اگرچه افضل این است پس از نماز همه ائمه را با القاب آنها زیارت وسلامی از دور به محضرشان تقدیم بداریم این زیارت کردن مستحب است مقید به زمان و مکان خاصی نیست و تمام ائمه علیهم السلام در این خصوصیت برابرند و مخصوص این سه امام بزرگوار نمی باشد ؛ ولی در عرف خصوصیاتی برای آنها باور دارند به این معنا که این بزرگواران عصاره همه امامت اند وتوجه به سه امام به منزله توجه به همه ی امامت است ؛ از اموری که برای شیعه مهم است وباید در تمامی زمانها مورد عنایت وتوجه او باشد، ارتباط معنوی با ائمه علیهم السلام وارج نهادن به مقام بزرگ آنهاوزیارتشان است. وآنچه مسلم است بنابر آیات قرآن[1] وروایات[2] وادعیه[3] اهل بیت پیامبر (ص) همه ولی وامام منتخب از جانب پروردگارند که این خصوصیت در همة آنها به طور یکسان وجود دارد و ایشان همه نور واحدند و از انوار الهی منشعب می گردند. از آنچه این سه امام بزرگوار را نزد عرف از سایر ائمه جدا نموده وبه آنها بعنوان عصاره امامت می نگرند وتوجه به آنها به منزله توجه به آنهاست وجهاتی دارد که می توان به مواردی اشاره کرد: 1 - امام حسین (ع) از آن جهت که سید الشهداء می باشد ودر میان ائمه، به واسطه شهادتش بارز است ونیز در واقعة کربلا مظلومیت آن حضرت قلب هر انسانی را به درد میآورد، ودیگر اینکه بقیة ائمة معصومین علیهم اسلام از امام سجاد (ع) تا امام زمان (عج) از نسل امام حسین (ع) هستند، مورد توجه بیشتر قرار می گیرد وخصوصیتهای منحصر به فرد امام حسین (ع) است که هیچگاه ارزش پاسداری وحمایت از دین آن حضرت را از یادها نمیبرد ودر مورد زیارت آن حضرت آمده است: (کسی که آن حضرت را زیارت کند مثل این است که خداوند را در عرش خود ملاقات نموده است)[4] و نیز (کسی که آن حضرت را زیارت کند قبل از تمامی مردم داخل بهشت میشود)[5]5 ونیز (همانا زوار امام حسین (ع) مورد شفاعت آن حضرت قرار می گیرند.)[6] لذا زیارت آن حضرت در تمام اوقات وحالات و مکانها توصیه شده است، حتی اگر مختصر باشد. به گونه ای که امام سجاد (ع) میفرماید: (شیعیان هرگاه آب گوارایی نوشیدید، لب تشنة پدرم حسین (ع) را فراموش نکنید). و این توصیه در زنده نگه داشتن یاد امام حسین (ع)، در واقع به قصد ماندگار نمودن اهداف وانگیزههای امام حسین (ع) وقیام آن حضرت در اذهان وافکار عالمیان به خصوص شیعیان میباشد پس هیچ منافاتی ندارد که یاد آن حضرت در هر کجا خصوصاً بعد از نمازهای یومیه ومجالس ذکر و یاد اهل بیت علیهم السلام در خویش زنده کنیم که در واقع با آن اسلام زنده مانده است، چرا که بقای دین به حرکت امام حسین (ع) است وایشان برای حفظ نماز وبقای آن به شهادت رسید. "أشهد أنک قد أقمت الصلوة . 2 - امام رضا (ع) هم از آن جهت که در غربت، دور از وطن خویش واهل بیت پیامبر علیهم السلام و در ایران مدفون گردیده است وشیعیان مخصوصاً ایرانیان از نزدیک وبیشتر از برکات آن حضرت بهره می برند، مورد توجّه ویاد شیعیان قرار میگیرد. ولی دیگر اینکه در زمان آن حضرت اوضاع سیاسی واجتماعی به گونه ای بود که فرق دیگر از مسلمین به وجود آمد وبه سبب توقف بعضی از شیعیان در امام موسی کاظم (ع) که از آنها به نام هفت امامی یاد میشود) وقبول نکردن امامت وولایت حضرت رضا (ع) توسط آنها به وجود آمدند واختلاف در میان شیعیان، پس از امام رضا (ع) توصیه به بیشتر یاد نمودن از آن حضرت شده است، تا شیعیان راه صواب وحق را از راه ناصواب و باطل بشناسند وگمراه نگردند، وشیعه اثنی عشری که سفارش پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را مبنی بر جانشینی دوازده نفر از اهل بیتش وجانشینی نه نفر از فرزندان امام حسین (ع) را نصب العین خویش قرار داده است با تأکید ویادآوری مکرر از ولایت امام رضا (ع) فرق ضاله وباطل را از خویش طرد وسنت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را زنده نگاه میدارند. حضرت امام رضا در این خصوص هنگام سفر به خراسان وورود به نیشابور فرمود:"کلمة لا إله إلا الله حصنی فمن دخل حصنی أمن من عذابی بشرطها وشروطها وانا من شروطها[7]""یعنی: حضرت رضا (ع) فرمود: این که خداوند میفرماید کلمة لا اله الا الله قلعة امنی است پس کسی که داخل قلعة من گردد از عذاب من در امان میباشد؛ این در امان بودن مشروط است و من از شروط آن میباشم." 3 - امام زمان حضرت حجة ابن الحسن العسکری (عج) هم از آن جهت که امام، راهنما وپیشوای زندة الهی بر مردم ودوازدهمین چراغ هدایت است، بر پویندگان راه وطریق الهی لازم است که دائماً با یاد آن حضرت از انوار قدسی ونورانی آن حضرات بهرهگیرند و از تلاطمات زندگی ودنیا رهایی یابند واین به یاد حضرت بودن خصوصاً در زمان غیبت بسیار توصیه شده است وانتظار فرج دعا کردن برای فرج آن حضرت از افضل اعمال است. پس نتیجه: اینکه زیارت ائمه علیهم السلام مورد توصیه قرار گرفته است ویاد آنها روح انسان را زنده نگاه میدارد، ودلیلی بر وجوب آن نیست که فقط امام حسین (ع) و امام رضا (ع) وامام زمان (عج) را زیارت کنیم بلکه این عمل مستحب است وبرای حفظ شعائر دینی تأکید میگردد. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1.مفاتیح الحیات؛ عبدالله جوادی آملی . 2.کامل الزیارات؛ ابن قولویه . پی نوشتها: [1] . آیة "انما یرید الله ان یذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا" سورة احزاب، 33، آیة "قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی" سورة شوری، آیة 23. [2] . محمد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، مترجم حائری قزوینی، انتشارات بدر، ج 1، ص 31 و32، [3] . شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، زیارت جامعة کبیره. [4] . شیخ ابوالقاسم ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، مطبعة مؤسسه نشر اسلامی، باب 59، ص 278. [5] . همان، 53، ص 261. [6] . همان ، ص 309، ط اول. [7] . بحرانی، عبد الله، عوالم العلوم الامام علی بن موسی الرضا ،موسسة الامام المهدی عج، قم. ج 22، ص 238. منبع: اندیشه قم
چرا در پایان هر مجلس جهت زیارت فقط نام امام حسین وامام رضا(ع)و امام زمان(عج) را می برند؟
اگرچه افضل این است پس از نماز همه ائمه را با القاب آنها زیارت وسلامی از دور به محضرشان تقدیم بداریم این زیارت کردن مستحب است مقید به زمان و مکان خاصی نیست و تمام ائمه علیهم السلام در این خصوصیت برابرند و مخصوص این سه امام بزرگوار نمی باشد ؛ ولی در عرف خصوصیاتی برای آنها باور دارند به این معنا که این بزرگواران عصاره همه امامت اند وتوجه به سه امام به منزله توجه به همه ی امامت است ؛
از اموری که برای شیعه مهم است وباید در تمامی زمانها مورد عنایت وتوجه او باشد، ارتباط معنوی با ائمه علیهم السلام وارج نهادن به مقام بزرگ آنهاوزیارتشان است.
وآنچه مسلم است بنابر آیات قرآن[1] وروایات[2] وادعیه[3] اهل بیت پیامبر (ص) همه ولی وامام منتخب از جانب پروردگارند که این خصوصیت در همة آنها به طور یکسان وجود دارد و ایشان همه نور واحدند و از انوار الهی منشعب می گردند.
از آنچه این سه امام بزرگوار را نزد عرف از سایر ائمه جدا نموده وبه آنها بعنوان عصاره امامت می نگرند وتوجه به آنها به منزله توجه به آنهاست وجهاتی دارد که می توان به مواردی اشاره کرد:
1 - امام حسین (ع) از آن جهت که سید الشهداء می باشد ودر میان ائمه، به واسطه شهادتش بارز است ونیز در واقعة کربلا مظلومیت آن حضرت قلب هر انسانی را به درد میآورد، ودیگر اینکه بقیة ائمة معصومین علیهم اسلام از امام سجاد (ع) تا امام زمان (عج) از نسل امام حسین (ع) هستند، مورد توجه بیشتر قرار می گیرد وخصوصیتهای منحصر به فرد امام حسین (ع) است که هیچگاه ارزش پاسداری وحمایت از دین آن حضرت را از یادها نمیبرد ودر مورد زیارت آن حضرت آمده است: (کسی که آن حضرت را زیارت کند مثل این است که خداوند را در عرش خود ملاقات نموده است)[4] و نیز (کسی که آن حضرت را زیارت کند قبل از تمامی مردم داخل بهشت میشود)[5]5 ونیز (همانا زوار امام حسین (ع) مورد شفاعت آن حضرت قرار می گیرند.)[6] لذا زیارت آن حضرت در تمام اوقات وحالات و مکانها توصیه شده است، حتی اگر مختصر باشد. به گونه ای که امام سجاد (ع) میفرماید: (شیعیان هرگاه آب گوارایی نوشیدید، لب تشنة پدرم حسین (ع) را فراموش نکنید).
و این توصیه در زنده نگه داشتن یاد امام حسین (ع)، در واقع به قصد ماندگار نمودن اهداف وانگیزههای امام حسین (ع) وقیام آن حضرت در اذهان وافکار عالمیان به خصوص شیعیان میباشد پس هیچ منافاتی ندارد که یاد آن حضرت در هر کجا خصوصاً بعد از نمازهای یومیه ومجالس ذکر و یاد اهل بیت علیهم السلام در خویش زنده کنیم که در واقع با آن اسلام زنده مانده است، چرا که بقای دین به حرکت امام حسین (ع) است وایشان برای حفظ نماز وبقای آن به شهادت رسید. "أشهد أنک قد أقمت الصلوة .
2 - امام رضا (ع) هم از آن جهت که در غربت، دور از وطن خویش واهل بیت پیامبر علیهم السلام و در ایران مدفون گردیده است وشیعیان مخصوصاً ایرانیان از نزدیک وبیشتر از برکات آن حضرت بهره می برند، مورد توجّه ویاد شیعیان قرار میگیرد. ولی دیگر اینکه در زمان آن حضرت اوضاع سیاسی واجتماعی به گونه ای بود که فرق دیگر از مسلمین به وجود آمد وبه سبب توقف بعضی از شیعیان در امام موسی کاظم (ع) که از آنها به نام هفت امامی یاد میشود) وقبول نکردن امامت وولایت حضرت رضا (ع) توسط آنها به وجود آمدند واختلاف در میان شیعیان، پس از امام رضا (ع) توصیه به بیشتر یاد نمودن از آن حضرت شده است، تا شیعیان راه صواب وحق را از راه ناصواب و باطل بشناسند وگمراه نگردند، وشیعه اثنی عشری که سفارش پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را مبنی بر جانشینی دوازده نفر از اهل بیتش وجانشینی نه نفر از فرزندان امام حسین (ع) را نصب العین خویش قرار داده است با تأکید ویادآوری مکرر از ولایت امام رضا (ع) فرق ضاله وباطل را از خویش طرد وسنت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را زنده نگاه میدارند. حضرت امام رضا در این خصوص هنگام سفر به خراسان وورود به نیشابور فرمود:"کلمة لا إله إلا الله حصنی فمن دخل حصنی أمن من عذابی بشرطها وشروطها وانا من شروطها[7]""یعنی: حضرت رضا (ع) فرمود: این که خداوند میفرماید کلمة لا اله الا الله قلعة امنی است پس کسی که داخل قلعة من گردد از عذاب من در امان میباشد؛ این در امان بودن مشروط است و من از شروط آن میباشم."
3 - امام زمان حضرت حجة ابن الحسن العسکری (عج) هم از آن جهت که امام، راهنما وپیشوای زندة الهی بر مردم ودوازدهمین چراغ هدایت است، بر پویندگان راه وطریق الهی لازم است که دائماً با یاد آن حضرت از انوار قدسی ونورانی آن حضرات بهرهگیرند و از تلاطمات زندگی ودنیا رهایی یابند واین به یاد حضرت بودن خصوصاً در زمان غیبت بسیار توصیه شده است وانتظار فرج دعا کردن برای فرج آن حضرت از افضل اعمال است.
پس نتیجه: اینکه زیارت ائمه علیهم السلام مورد توصیه قرار گرفته است ویاد آنها روح انسان را زنده نگاه میدارد، ودلیلی بر وجوب آن نیست که فقط امام حسین (ع) و امام رضا (ع) وامام زمان (عج) را زیارت کنیم بلکه این عمل مستحب است وبرای حفظ شعائر دینی تأکید میگردد.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1.مفاتیح الحیات؛ عبدالله جوادی آملی .
2.کامل الزیارات؛ ابن قولویه .
پی نوشتها:
[1] . آیة "انما یرید الله ان یذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا" سورة احزاب، 33، آیة "قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی" سورة شوری، آیة 23.
[2] . محمد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، مترجم حائری قزوینی، انتشارات بدر، ج 1، ص 31 و32،
[3] . شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، زیارت جامعة کبیره.
[4] . شیخ ابوالقاسم ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، مطبعة مؤسسه نشر اسلامی، باب 59، ص 278.
[5] . همان، 53، ص 261.
[6] . همان ، ص 309، ط اول.
[7] . بحرانی، عبد الله، عوالم العلوم الامام علی بن موسی الرضا ،موسسة الامام المهدی عج، قم. ج 22، ص 238.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] شباهتهای امام مهدی (عج) با امام حسین (ع) چیست؟
- [سایر] امام مهدی (عج) چگونه به یاد امام حسین (ع) هستند؟
- [سایر] آیا شباهتهایی بین امام زمان(عج) و امام رضا(ع) هست؟
- [سایر] آیا ظهور امام زمان (عج) به علت شهادت امام حسین (ع) به تأخیر افتاده است؟
- [سایر] آیا حکومت امام حسین (ع) بعد از حکومت امام زمان (عج) آخرین حکومت است؟
- [سایر] این که امام زمان (عج)، انتقام خون امام حسین (ع) را میگیرند به چه معناست؟
- [سایر] چگونه نگاه اصلاحگرایانه امام عصر (عج) در امتداد اصلاحات امام حسین (ع) است؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) چه ویژگیهایی برای امام حسین (ع) بیان نمودهاند؟
- [سایر] چرا به امام زمان (عج)، طلب کننده خون امام حسین (ع) میگویند؟
- [سایر] چرا امام زمان (عج)، هر صبح و شب برای مصیبت امام حسین (ع) گریه میکنند؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلًا به زیارت حضرت اباعبدالله (علیهالسلام) مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر بواسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام)مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت اباعبدالله عَلَیْهِ السَّلَام مشّرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر به واسطهی عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه نذر کند به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شود، اگر به زیارت امام دیگری برود کافی نیست و هرگاه به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله(علیه السلام) مشرف شود، چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر بواسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.