با سلام
شان نزول سوره حمد و خواص و اطلاعات کاملی در مورد این سوره می خواهم؟
با تشکر

با عرض سلاماین سوره بقول ابن عباس و قتاده مکی، و بقول مجاهد، مدنی است و بعضی معتقدند یک بار در مکه و بار دیگر در مدینه نازل شد.اسامی این سوره‌1- فاتحه الکتاب- چون قرآن از آن شروع میشود و نیز آغاز قرائت نماز است بدین جهت (فاتحه) خوانده شد.2- امّ الکتاب- چون بر سائر سوره‌ها مقدّم است و عرب به هر چیزی که جامع یا مقدم بر چیزهای دیگری که تابع آن هستند باشد (امّ) میگوید مانند (امّ الرأس) به پوستی که حاوی مغز است و (امّ القری) بمکه چون زمین از آن نقطه گسترده شد و نسبت بهمه آنها (امَّ) است یا از نظر شرافت و برتری آن بر شهرها و مکان‌های دیگر (امّ القری) گفته شده است.بعضی میگویند: سوره حمد را بدین جهت (امّ الکتاب) خواندند که اصل آن قرآن است و منظور از اصل بودن حمد این است که همه قرآن و مطالبی که در مجموع سوره‌ها است مانند اثبات خدا و وجوب بندگی که هدف‌های عالی قرآنند در این سوره بیان شده است.3- السبع- چون این سوره باتّفاق همه دارای هفت آیه است.4- مثانی- در اینکه چرا بدین نام خوانده شده دو وجه گفته‌اند:اوّل- در هر نماز واجب یا مستحبّ دو بار خوانده می‌شود.دوّم- دو بار نازل شد. این‌ها اسم‌های معروف این سوره‌اند و نیز اسم‌های دیگری غیر معروف دارد:5- وافیه- چون تمام آن باید در نماز خوانده شود.6- کافیه- زیرا حمد میتواند جای سوره دیگر را بگیرد اما در نماز هیچ سوره‌ای نمی‌تواند جانشین حمد گردد مؤیّد این مطلب است آنچه عبادة بن ثابت از نبی اکرم نقل میکند که فرمود: امّ القرآن (حمد) عوض از غیر خودش میشود ولی سوره‌های دیگر عوض آن نمی‌شوند.7- اساس- بمناسبت آنچه از ابن عباس نقل شده است که برای هر چیز اساس و پایه‌ای است و اساس قرآن سوره فاتحه و اساس این سوره (بسم اللَّه الرحمن الرحیم) است.8- شفاء- چون از رسول اکرم نقل شده است که فرمود: فاتحة الکتاب شفاء از هر دردی است.فضیلت این سوره‌از رسول اکرم نقل شده است که فرمود: هر کس سوره فاتحه الکتاب را بخواند بدو آن چنان پاداش میدهند که گویی دو ثلث قرآن را خوانده و بر هر مؤمن و مؤمنه صدقه داده است.همین مضمون از آن حضرت، بسند دیگری نقل شده است با این تفاوت که گویی تمام قرآن را خوانده است.از ابیّ بن کعب نقل شده است که گفت من سوره فاتحه را بر رسول اکرم خواندم حضرت فرمود قسم بکسی که جانم در دست اوست در تورات و انجیل و زبور و حتی در خود قرآن مانند این سوره نیست این سوره (امّ الکتاب) و- (سبع مثانی) است و این سوره بین خدا و بنده‌اش تقسیم شده است و برای بنده است آنچه بخواهد.محمّد بن مسعود عیاشی نقل میکند که رسول اکرم بجابر فرمود: ای جابر آیا بهترین سوره‌ای را که خدا در کتابش نازل کرد بتو نیاموزم؟ جابر عرض کرد:آری. پدر و مادرم فدایت باد یا رسول اللَّه بمن یاد ده. پس رسول اکرم سوره حمد را که امّ الکتاب است باو آموخت سپس فرمود ای جابر! دوست داری از فضیلت آن برای تو بگویم؟ گفت: بلی پدر و مادرم فدایت حضرت فرمود: این سوره شفاء هر درد و بیماری است جز مرگ.از حضرت امام صادق نقل شده است که فرمود: کسی که از حمد شفا نیابد هیچ چیز او را خوب نمیکند.امیر المؤمنین از رسول اکرم نقل میکند که خدا بمن گفت (وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً- مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ) (1) (ای محمّد همانا ما هفت آیه با ثنا (سوره حمد)- و قرآن با عظمت را برای تو فرستادیم) حضرت میگوید خدا سوره حمد را در برابر همه قرآن قرار داد و بر نازل کردن آن بخصوص بر من منّت نهاد بعد فرمود:فاتحة الکتاب شریفترین چیزی است که در گنجینه‌های عرش است.خداوند محمّد را بدان اختصاص و شرافت داد و هیچکدام از پیامبران را با او در این جهت شریک ننمود. جز سلیمان که باو از این سوره (بسم اللَّه ....)داده شد.همانطور که قرآن از زبان بلقیس این چنین حکایت میکند: (إِنِّی أُلْقِیَ إِلَیَّ کِتابٌ کَرِیمٌ إِنَّهُ مِنْ سُلَیْمانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) (نامه‌ای گرامی بمن داده‌اند از جانب سلیمان و بنام خدای رحمن و رحیم است).سپس فرمود: هر که آن را بخواند در حالی که بدوستی محمّد و آل او معتقد.و بظاهر و باطن آن مؤمن، و پیرو فرمانش باشد خداوند در برابر هر حرفی از آن حسنه‌ای باو میدهد که هر یک از آن بالاتر از دنیا با همه اموال و خیراتش می‌باشد.و اگر کسی بدین سوره که خوانده میشود گوش فرا دهد بمقدار یک سوم از ثواب و اجر خواندنش را خواهد داشت این چیز را غنیمت شمرده و آن را بیشتر کنید تا موقعش نگذرد و حسرت و آه در دلتان نماند.ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌1، ص: 34موفق باشید