فاصله
فاصله یعنی جدایی یا مقدار دوری دو یا چند چیز از هم می‌باشد.
به نظر شما فاصله طبقاتی موجود در جامعه، به چه عواملی بستگی دارد؟
فاصله طبقاتی در اینکه در جامعه اسلامی ما، فاصله طبقاتی رنج آوری هست، جای بحث ندارد. البته ممکن است گفته شود شکاف طبقاتی در کشورهای سرمایه‌داری، به مراتب وسیع‌تر و عمیق‌تر از ایران اسلامی ما است ولی بدون تردید جامعه ما نیز به این بلای جانکاه مبتلا است. عواملی گوناگون منجر به فاصله طبقاتی گشته است از جمله: 1. انتقال فاصلة طبقاتی از رژیم گذشته 2. استعداد ذاتی افراد برخی تواناتر و برخی کندتر هستند و برخی دچار معلولیت‌های جسمی و ذهنی هستند و در نتیجه، عقب می‌مانند. 3. تکنولوژی و صنعت به عنوان مثال، دیروز محیط کارگری محدود به کارگاه‌های کوچک می‌شد و تفاوت فاحشی بین حقوق کارگر و کارفرما احساس نمی‌شد ولی (غول صنعت) ناگهان سر برآورد و کارگاه کوچک مبدل به کارخانه عظیمی شد و با افزایش تولید، ثروت سرمایه‌داران به طور تصاعدی افزونی گرفت درحالی که حقوق کارگر تقریباً ثابت ماند). 4. نظام اقتصادی ما غلط و بیمارگونه 5. طفره رفتن گروهی از مردم از پرداخت حقوق قانونی (مالیات) و حقوق شرعی (خمس و زکات) 6. احتکار و گران‌فروشی 7. رباخواری 8. خیانت به بیت‌المال و اموال دولتی 9. کلاهبرداری وخیانت به دیگران 10. رویدادها و حوادث غیرمترقبه 11. ضعف مدیریت کارگزاران اقتصادی 12. نقش واسطه‌ها و دلال‌ها در اجحاف به طبقه ضعیف 13. اسراف و ریخت و پاش‌های کلان 14. فشار و دخالت عوامل خارجی 15. نبود کار و اشتغال و. در یک کلام مهمترین عامل، عدم حاکمیت عدالت اجتماعی است که خود دلایل مختلفی ازجمله بی‌تقوایی، دلبستگی به دنیا ومال اندوزی وعدم نظارت کارآمد بر کار گزاران حکومتی و دارد. راه‌کارها راه‌کارهای گوناگونی برای رفع این مشکل وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد: 1. در درجه اول، جراحی و معالجه این نظام اقتصادی بیمار 2. پرورش مدیران کارآمد و با تجربه 3. جدی گرفتن پرداخت مالیات‌های قانونی و نیز گرفتن خمس و زکات و پرداخت آن در مصالح عامه 4. فراهم ساختن زمینه کار و تولید به طور عادلانه برای همه اقشار 5. مقابله با فشارهای خارجی و کوتاه کردن دست‌های مرئی و نامرئی عوامل خارجی 6. جلوگیری از اسراف و حیف و میل و فراهم کردن زمینه رفاه عامه مردم با صرفه‌جویی 7. برخورد قاطعانه با زر اندوزی و انباشتن ثروت 8. برخورد جدی با افراد خاین و اختلاس کننده در بیت‌المال 9. پرداخت منصفانة حقوق کارگران و برخورداری آنان از بیمه و سهام و سایر مزایا 10- تدوین سیاست تربیتی نظام به گونه‌ای که مردم از دوران ابتدایی تا مراحل عالی، مملکت را خانه خود و سایر افراد را همچون اعضای یک خانواده احساس کنند و هر کس تنها به فکر منافع شخصی نباشد.(1) پی‌نوشت‌ (1) جهت اطلاع بیشتر، مطالعه چند کتاب پیشنهاد می‌گردد: سید محمّد باقر صدر، اقتصاد ما، ج 1، ص 353 و ج 2، ص 303 علامه طباطبایی، اسلام و اجتماع، ص 38 و ص 92 هاشمی نژاد، مسائل عصر ما، ص 103 ادوارد ج. کرب، نابرابری اجتماعی، ترجمه محمد سیاهپوش جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌ها، گروهی از نویسندگان محمّد قطب، اسلام و نظام طبقاتی، ص 123 شهید بهشتی و باهنر و علی گلزاده غفوری، شناخت اسلام، ص 605 پرسمان
فاصله طبقاتی در اینکه در جامعه اسلامی ما، فاصله طبقاتی رنج آوری هست، جای بحث ندارد. البته ممکن است گفته شود شکاف طبقاتی در کشورهای سرمایه‌داری، به مراتب وسیع‌تر و عمیق‌تر از ایران اسلامی ما است ولی بدون تردید جامعه ما نیز به این بلای جانکاه مبتلا است. عواملی گوناگون منجر به فاصله طبقاتی گشته است از جمله: 1. انتقال فاصلة طبقاتی از رژیم گذشته 2. استعداد ذاتی افراد برخی تواناتر و برخی کندتر هستند و برخی دچار معلولیت‌های جسمی و ذهنی هستند و در نتیجه، عقب می‌مانند. 3. تکنولوژی و صنعت به عنوان مثال، دیروز محیط کارگری محدود به کارگاه‌های کوچک می‌شد و تفاوت فاحشی بین حقوق کارگر و کارفرما احساس نمی‌شد ولی (غول صنعت) ناگهان سر برآورد و کارگاه کوچک مبدل به کارخانه عظیمی شد و با افزایش تولید، ثروت سرمایه‌داران به طور تصاعدی افزونی گرفت درحالی که حقوق کارگر تقریباً ثابت ماند). 4. نظام اقتصادی ما غلط و بیمارگونه 5. طفره رفتن گروهی از مردم از پرداخت حقوق قانونی (مالیات) و حقوق شرعی (خمس و زکات) 6. احتکار و گران‌فروشی 7. رباخواری 8. خیانت به بیت‌المال و اموال دولتی 9. کلاهبرداری وخیانت به دیگران 10. رویدادها و حوادث غیرمترقبه 11. ضعف مدیریت کارگزاران اقتصادی 12. نقش واسطه‌ها و دلال‌ها در اجحاف به طبقه ضعیف 13. اسراف و ریخت و پاش‌های کلان 14. فشار و دخالت عوامل خارجی 15. نبود کار و اشتغال و. در یک کلام مهمترین عامل، عدم حاکمیت عدالت اجتماعی است که خود دلایل مختلفی ازجمله بی‌تقوایی، دلبستگی به دنیا ومال اندوزی وعدم نظارت کارآمد بر کار گزاران حکومتی و دارد. راه‌کارها راه‌کارهای گوناگونی برای رفع این مشکل وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد: 1. در درجه اول، جراحی و معالجه این نظام اقتصادی بیمار 2. پرورش مدیران کارآمد و با تجربه 3. جدی گرفتن پرداخت مالیات‌های قانونی و نیز گرفتن خمس و زکات و پرداخت آن در مصالح عامه 4. فراهم ساختن زمینه کار و تولید به طور عادلانه برای همه اقشار 5. مقابله با فشارهای خارجی و کوتاه کردن دست‌های مرئی و نامرئی عوامل خارجی 6. جلوگیری از اسراف و حیف و میل و فراهم کردن زمینه رفاه عامه مردم با صرفه‌جویی 7. برخورد قاطعانه با زر اندوزی و انباشتن ثروت 8. برخورد جدی با افراد خاین و اختلاس کننده در بیت‌المال 9. پرداخت منصفانة حقوق کارگران و برخورداری آنان از بیمه و سهام و سایر مزایا 10- تدوین سیاست تربیتی نظام به گونه‌ای که مردم از دوران ابتدایی تا مراحل عالی، مملکت را خانه خود و سایر افراد را همچون اعضای یک خانواده احساس کنند و هر کس تنها به فکر منافع شخصی نباشد.(1) پی‌نوشت‌ (1) جهت اطلاع بیشتر، مطالعه چند کتاب پیشنهاد می‌گردد: سید محمّد باقر صدر، اقتصاد ما، ج 1، ص 353 و ج 2، ص 303 علامه طباطبایی، اسلام و اجتماع، ص 38 و ص 92 هاشمی نژاد، مسائل عصر ما، ص 103 ادوارد ج. کرب، نابرابری اجتماعی، ترجمه محمد سیاهپوش جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌ها، گروهی از نویسندگان محمّد قطب، اسلام و نظام طبقاتی، ص 123 شهید بهشتی و باهنر و علی گلزاده غفوری، شناخت اسلام، ص 605 پرسمان
پاسخ:
فاصله طبقاتی
در اینکه در جامعه اسلامی ما، فاصله طبقاتی رنج آوری هست، جای بحث ندارد. البته ممکن است گفته شود شکاف طبقاتی در کشورهای سرمایه‌داری، به مراتب وسیع‌تر و عمیق‌تر از ایران اسلامی ما است ولی بدون تردید جامعه ما نیز به این بلای جانکاه مبتلا است.
عواملی گوناگون منجر به فاصله طبقاتی گشته است از جمله:
1. انتقال فاصلة طبقاتی از رژیم گذشته
2. استعداد ذاتی افراد برخی تواناتر و برخی کندتر هستند و برخی دچار معلولیت‌های جسمی و ذهنی هستند و در نتیجه، عقب می‌مانند.
3. تکنولوژی و صنعت به عنوان مثال، دیروز محیط کارگری محدود به کارگاه‌های کوچک میشد و تفاوت فاحشی بین حقوق کارگر و کارفرما احساس نمی‌شد ولی (غول صنعت) ناگهان سر برآورد و کارگاه کوچک مبدل به کارخانه عظیمی شد و با افزایش تولید، ثروت سرمایه‌داران به طور تصاعدی افزونی گرفت درحالی که حقوق کارگر تقریباً ثابت ماند).
4. نظام اقتصادی ما غلط و بیمارگونه
5. طفره رفتن گروهی از مردم از پرداخت حقوق قانونی (مالیات) و حقوق شرعی (خمس و زکات)
6. احتکار و گران‌فروشی
7. رباخواری
8. خیانت به بیت‌المال و اموال دولتی
9. کلاهبرداری وخیانت به دیگران
10. رویدادها و حوادث غیرمترقبه
11. ضعف مدیریت کارگزاران اقتصادی
12. نقش واسطه‌ها و دلال‌ها در اجحاف به طبقه ضعیف
13. اسراف و ریخت و پاش‌های کلان
14. فشار و دخالت عوامل خارجی
15. نبود کار و اشتغال و.
در یک کلام مهمترین عامل، عدم حاکمیت عدالت اجتماعی است که خود دلایل مختلفی ازجمله بی‌تقوایی، دلبستگی به دنیا ومال اندوزی وعدم نظارت کارآمد بر کار گزاران حکومتی و دارد.
راه‌کارها
راه‌کارهای گوناگونی برای رفع این مشکل وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:
1. در درجه اول، جراحی و معالجه این نظام اقتصادی بیمار
2. پرورش مدیران کارآمد و با تجربه
3. جدی گرفتن پرداخت مالیات‌های قانونی و نیز گرفتن خمس و زکات و پرداخت آن در مصالح عامه
4. فراهم ساختن زمینه کار و تولید به طور عادلانه برای همه اقشار
5. مقابله با فشارهای خارجی و کوتاه کردن دست‌های مرئی و نامرئی عوامل خارجی
6. جلوگیری از اسراف و حیف و میل و فراهم کردن زمینه رفاه عامه مردم با صرفه‌جویی
7. برخورد قاطعانه با زر اندوزی و انباشتن ثروت
8. برخورد جدی با افراد خاین و اختلاس کننده در بیت‌المال
9. پرداخت منصفانة حقوق کارگران و برخورداری آنان از بیمه و سهام و سایر مزایا
10- تدوین سیاست تربیتی نظام به گونه‌ای که مردم از دوران ابتدایی تا مراحل عالی، مملکت را خانه خود و سایر افراد را همچون اعضای یک خانواده احساس کنند و هر کس تنها به فکر منافع شخصی نباشد.(1)
پی‌نوشت
(1) جهت اطلاع بیشتر، مطالعه چند کتاب پیشنهاد می‌گردد:
سید محمّد باقر صدر، اقتصاد ما، ج 1، ص 353 و ج 2، ص 303
علامه طباطبایی، اسلام و اجتماع، ص 38 و ص 92
هاشمی نژاد، مسائل عصر ما، ص 103
ادوارد ج. کرب، نابرابری اجتماعی، ترجمه محمد سیاهپوش
جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌ها، گروهی از نویسندگان
محمّد قطب، اسلام و نظام طبقاتی، ص 123
شهید بهشتی و باهنر و علی گلزاده غفوری، شناخت اسلام، ص 605
پرسمان
- [سایر] چرا فاصله طبقاتی در جامعه اسلامی ما وجود دارد؟ و وضعیت فاصله طبقاتی را چگونه ارزیابی می کنید؟
- [سایر] برای رسیدن به تساوی طبقاتی و توزیع عادلانه امکانات جامعه بین همه مردم به نظر شما چه راهکارهایی وجود دارد؟
- [سایر] فاصله طبقاتی در ایران چگونه است؟
- [سایر] تمرکز حواس به چه عواملی بستگی دارد وچگونه می‌توان انرا بالا بر د ؟
- [سایر] چرا از میان برداشتن اختلافات طبقاتی از نظر اسلام مطلوب است؟
- [سایر] بی طرفی در مقابل جبهه بندی موجود در جامعه بین المللی به چه مفهوم می باشد؟
- [سایر] وظیفه مردم در قبال بدحجابی و مفاسد موجود در جامعه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] بر لمس و نظر باشد و حدود ضرورت هم بستگی به مقدار، نیاز دارد.
- [سایر] از نظر تاریخی چه عواملی سبب حفظ حادثه کربلا شده است؟
- [سایر] آیا فاصله گرفتن از معنویت را می توان یکی از عوامل پیدایش بحران های اجتماعی در جامعه دانست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] در غیر مکّه مکرّمه اگر زن و مرد در کنار هم نماز بخوانند یا زن جلوتر از مرد نماز بخواند شایسته است که بین آنها بیش از ده ذراع فاصله باشد و چون ذراعهای متعارف با یکدیگر تفاوت دارند بزرگترین ذراع متعارف را در نظر بگیرند و نماز خواندن در کمتر از این فاصله مکروه است و اگر فاصله از یک وجب کمتر باشد کراهت بیشتری دارد و این مسأله در مسجد الحرام و اطراف نزدیک آن - که محلّ تراکم نمازگزاران است - جاری نیست، بلکه بانوان میتوانند در کنار مردان بلکه جلوتر از آنان نماز بخوانند و این امر کراهت هم ندارد. در سایر اماکن مکه شایسته است فاصله رعایت شود.
- [آیت الله خوئی] کسی را که انسان وصیت میکند چیزی به او بدهند، لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد، پس اگر وصیت کند به بچهای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند اگر آن بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است آن چیز را به او بدهند، و اگر موجود نباشد در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیت باشد صرف میکنند ولی اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد پس اگر آن شخص وقت مرگ موصی موجود باشد وصیت صحیح والا باطل است و آنچه را که برای او وصیت کرده، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی را که انسان وصیّت میکند چیزی به او بدهند لازم نیست در حال وصیّت وجود داشته باشد، پس اگر وصیّت کند به بچهای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند اگر آن بچه پس از مرگ وصیّتکننده موجود باشد لازم است آن چیز را به او بدهند و اگر موجود نباشد در مصرف دیگری که به نظر وصیّتکننده نزدیکتر به مورد وصیّت باشد صرف میکنند.
- [آیت الله اردبیلی] هر یک از نامزدها میتوانند در صورت به هم خوردن نامزدی، هدایایی را که برای وصلت مورد نظر به طرف دیگر یا پدر و مادر او دادهاند، مطالبه کنند و در صورتی که عین آنها موجود نباشد، میتوانند بهای هدایایی را که عادتا نگهداشته می‌شود مطالبه نمایند، مگر این که هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشند.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی دوست داشته باشد که واجبی از واجبات بیارزش یا متروک شود و یا حرامی از محرّمات با ارزش و یا جایی در جامعه باز کند، گرچه در این امر قبیح خود عامل نباشد و تبلیغ نیز برای آن نکند، از نظر قرآن شریف کیفر بزرگی در دنیا و عذاب بزرگی در آخرت دارد، مثلاً کسی که دوست دارد در جامعه اسلامی، چادر جای خود را به بدحجابی و قرضالحسنه جای خود را به قرض ربوی بدهد، و قطعاً اگر توبه نکند، عذاب دردناکی در دنیا و آخرت به سراغ او خواهد آمد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی را که انسان وصیت می کند چیزی به او بدهند لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد پس اگر وصیت کند به بچه ای که ممکن است فلان زن به او ابستن شود چیزی بدهند اگر ان بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است ان چیزرا به او بدهند و اگر موجود نباشد در صورتی که از وصیت موصی یا قراین دیگری استفاده شود که نظر موصی در صورت نبود ان بچه صرف در مصرف دیگری است باید بر طبق نظرش عمل شود وگرنه وصیت باطل و به ورثه منتقل می شود و اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد پس اگر ان شخص وقت مرگ موصی موجود باشد وصیت صحیح وگرنه باطل است و انچه را که برای او وصیت کرده به ورثه منتقل می شود
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که انسان وصیت می کند که چیزی به او بدهند لازم نیست در حال وصیت وجود داشته باشد؛ پس اگر وصیت کند به بچه ای که ممکن است فلان زن حامله شود چیزی بدهند؛ اگر آن بچه پس از مرگ موصی موجود باشد لازم است آن چیز را به او بدهند و اگر موجود نباشد؛ در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیت باشد صرف می کنند؛ ولی اگر وصیت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد؛ پس اگر آن شخص بعد از مرگ موصی موجود باشد؛ وصیت صحیح و الا باطل است و آنچه را که برای او وصیت کرده؛ ورثه میان خودشان قسمت می کنند.
- [آیت الله سیستانی] اگر وصیّت کند که چیزی را به کسی بدهند، لازم نیست آن شخص در حال وصیّت وجود داشته باشد، پس اگر آن شخص پس از مرگ موصی موجود باشد؛ لازم است آن چیز را به او بدهند، و اگر موجود نباشد چنانچه از وصیّت تعدد مطلوب استفاده شود، باید در مصرف دیگری که به نظر موصی نزدیکتر به مورد وصیّت باشد صرف شود وگرنه ورثه میتوانند آن را میان خود قسمت کنند. ولی اگر وصیّت کند که چیزی از مال او بعد از مرگش مال کسی باشد، پس اگر آن شخص وقت مرگ موصی موجود باشد هرچند حملی باشد که هنوز جان نیافته است، وصیّت صحیح، و إلاّ باطل است، و آنچه را که برای او وصیّت کرده است، ورثه میان خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد عاقل بالغ بدون عذر شرعی (همچون نادانی و اجبار) لواط کند، چنانچه دارای همسر دائمی باشد که با او نزدیکی کرده و هر وقت بخواهد میتواند نزدیکی کند سنگسار می‌گردد و اگر چنین نباشد، صد تازیانه به او زده می‌شود و لواط دهنده اگر بدون عذر چنین کاری کرده کشته می‌شود، کیفیت قتل، وابسته به نظر حاکم شرع است که وی آن را به شیوهای که در بازداشتن جامعه از گناه مؤثر است، اجرا میکند.
- [آیت الله اردبیلی] دختری که از نظر سن، بالغ فرض می‌شود، ولی از لحاظ جسمی به گونه‌ای است که روزه گرفتن برای او مقدور نیست یا سختی و حرج دارد و یا موجب زیان و ضرر قابل توجّه برای اوست، واجب نیست روزه بگیرد؛ ولی چنانچه بتواند یک روز در میان یا دو روز در میان یا با فاصله بیشتر بعضی از روزها را روزه بگیرد، باید به همین ترتیب عمل نماید و در هر حال هر وقت توانست، باید روزههایی را که نگرفته قضا نماید.