همه پیامبران الهی برای اصلاح و نجات انسان مبعوث شدند، و مأموریت آنها فرهنگی بوده، و فرهنگ همیشه در سایه صلح و آرامش و امنیت، فرصت رشد دارد. پیامبر اسلام- صلی الله علیه و آله - نیز چنین مأموریتی داشت و قبل از بعثت نیز سابقه و شهرت نیکی در میان مردم داشت.
از بررسی زندگی چهل ساله آن حضرت پیش از بعثت در می یابیم که عفت و پاکدامنی، امانت و صداقت، راستی و درستی، احسان و نیکی به بینوایان و زیردستان، تنفر از بتان و بت پرستان در زندگی آن حضرت موج می زند، و در می یابیم که آن حضرت از لحظه ای که از مادر متولد شد تا روزی که به رحلت نمود جز خدای یکتا را نپرستید و اعتکاف آن حضرت قبل از بعثت در غار حراء همگی گواه این مطلب است که چنین شخصیتی نمی تواند مصلح نباشد؛ لذا آن حضرت پیش از آن که به مقام رسالت الهی برسند، همه شایستگی های لازم را برای بر دوش گرفتن مسئولیت سنگین رسالت در وجود خویش فراهم آورده بود. برای اثبات مصلح بودن پیامبر- صلی الله علیه و آله - قبل از بعثت به نکاتی اشاره می گردد.
1. از زبان آن حضرت آمده است که فرمود: (کنت اول الانبیاء فی الخلق و آخرهم فی البعث؛ من از نظر خلقت اولین پیامبران هستم و از نظر بعثت آخرین آنها).[1]
و نیز فرمود: (کنت نبیاً و آدم بین الماء و الطین؛ آن گاه که من پیامبر بودم آدم میان آب و گل بود).[2]
وقتی شخصی این چنین مقامی دارد و قبل از آن که سرشت آدم علیه السلام ریخته شود به مقام نبوت رسیده است چگونه نمی تواند قبل از رسالت مصلح باشد پس این دلیل خوبی است برای مصلح بودن پیامبر صلی الله علیه و آله قبل از بعثت.
2. پیامبر صلی الله علیه و آله تربیت یافته خداوند است و از همان اوان کودکی و حتی قبل از آن که به صورت جسم خلق شود به صورت نور خلق شده بود در همه زمان ها تحت تربیت الهی بود.
حضرت علی علیه السلام می فرمایند: (خداوند بزرگترین فرشته از فرشتگان را از وقتی که پیامبر صلی الله علیه و آله از شیر گرفته شده بود همنشین او گردانید که او را در روز و شب به راه بزرگواری ها و خوی های نیک جهان سیر دهد.[3]
3. دلیل دیگر بر اثبات مصلح بودن آن حضرت قبل از بعثت این است که آن حضرت قبل از آن که خلق شود. برتریش به تمام انبیاء گوشزد شده بود. با وجود این که یحیی- علیه السلام - در سنین کودکی به نبوت رسید: یَا یَحْیَی خُذِ الْکتَابَ بِقُوَّةٍ[4] و نیز در مورد حضرت عیسی علیه السلام در قرآن آمده است: {Qإِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیّاً[5]؛ من بنده خدا هستم و به من کتاب داده است و مرا به مقام نبوت رسانده است.
این در زمانی بود که هنوز چند صباحی از تولد عیسی علیه السلام نگذشته بود. چطور ممکن است که پیامبری افضل از این گونه انبیاء باشد ولی قبل از رسالت مصلح نباشد.
4. همان طور که قبلاً اشاره شد، پیامبر_ صلی الله علیه و آله - در طول زندگی خود قبل از بعثت کوچک ترین نقطه ضعفی در زندگیش یافت نشد، حتی دشمنان آن حضرت به صداقت و راستگویی و امانتداری آن حضرت اذعان داشتند؛ چنان چه در سال 35 عام الفیل یعنی پنج سال قبل از بعثت و در 35 سالگی پیامبر صلی الله علیه و آله ، قریش که کعبه را، تجدید بنا می کردند، در نصب حجرالاسود اختلاف کردند و بنا براین گذاشتند که اول کسی وارد مسجد الحرام می شود طبق نظر او عمل می کنیم در این حال دیدند که پیامبر صلی الله علیه و آله وارد شد و همه از این اتفاق خوشحال شدند و گفتند: (امین آمد)؛[6] چون آن حضرت را به امانتداری و راستی می شناختند. بنابراین کسی تا این حد در نزد مردم به امانت و راستی شناخته شده بود چطور ممکن است مصلح نباشد.
5. حضرت محمد صلی الله علیه و آله تا قبل از آن که در بیست و هفتم رجب به افتخار سفیری خداوند نائل شود هیچ گاه در باطلی شرکت نجست. هرگز به گرد گناه نگشت، از یاری حق کوتاهی نکرد و همواره بر آیین توحید استوار ماند. در تاریخ است که وقتی در سنین جوانی همراه با کاروان تجاری شام با بحیرای راهب برخورد کرد و در جریان گفتگویی که میان آن حضرت و بحیرا صورت گرفت و بحیرا حضرت را به لات و عزی، دو بت مشهور مکه سوگند داد حضرت فرمود: (هرگز مرا به لات و عزی سوگند مده به خدا سوگند هیچ چیزی مبغوض تر از این دو پیش من نیست).[7] با این وجود کسی که هنوز در دوره نوجوانی است نسبت به بت چنین دیدگاهی دارد و قسم به خدا یاد می کند آیا نمی تواند مصلح باشد؟
6. حضرت علی علیه السلام درباره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله می فرمایند: (خدای منان برای وفای به وعده خود و کامل گردانیدن دوران نبوت، محمد صلی الله علیه و آله را مبعوث کرد؛ پیامبری که از همه پیامبران، پیمان پذیرش نبوت او را گرفته بود، نشانه های او شهرت داشت و تولدش بر همه مبارک بود.[8]
پیامبری که با چنین خصوصیات باشد حتماً قبل از بعثت برای اصلاح امت تلاش می کرد. نمونه بارز آن می تواند همان پیمانی باشد که در دوره جوانی پیامبر صلی الله علیه و آله با جوانان قریش در حمایت از افراد ستمدیده بستند و بر اساس آن پیمان که در تاریخ (به حلف الفضول) یعنی پیمان جوانان معروف است، پیامبر- صلی الله علیه و آله - و جوانان مکه متعهد می شوند که هر غریبه ای یا ضعیفی که از طرف زورمداران مورد ستم قرار گرفت از او حمایت کنند.[9] پیامبر صلی الله علیه و آله حتی بعد از بعثت هم از این پیمان به نیکی یاد می کردند.
بنابراین با توجه به مطالب و مستندات تاریخی و روایی که گفته شد و از این موارد در دوران زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله خصوصاً قبل از بعثت فراوان وجود دارد، باید گفت شخصی که حالات او چنین بود و از آغاز زندگی با تربیت الهی رشد نمود و کوچک ترین نقطه ضعفی در صفحه زندگی او وجود نداشته و پاسی از عمر باعزت خود را در خلوتگاه به منظور عبادت و تفکر گذراند به طور یقین این چنین شخصی مصلح و خیرخواه عموم مردم ستمدیده بوده است. ضمناً مخالفان نیز نقطه تاریک و زشتی در زندگی شخص پیامبر- صلی الله علیه و آله - ذکر نکرده اند که از جهت تاریخی مستند باشد و اگر چنین مواردی یافت می شد قطعاً بهانه جویان افشا می کردند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 فروغ ابدیت، جعفر سبحانی.
2 زندگی محمد خاتم پیامبران، محمد ابراهیم آیتی.
3 سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله ، رسول جعفریان.
پی نوشتها:
[1]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، بیروت، دارالفکر، 1415ق، ج21، ص151.
[2]. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، النجف الاشرف، المطبعه الحیدریه، 1376ق، ج1، ص183.
[3]. نهج البلاغه، تحقیق محمد عبده، بیروت، دارالمعرفه، ج2، ص157.
[4].سوره مریم ، آیه 12.
[5]. سوره مریم ، آیه 30.
[6]. ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، بیروت، دارالکتاب العربی، 1413ق، ج1، ص75.
[7]. بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة فی احوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1405ق، ج2، ص35.
[8]. نهج البلاغه، پیشین، خطبه 1.
[9]. ر.ک: یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی تا، ج2، ص17.
منبع: اندیشه قم
