لازم به ذکر است مسیری که از آن مسیر سفر حضرت امام رضا علیه السلام به ایران صورت گرفت، انتخاب و دلخواه آن حضرت نبود بلکه به دستور مأمون بوده که کاروان امام از راه بصره و اهواز و فارس باشد که اکثر سنّینشین بودهاند لذا حضرت در مسیر مدینه تا مرو حتیالامکان ارتباط کمتری با شیعیان داشته باشند بدان جهت مأمون تأکید داشت که حضرت را از مسیر جبل (قسمتهای کوهستانی غرب ایران تا همدان و قزوین) و کوفه و کرمانشاه و قم که مرکز اجتماع شیعیان در آن زمان بود عبور ندهند.[1] بنابراین حضرت معصومه سلام الله علیها که هدفش از این سفر علاوه بر زیارت برادرش، تبلیغ تشیع و تشویق علویان به حمایت از امامت و ولایت بوده لذا اگر از مسیری که امام رضا علیه السلام به ایران آمده بود، وارد ایران میشد نمیتوانست آنچنان که که باید و شاید با شیعیان ارتباط برقرار کند و رسالت زینبگونه خویش را انجام دهد و شیعیان و مردم را نسبت هب ظلم و ستمی که بر این خاندان شده آگاه و بیدار نماید بدین جهت مسیر سفر حضرت امام رضا علیه السلام را انتخاب نکرد و از مسیر جبل و کرمانشاه و همدان وارد ایران میشود که هم اکثراً شیعهنشین بودند و نسبتاً امنتر بود، و وضعیت بحرانی وسیاسی که در دوران عباسیان بود و بیتردید در صورت با خبر شدن حکومت و تعقیب کاروان حضرت معصومه سلام الله علیها مشکلاتشان به این سفر بوجود میآمد لذا این مسیر را انتخاب میکنند. در عین حال سفر حضرت معصومه سلام الله علیها از مدینه به مرو، به مقصد منتهی نمیشود و به دیدار برادرش امام رضا علیه السلام موفق نمیشود، در ساوه که آن زمان مردم آنجا مخالف سرسخت اهل بیت بودند مریض میشوند و بعد از انتقال به قم در آنجا رحلت میکنند.[2] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1- حضرت معصومه،محمد رضا حکیمی. 2- بانوی کرامت ،علی اکبر مهدی پور. پی نوشتها: [1] . شیخ جواد قیومی، صحیفةالرضا علیه السلام ، ص 20، به نقل از مرحوم سید عبدالکریم بن طاووس، مؤلف کتاب فرحة الغری، متوفای 693. [2] . ر.ک: محمد حکیمی، حضرت معصومه و شهر قم، ص 40، کتاب هجرت کریمه، ص 92، فرزانه نیکوبرش، عباس قمی، سفینة البحار، ج 2، ص 376، ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص 501، البلدان یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (ابن واضع) ج 2، ص 332. منبع: اندیشه قم
لازم به ذکر است مسیری که از آن مسیر سفر حضرت امام رضا علیه السلام به ایران صورت گرفت، انتخاب و دلخواه آن حضرت نبود بلکه به دستور مأمون بوده که کاروان امام از راه بصره و اهواز و فارس باشد که اکثر سنّینشین بودهاند لذا حضرت در مسیر مدینه تا مرو حتیالامکان ارتباط کمتری با شیعیان داشته باشند بدان جهت مأمون تأکید داشت که حضرت را از مسیر جبل (قسمتهای کوهستانی غرب ایران تا همدان و قزوین) و کوفه و کرمانشاه و قم که مرکز اجتماع شیعیان در آن زمان بود عبور ندهند.[1]
بنابراین حضرت معصومه سلام الله علیها که هدفش از این سفر علاوه بر زیارت برادرش، تبلیغ تشیع و تشویق علویان به حمایت از امامت و ولایت بوده لذا اگر از مسیری که امام رضا علیه السلام به ایران آمده بود، وارد ایران میشد نمیتوانست آنچنان که که باید و شاید با شیعیان ارتباط برقرار کند و رسالت زینبگونه خویش را انجام دهد و شیعیان و مردم را نسبت هب ظلم و ستمی که بر این خاندان شده آگاه و بیدار نماید بدین جهت مسیر سفر حضرت امام رضا علیه السلام را انتخاب نکرد و از مسیر جبل و کرمانشاه و همدان وارد ایران میشود که هم اکثراً شیعهنشین بودند و نسبتاً امنتر بود، و وضعیت بحرانی وسیاسی که در دوران عباسیان بود و بیتردید در صورت با خبر شدن حکومت و تعقیب کاروان حضرت معصومه سلام الله علیها مشکلاتشان به این سفر بوجود میآمد لذا این مسیر را انتخاب میکنند.
در عین حال سفر حضرت معصومه سلام الله علیها از مدینه به مرو، به مقصد منتهی نمیشود و به دیدار برادرش امام رضا علیه السلام موفق نمیشود، در ساوه که آن زمان مردم آنجا مخالف سرسخت اهل بیت بودند مریض میشوند و بعد از انتقال به قم در آنجا رحلت میکنند.[2]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1- حضرت معصومه،محمد رضا حکیمی.
2- بانوی کرامت ،علی اکبر مهدی پور.
پی نوشتها:
[1] . شیخ جواد قیومی، صحیفةالرضا علیه السلام ، ص 20، به نقل از مرحوم سید عبدالکریم بن طاووس، مؤلف کتاب فرحة الغری، متوفای 693.
[2] . ر.ک: محمد حکیمی، حضرت معصومه و شهر قم، ص 40، کتاب هجرت کریمه، ص 92، فرزانه نیکوبرش، عباس قمی، سفینة البحار، ج 2، ص 376، ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص 501، البلدان یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (ابن واضع) ج 2، ص 332.
منبع: اندیشه قم
- [سایر] آیا امام رضا(ع) بعد از شهادت حضرت معصومه(س) به قم سفر کردهاند یا خیر؟ همراهان حضرت معصومه در سفر به ایران چه کسانی بودهاند؟
- [سایر] سفر حضرت معصومه به ایران به دعوت امام رضا(ع) بود یا فرار از خواستگاری مامون؟
- [سایر] حضرت معصومه س چگونه به ایران سفر کرد؟
- [سایر] حضرت معصومه (ع) از سفر به ایران چه هدفی داشت؟
- [سایر] چرا حضرت فاطمه معصومه(س) ازدواج نکردند؟
- [سایر] آیا دختران حضرت امام کاظم(ع) بویژه حضرت معصومه(س) ازدواج کرده اند؟ اگر نه چرا؟
- [سایر] آیا سفر حضرت معصومه به قم به دستور امام رضا(ع) بود؟
- [سایر] آیا سفر حضرت معصومه (س)به ایران بدون تدبیر یا با توطئه مامون بود؟
- [سایر] اوضاع سیاسی و فرهنگی زمان امام موسی کاظم ع و حضرت معصومه س را بیان کنید؟
- [سایر] آیا حضرت فاطمه معصومه (س) معصوم هستند؟ مستند روایی آن کدام است؟ در صورت منفی بودن چرا به وی لقب معصومه دادهاند؟
- [امام خمینی] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلا فاطمه باشد می گوید: "زوجتی فاطمة خالعتها علی ما بذلت هی طالق" یعنی زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است.
- [آیت الله سبحانی] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد می گوید: زَوْجَتِی فاطِمَةُ خلعتها عَلی ما بَذَلَتْ هِیَ طالِق (یعنی زنم فاطمه را طلاق خلع دادم او رها است).
- [آیت الله اردبیلی] اگر شوهر بخواهد خود صیغه طلاق را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد، میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ، هِیَ طالِقٌ) یعنی: (زنم فاطمه را در مقابل آنچه بخشید طلاق خلع دادم، او رهاست).
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه طلاق خُلع را بخواند، چنانچه اسم زن مثلاً فاطمه باشد میگوید: (زَوْجَتِی فاطِمَةُ خالَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ هِی طالِق)؛ یعنی: (زنم فاطمه را طلاق خُلع دادم، او رهاست).
- [آیت الله نوری همدانی] طلاق باید به صیغة عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغة طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد باید بگوید : زَوْجَتی فاطِمَهُ طالِقٌ یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند که آن وکیل باید بگوید : زَوْجَهُ مُوَکِلی فاطِمَهُ طالِقٌ .
- [آیت الله سبحانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید: زَوْجَتِی فاطِمَهُ طالِق یعنی زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: زَوْجَةُ مَوَکِّلِی فاطِمَةُ طالِق.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه (طالق) خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید: (زَوْجَتی فاطِمَة طالقٌ); یعنی: زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: (زَوْجَةُ مُوکِّلِی فاطِمَةُ طالِقٌ).
- [آیت الله بروجردی] طلاق باید به صیغهی عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغهی طلاق را بخواند و اسم زن او مثلاً فاطمه باشد، باید بگوید:(زَوْجَتی فاطِمَةَ طالِقٌ)؛ یعنی:زن من فاطمه رهاست و اگر دیگری را وکیل کند، آن وکیل باید بگوید:(زَوْجَةَ مُوَکِّلِی فاطِمَةَ طالِقٌ).
- [امام خمینی] طلاق باید به صیغه عربی صحیح خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد،باید بگوید: "زوجتی فاطمة طالق" زن من فاطمه رها است، و اگر دیگری را وکیل کند،آن وکیل باید بگوید: "زوجة موکلی فاطمة طالق".
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: (بارَأتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق)، یعنی: (مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او، پس او رهاست)، و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: (بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق).