در روایات اسلامی، موارد متعددّی برای زندان‌ابد و غیر آن آمده است، از جمله 1 در مورد معاونت در قتل هر گاه کسی، دیگری را بگیرد و شخص دیگری او را به قتل برساند، حکم قاتل از نظر فقه اسلامی، اعدام است و حکم معاون او زندان ابد، این حکم در میان فقهای ما مورد اتّفاق و اجماع است و احادیث متعدّدی که در منابع معتبر حدیث نقل شده به آن گواهی می‌دهد. در حدیثی از علی (ع) می‌خوانیم که در باره دو مرد که یکی از آن دو کسی را گرفته و دیگری او را به قتل رسانده چنین قضاوت فرمود: (یُقْتَلُ الْقاتِلُ و یَحْبَسُ الاخِرُ حَتّی یَمُوتَ غَمّاً کَما حَبَسَهُ حَتّی ماتَ غَمّاً(1) قاتل را می‌کشند و نفر دیگر را حبس می‌کنند تا با اندوه بمیرد، همان گونه که او مقتول را نگهداشت تا با اندوه کشته شود). 2 دستور قتل دادن از نظر فقه اسلامی، اگر کسی دیگری را مجبور به قتل بی‌گناهی کند، حتّی اگر مأمور را تهدید به مرگ در صورت تخلّف نماید، او حق ندارد که بی‌گناه را به قتل رساند، زیرا تقیّه در مورد خون، مشروع نیست، و المأمور معذور در این مورد، سخن بی اساس است. حال اگر کسی به این حکم اسلامی اعتنا نکرد، و برای حفظ جان خویش در برابر تهدید ظالم اقدام به کشتن بی‌گناهی کرد، قانون اسلام می‌گوید حکم قاتل، قصاص است، و حکم آمر زندان ابد امام باقر (ع) دربارة چنین کسی فرمود: (یُحْبَسُ الامِرُ بِقَتْلِهِ حَتّی یَمُوتَ(2) مر کننده را زندان می‌کنند تا بمیرد). 3 در مورد تکرار سرقت نیز دستور داده شده که در مرتبة سوّم، او را به زندان ابد مجازات کنند، این حکم را گروهی از اصحاب بزرگ امام باقر و امام صادق (ع) از آن حضرات نقل کرده‌اند. 4 در مورد زنان مرتد فطری، اگر حاضر به توبه نشوند نیز حکم زندان ابد آمده است. در حدیثی از امام باقر و امام صادق (ع) می‌خوانیم: (وَ االْمَرْئَهُ اذا ارْتَدَّتْ عَنِ الاسْلامِ استُتیبَتْ، فَانْ تابَتْ وَ الّا خُلِّدَتْ فِی السِّجْنَ(3) به زن مرتد پیشنهاد توبه می‌کنند، اگر پذیرفت و بازگشت آزاد می‌شود و گرنه محکوم به زندان ابد خواهد شد). پی‌نوشت‌ (1)) وسائل الشیعه 19/ 35) (2)) وسائل الشیعه 32/ 19) ا (3)) وسائل الشیعه 18/ 549) پیام قرآن ج 10، حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی و سایر همکاران
در روایات اسلامی، موارد متعددّی برای زندانابد و غیر آن آمده است، از جمله
1 در مورد معاونت در قتل
هر گاه کسی، دیگری را بگیرد و شخص دیگری او را به قتل برساند، حکم قاتل از نظر فقه اسلامی، اعدام است و حکم معاون او زندان ابد، این حکم در میان فقهای ما مورد اتّفاق و اجماع است و احادیث متعدّدی که در منابع معتبر حدیث نقل شده به آن گواهی میدهد.
در حدیثی از علی (ع) میخوانیم که در باره دو مرد که یکی از آن دو کسی را گرفته و دیگری او را به قتل رسانده چنین قضاوت فرمود: (یُقْتَلُ الْقاتِلُ و یَحْبَسُ الاخِرُ حَتّی یَمُوتَ غَمّاً کَما حَبَسَهُ حَتّی ماتَ غَمّاً(1) قاتل را میکشند و نفر دیگر را حبس میکنند تا با اندوه بمیرد، همان گونه که او مقتول را نگهداشت تا با اندوه کشته شود).
2 دستور قتل دادن
از نظر فقه اسلامی، اگر کسی دیگری را مجبور به قتل بیگناهی کند، حتّی اگر مأمور را تهدید به مرگ در صورت تخلّف نماید، او حق ندارد که بیگناه را به قتل رساند، زیرا تقیّه در مورد خون، مشروع نیست، و المأمور معذور در این مورد، سخن بی اساس است.
حال اگر کسی به این حکم اسلامی اعتنا نکرد، و برای حفظ جان خویش در برابر تهدید ظالم اقدام به کشتن بیگناهی کرد، قانون اسلام میگوید حکم قاتل، قصاص است، و حکم آمر زندان ابد
امام باقر (ع) دربارة چنین کسی فرمود: (یُحْبَسُ الامِرُ بِقَتْلِهِ حَتّی یَمُوتَ(2) مر کننده را زندان میکنند تا بمیرد).
3 در مورد تکرار سرقت نیز دستور داده شده که در مرتبة سوّم، او را به زندان ابد مجازات کنند، این حکم را گروهی از اصحاب بزرگ امام باقر و امام صادق (ع) از آن حضرات نقل کردهاند.
4 در مورد زنان مرتد فطری، اگر حاضر به توبه نشوند نیز حکم زندان ابد آمده است. در حدیثی از امام باقر و امام صادق (ع) میخوانیم: (وَ االْمَرْئَهُ اذا ارْتَدَّتْ عَنِ الاسْلامِ استُتیبَتْ، فَانْ تابَتْ وَ الّا خُلِّدَتْ فِی السِّجْنَ(3) به زن مرتد پیشنهاد توبه میکنند، اگر پذیرفت و بازگشت آزاد میشود و گرنه محکوم به زندان ابد خواهد شد).
پینوشت
(1)) وسائل الشیعه 19/ 35)
(2)) وسائل الشیعه 32/ 19) ا
(3)) وسائل الشیعه 18/ 549)
پیام قرآن ج 10، حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی و سایر همکاران
- [سایر] معنای امامت در قرآن، روایات و عرفان اسلامی چیست؟
- [سایر] فلسفه امامت را از دیدگاه قرآن و حدیث بررسی کنید؟
- [سایر] درباره اهمیت ازدواج در روایات اسلامی چه اشاراتی شده است؟
- [سایر] دیدگاه روایات اسلامی نسبت به مقام معلم چیست؟
- [سایر] فلسفه بعثت پیامبران با استناد به روایات چیست؟
- [سایر] نظر روایات اسلامی راجع به معاد جسمانی - روحانی چیست؟
- [سایر] روایات اسلامی چه اهمیتی برای کتاب و کتابت قائل است؟
- [سایر] به چه دلیل روایات اسلامی مورد تحریف واقع نشده است؟
- [سایر] نقل به معنا در حدیث چیست؟ آیا نقل به معنا در حدیث از نظر اندیشمندان اسلامی جایز است؟
- [سایر] زندان تأدیبی چه زندانی است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سلام کردن از مستحبات مؤکد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأکید فراوان شده است و سزاوار است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که به واسطه وجود مانع در آسمان (مانند ابر و غبار) و یا گرفتاری در زندان و یا نداشتن بینایی چشم، نمی توانند یقین به دخول وقت پیدا کنند، چنانچه گمان قوی داشته باشند می توانند مشغول نماز شوند.
- [آیت الله مظاهری] زن باید تمام بدن خود را از نامحرم بپوشاند، ولی نپوشانیدن صورت و کف دستها و روی آنها تا نرسیده به مچ، اگر شهوتانگیز یا فتنهانگیز و یا جالب نباشد، جائز است، گرچه پوشانیدن آنها برای یک زن با عفّت بسیار خوب است و بهخوبی از قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) و سیره آن بزرگواران استفاده میشود که روگرفتن زن، یک شعار اسلامی است و باید همه ما به شعارهای اسلامی و مذهبی اهمیّت خاصّی بدهیم.
- [آیت الله اردبیلی] حکومت صالح میتواند با اجازه حاکم شرع واجد شرایط، محتکر را علاوه بر تعزیر بدنی، مانند زندان و شلاّق، تعزیر مالی نیز بنماید و تشخیص این که کدام مؤثّرتر است، با حاکم شرع جامعالشرایط میباشد.
- [آیت الله مظاهری] اقلیتهای مذهبی در طرح دعوی باید به قاضی اسلامی مراجعه نمایند و قاضی نیز باید طبق موازین اسلامی حکم نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر ماندن در بلاد کفر موجب وهن مملکت اسلامی شود حرام است، گرچه موجب مفسده دینی و اخلاقی نشود، بلکه اگر مملکت اسلامی احتیاج به او داشته باشد، ماندن در آنجا حرام است، گرچه موجب وهن برای مملکت اسلامی نباشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] ماهی مردهای که معلوم نیست آن را زنده از آب گرفتهاند یا مرده، چنانچه از ممالک غیر اسلامی آورده باشند حرام است و اگر از بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی تهیّه شده یا از این جاها به ممالک غیر اسلامی منتقل شده باشد اشکال ندارد، چنانچه در مسأله 95 و 96 گذشت، ولی اگر انسان بداند که ماهی از ممالک غیر اسلامی بدون تحقیق وارد بازار مسلمانان یا سرزمین اسلامی شده، حرام میباشد.
- [آیت الله مظاهری] معادن گرچه در ملک شخصی کسی پیدا شود ملک حکومت اسلامی است و در صورت ممانعت حکومت اسلامی، کسی حقّ تصرّف در آنها را ندارد.
- [آیت الله مظاهری] کار (زراعت، صنعت، تجارت و مانند آن) برای تأمین احتیاجات جامعه اسلامی واجب کفایی است، و هر کسی در فراخور حالش باید احتیاجات جامعه اسلامی را تأمین کند.
- [آیت الله مظاهری] قاضی نمیتواند چیزی به یکی از طرفین دعوی یا شاهد یاد بدهد یا آنها را بترساند یا حرف در حرف آنها بیاورد یا آنها را به اشتباه بیندازد چنانکه نمیتواند با تجسّس غیر متعارف یا تهدید یا شکنجه یا زندان و مانند اینها اقرار بگیرد.