشان داده است که عامل اصلی ایجاد روابط نامشروع و ربودن دختران یا فرار آن‌ها و آغاز انحرافات و فریب زنان و دختران، سهل‌انگاری ایشان در حجاب بوده است.
نتیجه‌گیری
در مجموع حجاب دستوری حکیمانه است که برای سلامت روحی و روانی همه افراد جامعه حتی زنان خصوصاً گروهی که از اندام‌ها و لباس‌های زیبا برخوردار نیستند مفید است. چه زیبا گفته است یکی از زنان مسلمان خارج از کشور که حجاب حتی از ایجاد عقده‌ها و حسادت‌ها در میان زنان جلوگیری می‌کند چرا که باید زنی به خاطر این‌که از اندامی زیبا برخوردار نیستند احساس حقارت و کوچکی کند و دیگری به واسطه داشتن اندام موزون و زیبا به دیگران فخر بفروشد.[4]
در آخر توجّه شما را به قسمتی از نامه بانویی درباره حجاب زنان جلب می‌کنم:
خداوند که مرا زن آفرید مسئولیت اداره و تربیت کودکان امروز و مردان فردای روزگار را به من سپرد و از آن روز که به این مسئولیت و پست مهم خود واقف گشتم، با خود عهد کردم که لحظه‌ای از این تکلیف سرباز نزنم و فکرم به جانب دیگر نرود و حتی نگذارم بی‌سبب، فکر دیگران به سوی من متمایل گردد. من که نمی‌توانم هر جوان بیکار و بی‌عار را که در خیابان و اداره و بازار دیدم از خود برانم و به یکایک آنان بگویم اهل فساد و زشتی نیستم. من با این کار، هم خود را حفظ می‌کنم و هم آن‌ها را برخلاف خانم‌های بی‌حجاب که نه هنر حفظ خویش را دارند و نه قدرت دور کردن بُلهوسان را از خود[5].
[1] . سوره احزاب،آیه 59. برای جلباب معانی متفاوتی ذکر شد اما قدر مشترک آنها این است که بدن به چیزی که به وسیله آن از سر تا قدم ها را بپوشاند جلباب گفته می شود، که بهترین مصداق آن چادر متداول بین متدینین است.
[2] . جهت مطالعه بیش‌تر در این باره ر. ک: (حجاب و عفاف مروری دوباره، ناهید طیبی، پیام زن، شماره 96، اسفند 78، ص 56 58.
[3] . نقل از: (راز یک فریب)، تألیف یوسف غلامی، چاپ اوّل، (قم: انتشارات لاهیجی، 1381)، ص 132.
[4] . نقل از اینک دیگر رو به شرق نماز می‌گذاریم، فاطمه هرسن، مجله پیام زن، شماره 46، دی ماه 74، ص 23.
[5] . ر. ک: راز یک فریب، همان پیشین، ص 98 99.
www.andisheqom.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین