شأن نزول سوره تحریم چیست؟

سوره تحریم به این مناسبت که در آیه اول آن از رسول خدا (ص) پرسیده می‌شود که «‌چرا برای خوشنودی خاطر همسرانش حلال الهی را بر خود تحریم کرده ای؟ »، تحریم نامگذاری شده است. از نظر حجم از سوره‌های نسبتا کوچک و مفصلات قرآن است و هشتمین از سوره‌های مخاطبات است که با خطاب (یا أَیُّهَا النَّبی) آغاز می‌شود.

سنی:

حرام، در فقه اسلامی، به عملی گفته می‌شود که ترک آن از مردم خواسته شده و انجام آن مستوجب عقاب است. حرمت، از احکام پنجگانه فقهی، و به معنای ممنوعیت انجام کار حرام است.

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

یکی از مباحث مهم در حوزه قرآن‌شناسی، بحث از نزول قرآن و چگونگی آن است که از دیر زمان تاکنون مورد توجه دانشمندان، مفسران و پژوهشگران حوزه قرآن قرار داشته است

عایشه (درگذشت ۵۸ق) دختر ابوبکر بن ابی قحافه، همسر پیامبر اسلام(ص) و از جمله زنان تاثیرگذار تاریخ صدر اسلام. از میان همسران پیامبر، عایشه به دلیل فعالیت‌ها و جهت گیری‌های سیاسی و همچنین نقش بارزی که در روایت از پیامبر(ص) داشته، از شهرت زیادی برخوردار است. اهل سنت با استناد به روایاتی که از فضایل عایشه و محبوبیت او نزد پیامبر خبر می‌دهند، برای او جایگاه ارزشمندی قائلند. در مقابل، شیعیان به دلیل موضع گیری‌های خصمانه او در دوران خلافت امام علی(ع) نقدهای زیادی به رفتار و سیره وی وارد می‌کنند.

سید علی حسینی خامنه‌ای فرزند مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جواد حسینی خامنه‌ای، در فروردین ماه سال ۱۳۱۸ شمسی برابر با ۱۳۵۸ قمری در مشهد مقدس چشم به جهان گشود. او دومین پسر خانواده بود.

تفاسیر اهل سنت ممکن است اشاره به مقالات و یا کت تفسیری ذیل باشد: مقالات• تفاسیر اهل سنت (علوم قرآنی) کتب تفسیری• تفسیر ابن ابی رندقه• تفسیر ابن طیفور• تفسیر ابن عربی• تفسیر ابن عطیه• تفسیر ابن قیم• تفسیر ابن کثیر• تفسیر احکام القرآن (شافعی)• تفسیر احکام القرآن (کیاهراسی)• تفسیر الجلالین• تفسیر الدر المنثور• تفسیر السعدی• تفسیر بحر العلوم• تفسیر الشامل فی علم القرآن• تفسیر لباب التفاسیر• تفسیر الفواتح الالهیة و المفاتح الغیبیة• تفسیر القرآن العظیم (ابن ابی حاتم)• تفسیر المراغی• تفسیر المنار• تفسیر الوسیط (زحیلی)• تفسیر انوار التنزیل• تفسیر بیضاوی• تفسیر ثعلبی• تفسیر طبری• تفسیر جامع التاویل (اصفهانی)• تفسیر خازن• تفسیر زمخشری• تفسیر سور آبادی• تفسیر سید احمد خان• تفسیر طنطاوی• تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان• التبیان فی تفسیر غریب القرآن (ابن هائم)• تفسیر قرطبی• تفسیر کبیر• تفسیر مابعدالطبیعة• تفسیر ماتریدیه• تفسیر مقاتل بن سلیمان• التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعة و المنهج• التبیان فی آداب حملة القرآن‌• التبیان فی اعراب القرآن• التبیان فی تفسیر غریب القرآن (ابن هائم)• التبیان فی علوم القرآن‌• البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید

همسران پیامبر(ص) زنان یا کنیزانی که پیامبر(ص) با آن‌ها ازدواج کرد. مورخان در تعداد همسران پیامبر(ص) اختلاف نظر دارند. برخی مانند ابن هشام تعداد آنان را سیزده[۱]، بعضی مانند‌ مسعودی[۲] و ذهبی[۳] پانزده و کسانی مثل حاکم[۴] و ابن سعد[۵] بیش از این دانسته‌اند.‌

حَفْصه دختر عُمَر بْن خَطّاب(۵ بعثت-۴۵ق)، از همسران پیامبر اکرم(ص) است که بنابر روایات، او و عایشه مایه آزار پیامبر(ص) شدند. آیه اول و چهارم سوره تحریم به این موضوع اشاره کرده است.

سوره تحریم به این مناسبت که در آیه اول آن از رسول خدا (ص) پرسیده می‌شود که «‌چرا برای خوشنودی خاطر همسرانش حلال الهی را بر خود تحریم کرده ای؟ »، تحریم نامگذاری شده است. از نظر حجم از سوره‌های نسبتا کوچک و مفصلات قرآن است و هشتمین از سوره‌های مخاطبات است که با خطاب (یا أَیُّهَا النَّبی) آغاز می‌شود.

المیزان فی تفسیر القرآن که بیشتر به تفسیر المیزان شهرت دارد، از جامع‌ترین و مفصل‌ترین تفاسیر شیعی قرآن به زبان عربی است که در قرن چهاردهم هجری به قلم علامه سید محمد حسین طباطبائی (۱۲۸۱ - ۱۳۶۰ش) نگاشته شده است.

اهل‌ بیت (عربی: أهلُ الْبَیت)، به معنای اهل یک خانه، خانواده و خاندان که در اصطلاح مسلمانان برای خاندان پیامبر اسلام(ص) به کار برده می‌شود. کلمه اهل بیت در روایات، در چند معنای مختلف به کار رفته است، و در ادبیات شیعی، برای امام علی(ع)، حضرت فاطمه زهرا (س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و نُه امام معصوم از فرزندان او استفاده می‌شود. قرآن در آیه تطهیر و آیه مودت تعبیر اهل البیت را به کار برده و بر پاکی و وجوب محبت آن‌ها تصریح کرده است. پیامبر اسلام نیز در احادیثی مانند حدیث سفینه و ثقلین از جایگاه والای اهل بیت در دین اسلام سخن گفته است.

توحيد ایمان به ملائکه ایمان به کتاب‎های آسمانی ایمان به انبیاء ایمان به روز رستاخیز ایمان به قضا و قدر عدالت صحابه

اَبوبَکْر بن ابی قُحافه (درگذشت ۱۳ق)، از صحابه پیامبر. او پس از درگذشت رسول خدا، به همراه تعداد دیگری از صحابه در سقیفه بنی ساعده گرد آمدند تا علی‌رغم وصیت رسول خدا درباره خلافت علی(ع)، دست به انتخاب خلیفه مسلمین بزنند. حاضران در سقیفه بنی ساعده، سرانجام با ابوبکر به عنوان خلیفه رسول خدا (ص) بیعت کردند. وی اولین خلیفه از خلفای راشدین از نگاه اهل سنت است. او در نخستین سال‌های ظهور اسلام در مکه، مسلمان شد و در دیدگاه مشهور تاریخ‌نویسان، در هنگام هجرت پیامبر به مدینه، با آن حضرت هم‌سفر بود و به همراه ایشان در غار ثور پنهان شد. در طول حکومت کوتاه او، حوادث بحث‌برانگیزی در تاریخ اسلام رخ داد؛ از جمله گرفتن فدک از حضرت زهرا (س)، جنگ‌های ردّه و شروع فتوحات.

تفاسیر قرآن ممکن است اشاره به کتب تفسیری ذیل باشد: مقالات• تفاسیر قرآن (علوم قرآنی) کتب تفسیری• تفسیر پیامبر• تفسیر امیرالمؤمنین• تفسیر اهل‌بیت‌• تفسیر امام جعفر صادق• تفسیر امام حسن عسکری• تفسیر ابان بن تغلب• تفسیر ثقفی• تفسیر ابن ابی الثلج• تفسیر ابن ابی رندقه• تفسیر ابن ابی زیاد• تفسیر ابن ابی شعبه• تفسیر ابن ابی عمیر• تفسیر ابن ابی هند• تفسیر کندی• تفسیر ابن حجام• تفسیر ابن الصلت• تفسیر ابن الکیال• تفسیر ابن اورمه• تفسیر ابن بابویه• تفسیر سعید بن جبیر• تفسیر الطارقیه• تفسیر ابن دؤل قمی• تفسیر ابن دکین• تفسیر ابن زیات کوفی• تفسیر احمد بن صبیح• تفسیر ابن طیفور• تفسیر ابن‌عباس• تفسیر ابن عبدک• تفسیر ابن عربی• تفسیر ابن عطیه• تفسیر ابن عقده• تفسیر ابن فضال صغیر• تفسیر ابن فضال کبیر• تفسیر ابن قیم• تفسیر ابن کثیر• تفسیر ابن الکیال• تفسیر ابن محبوب• تفسیر ابن مسعود• تفسیر ابن مهزیار• تفسیر ابن وضاح• تفسیر ابن ولید• تفسیر ابن همام صنعانی• تفسیر ابو الفتوح رازی• تفسیر ابوالعالیه رفیع• تفسیر ابوالفتح دیلمی‌• تفسیر ابوالفرج نهروانی• تفسیر ابوالفضل دیلمی• تفسیر ابی بصیر• تفسیر ابوحمزه ثمالی• تفسیر ابوصالح• تفسیر ابوعلی سینا• تفسیر ابوعلی فارسی• تفسیر ابومحمد اهوازی• تفسیر ابومریم انصاری• تفسیر ابومنصور صرام• تفسیر ابی الجارود• تفسیر ابی جنادة سلولی• تفسیر ابی حنیفه دینوری• تفسیر ابی روق• تفسیر ابی زید بلخی• تفسیر اثنا عشری• تفسیر احسن الحدیث• تفسیر احسن الحدیث• تفسیر احکام القرآن (شافعی)• تفسیر احکام القرآن (کیاهراسی)• تفسیر احکام القرآن (عباد بن عباس)• تفسیر احکام القرآن (کلبی)• تفسیر خزاز• تفسیر برقی صغیر• تفسیر احمد بن محمد سیاری• تفسیر ثواب القرآن (سکونی)• تفسیر اصفی• تفسیر اعجاز القرآن (واسطی)• تفسیر الاعمش• تفسیر الاحمسی• تفسیر الای التی نزلت فی اقوام باعیانهم• تفسیر البرقی الکبیر• تفسیر البصائر• تفسیر البصائر فی وجوه و النظائر• تفسیر البیان• التبیان (شیخ طوسی)• تفسیر التحریف و التبدیل• تفسیر التحصیل• تفسیر التنزیه و ذکر متشابه القرآن• تفسیر الجامع الکبیر• تفسیر الجلالین• تفسیر جلودی• تفسیر الدر المنثور• تفسیر سدی• تفسیر السعدی• تفسیر بحر العلوم• تفسیر الشامل فی علم القرآن• تفسیر الصافی• تفسیر الصراط المستقیم• تفسیر الغاضری• تفسیر لباب التفاسیر• تفسیر الفحص و البیان عن اسرار القرآن• تفسیر الفراء• تفسیر الفرقان• تفسیر الفواتح الالهیة و المفاتح الغیبیة• تفسیر القرآن العظیم (ابن ابی حاتم)• تفسیر القرآن الکریم (ثمالی)• تفسیر القرآن الکریم (خمینی)• تفسیر القرآن الکریم (شبر)• تفسیر القرآن الکریم (ملاصدرا)• تفسیر زید بن علی• تفسیر القرآن المجید (شیخ المفید)• تفسیر علی بن ابراهیم قمی• تفسیر الکاشف• تفسیر الکافی الشافی• تفسیر ابوالفرج نهروانی• تفسیر الکشف و البیان• تفسیر الم• تفسیر المبین• تفسیر المراغی• تفسیر المصابیح فیما نزل من القرآن• تفسیر المظفر• تفسیر المعین• تفسیر المنار• تفسیر المیزان• تفسیر الناسخ و المنسوخ (ابوالحسن دارم)• تفسیر الناسخ و المنسوخ (ابن سلامه)• تفسیر النور المشتعل• تفسیر الواقدی• تفسیر الوسیط (زحیلی)• تفسیر الهلالی• تفسیر الهی اردبیلی• تفسیر امام علی الهادی عسکری• تفسیر امامة امیرالمؤمنین من القرآن• تفسیر امثال القرآن (اسکافی)• تفسیر انوار التنزیل• تفسیر بحر مواج• تفسیر بطائنی• تفسیر مازنی• تفسیر بناکتی• تفسیر بناکتی• تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة• تفسیر بیضاوی• تفسیر بیهقی• تفسیر پیام قرآن• تفسیر تلخیص البیان• تفسیر تنقیط القرآن• تفسیر ثعلبی• تفسیر جابر بن عبدالله انصاری• تفسیر جابر الجعفی• تفسیر جامع• تفسیر طبری• تفسیر جامع التاویل (اصفهانی)• تفسیر جامع التاویل (رازی)• جامع التفسیر (راغب اصفهانی)• جامع التفسیر (شریف موسی)• تفسیر جنة الناظر و جنة المناظر• تفسیر جوالیقی• تفسیر جوامع الجامع• تفسیر حبری• تفسیر حدائق الحقائق• تفسیر حسن مروزی• تفسیر حقائق القرآن• تفسیر خازن• تفسیر خسروی• تفسیر خصائص الوحی المبین• تفسیر خلاصه المنهج• تفسیر خواجه نصیرالدین طوسی• تفسیر دشتکی• تفسیر دوانی• تفسیر دیلمی• تفسیر راهنما• تفسیر رمانی• تفسیر روان جاوید• تفسیر روح المعانی• تفسیر روشن• تفسیر روض الجنان• تفسیر زبدة التفاسیر• تفسیر زمخشری• تفسیر زواری• تفسیر زید عدوی• تفسیر زید بن علی• تفسیر سدی صغیر• تفسیر سعید بن جبیر• تفسیر سعید مخزومی• تفسیر سوره یس (ابوالفضل سلمة)• تفسیر سور آبادی• تفسیر سوره فاتحه• تفسیر سید احمد خان• تفسیر شاهی• تفسیر شبستری• تفسیر شریف لاهیجی• تفسیر شواهد القرآن• تفسیر شهید ثانی• تفسیر صفی• تفسیر طاووس یمانی• تفسیر مجمع البیان• تفسیر طنطاوی• تفسیر طیفور• تفسیر عاصم• تفسیر عاملی• تفسیر هاشمی• تفسیر ابن الصلت• تفسیر ابن وضاح• تفسیر عرائس البیان• تفسیر عزالدین راوندی• تفسیر عطیه عوفی• تفسیر عکرمه• تفسیر علقمه• تفسیر علی بن حمزه• تفسیر علیین• تفسیر عیاشی• تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان• تفسیر غرر الفرائد و درر القلائد• تفسیر غریب القرآن (سدوسی)• تفسیر غریب القرآن (عدوی)• الترجمان عن غریب القرآن‌• تفسیر فاتحة الکتاب از امام حسن عسکری• تفسیر فرات کوفی• تفسیر فضل القرآن• تفسیر فضل بن شاذان• تفسیر فضیل بصری• تفسیر فضیل رسانی• تفسیر فضیل بصری• تفسیر قتادة• تفسیر قتیبه• تفسیر قرطبی• تفسیر قصص الانبیاء (فضل‌الله راوندی)• تفسیر کبیر• تفسیر کبیر ابن متوج• تفسیر کعبی• تفسیر کنز الدقائق• تفسیر گازر• تفسیر مابعدالطبیعة• تفسیر ماتریدیه• تفسیر مجاهد• تفسیر محمد بن العباس• تفسیر ثواب القرآن (رازی)• تفسیر معانی القرآن (یحیی بن حسین)• تفسیر معانی القرآن (رواسی)• تفسیر معانی القرآن (صابونی)• تفسیر یقطینی• تفسیر محیط اعظم• تفسیر مصفی• تفسیر المظفر• تفسیر معلی• تفسیر مفتاح التفاسیر• تفسیر مقاتل بن سلیمان• تفسیر ملاصدرا• تفسیر من وحی القرآن• تفسیر منخل• تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین• التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعة و المنهج• تفسیر میثم التمار• تفسیر نزول القرآن فی شان امیرالمؤمنین• تفسیر نعمانی• تفسیر نمونه• تفسیر نوادر علم القرآن• تفسیر نور• تفسیر نور الثقلین• تفسیر نورالله تستری• تفسیر نوین• تفسیر نهج البیان عن کشف معانی القرآن• تفسیر وهیب• تفسیر یونس• التبیان فی آداب حملة القرآن‌• التبیان فی اعراب القرآن• التبیان فی تفسیر غریب القرآن (ابن هائم)• التبیان فی علوم القرآن‌• البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید• الجدید فی تفسیر القرآن المجید• تفسیر سوره مائده (کتاب)• تفسیر آیات البینات• تفسیر سواطع الالهام• تفسیر آیة الکرسی (یمانی)• تفسیر روضة الجنان• تفسیر قاضی نوراللّه شوشتری• تفسیر صنعانی• تفسیر مجمع البحرین (قزوینی)• تفسیر حاشیه بر تفسیر بیضاوی (خلخالی)• تفسیر قطب شاهی• تفسیر حاشیه بر تفسیر بیضاوی (علوی)• تفسیر الحاشیة علی تفسیر الکشاف (مرعشی)• تفسیر انموذج العلوم• تفسیر سدرة المنتهی• تفسیر سوره هل اتی (اردستانی)• تفسیر اماطة اللثام• تفسیر الفرات النمیر• تفسیر صدرالمتالهین شیرازی• تفسیر المصابیح الساطعة الانوار المجموعة• تفسیر بدیع البیان لمعانی القرآن (عینائی)• تفسیر لطائف غیبی• تفسیر حاشیه بر تفسیر بیضاوی (پنجابی)• تفسیر العروة الوثقی (ابراهیم شیرازی)• تفسیر الائمة لهدایة الامة• تفسیر اسرار الآیات (لاهیجی)• تفسیر مقتبس الانوار• تفسیر نصیری طوسی• تفسیر خزائن جواهر القرآن• تفسیر صنعانی• تفسیر غریب القرآن (طریحی)• تفسیر البحر المواج• تفسیر قطب‌الدین لاهیجی• تفسیر تحفه شاهی• تفسیر زبدة البیان• تفسیر القرآن الکبیر• تفسیر الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز (طریحی)• تفسیر اثبات عصمة الائمة• تفسیر آیات الاحکام (تونی)• تفسیر البیان لما خفی فی القرآن• تفسیر آیة النور• تفسیر حویزی• تفسیر الاتحاف لطلبة الکشاف• تفسیر جواهر الاسرار• تفسیر حواشی زبدة البیان• تفسیر المبین (کاشانی)• تفسیر کاشف الغواشی• تفسیر شرح شواهد مجمع البیان• تفسیر حاشیة علی زبدة البیان• تفسیر حکیم قمی• تفسیر آیه قل الروح من امر ربی• تفسیر الایات النازلة فی ذم الجائرین• تفسیر الامان من النیران• تفسیر ایناس سلطان المؤمنین• تفسیر مرآة الانوار و مشکوة الاسرار• تفسیر مجمع التفاسیر• تفسیر تحصیل الاطمینان• تفسیر الاقتباس و التضمین من کتاب اللّه المبین• تفسیر قلائد الدرر• تفسیر مدرسی• تفسیر نور التوفیق و کشف التدقیق• تفسیر ملا رفیعا• تفسیر کحلانی• تفسیر الدر النظیم• تفسیر شهیدی کبیر• تفسیر کنز العرفان فی تفسیر القرآن• تفسیر مفتاح الجنان• تفسیر الامالی• تفسیر سوره حمد (عبدالجواد)• تفسیر آیات الفضائل• تفسیر بروجردی• تفسیر لوامع التنزیل• تفسیر کاشانی حائری• تفسیر بصائر الایمان فی تفسیر القرآن• تفسیر کشف الغطاء فی تفسیر سورة هل اتی• تفسیر سر اکبر• تفسیر کریم خان• تفسیر الانوار القدسیه• تفسیر احسن التفاسیر• تفسیر شاهرودی• تفسیر لغات القرآن الکبیر• تفسیر صالحی برغانی• تفسیر طریحی• تفسیر آیات الائمة• تفسیر اسرار التنزیل فی تفسیر القرآن• تفسیر مشکاة المصابیح• تفسیر خلاصة البیان• تفسیر خزائن القرآن• تفسیر شهیدی کبیر• تفسیر تحفة الغرائب• تفسیر طسوجی حائری• تفسیر بهبهانی• تفسیر نور علیشاه• تفسیر فتح الرحمن• تفسیر بحر الاسرار• تفسیر شهرستانی• تفسیر السر المصون• تفسیر تحفة الابرار• تفسیر استرآبادی حائری• تفسیر حاشیه و شرح تفسیر صافی (مدرسی یزدی)• تفسیر آیات الاحکام (میرزامحمد استرآبادی)• تفسیر ورنوسفادرانی• تفسیر شیخ احمد احسائی• تفسیر نوری• قصص الانبیاء (شبر)• تفسیر البدر الباهر• تفسیر الجوهر الثمین• تفسیر آیات الوصول الی علم الاصول• تفسیر لؤلؤة البحرین• تفسیر مفصل البیان فی علم القرآن• تفسیر بهائی• تفسیر توشیح التفسیر• تفسیر الرق المنشور و لوامع الظهور• تفسیر اصفهانی• تفسیر کشف التنزیل• تفسیر احسن القصص (نقوی)• تفسیر کنز التفاسیر• تفسیر صفی علیشاه• تفسیر صالحی• تفسیر النص الجلی فی امامة مولانا علی• تفسیر اسرار التنزیل (بروجردی)• تفسیر آیه نور (تهرانی)• تفسیر آیات الائمه (لاریجانی)• تفسیر توضیح الآیات• تفسیر القرآن الحکیم• تفسیر برهان البیان• تفسیر جلاء الضمیر• تفسیر ناسخ التفاسیر و ناصر النحاریر• تفسیر روضة الامثال• تفسیر تاویل الآیات الباهرة• تفسیر ضیاء التفاسیر• تفسیر ترجمة القرآن فی شرایط الایمان• تفسیر آفتاب درخشنده• تفسیر نور الهدی• تفسیر آیات الاحکام (فشندی)• تفسیر علوم القرآن• تفسیر بوارق القهر• تفسیر آیات النازلة فی شان علی• تفسیر الجمان الحسان فی احکام القرآن• تفسیر البیان فی تفسیر بعض سور القرآن• تفسیر آیات الحجة و الرجعة• تفسیر کاشانی• تفسیر خلاصة التفاسیر• تفسیر مقتنیات الدرر• تفسیر انوار القرآن• تفسیر قاموس غریب القرآن• تفسیر آیات ظهور• تفسیر ناسخ التفاسیر• تفسیر کیوان• تفسیر آیات البینات (گیلانی)• تفسیر کرائم القرآن• تفسیر انوار البیان فی تفسیر القرآن• تفسیر خراسانی حائری• تفسیر محمد و القرآن• تفسیر القرآن و العترة• تفسیر التبیان فی معانی القرآن• تفسیر تحفة الاخوان• تفسیر نفحات الرحمان فی تفسیر القرآن• تفسیر نور العرفان و کشف اسرار الفرقان• تفسیر التبیین• تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن• تفسیر تنزیل الآیات الباهرة• تفسیر آیة التطهیر فی الخمسة اهل الکساء• تفسیر جابری• تفسیر آیة التطهیر• تفسیر کانون عفت قرآن• تفسیر اردوبادی• تفسیر اللئالی الحسان فی تفسیر القرآن• تفسیر سوره نور (کتاب)• تفسیر مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن• تفسیر خالصی• تفسیر حقیقة الابداع• تفسیر اثنی عشری• تفسیر بلوغ منی الجنان• تفسیر بیان الفرقان• تفسیر الجامعة فی تفسیر سورة الواقعه• تفسیر ریحان• تفسیر آیات الاحکام (یزدی)• تفسیر معرفة القرآن• تفسیر عصار• تفسیر لالی المنثور فی تفسیر سورة الطور• تفسیر المتشابه من القرآن• تفسیر سورة الانبیاء (کتاب)• تفسیر آیات مشکله• تفسیر قرآن شریف• تفسیر رفیعی• تفسیر اطیب البیان فی تفسیر القرآن• تفسیر قرآن راشد• تفسیر مطهری• تفسیر صدر• تفسیر سورة العصر (کتاب)• تفسیر الصالحی• تفسیر معارفی از قرآن• تفسیر انوار نبوت• تفسیر اضواء علی متشابهات القرآن• تفسیر و ترجمه قرآن مجید• تفسیر اویسی• تفسیر پرتوی از جمال انسانیت• تفسیر باد و باران در قرآن• تفسیر و ترجمه قرآن• تفسیر المحقق• تفسیر آیات مشکله قرآن• تفسیر لطایفی از قرآن کریم

تفسیر از دانش‌های مرتبط با قرآن کریم است که تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده، مانند «بيان معانى آيات قرآنى و كشف مقاصد و مداليل آن». واژه تفسیر همچنین برای اشاره به کتاب‌های حاوی تفسیر قرآن به کار می‌رود.

بازرگان (۲) (یا بَزِرگان)، صورت ترکی کلمه فارسی «بازَرگان» است.

مراجعه، نقل پرسش و پاسخ صورت گرفته بین گوینده و شخص دیگر، به صورت موجز و جذاب را می‌گویند.

واژه تحقیق ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تحقیق (قرائت)، ادای درست حروف از جهت مخارج و صفات ویژه آن‌ها• تحقیق (فلسفه و عرفان)، اصطلاحی در منطق فلسفه و عرفان

تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.

اِقْدام‌، قاعده‌ای در فقه‌ امامیه‌ که‌ در ابواب‌ گوناگون‌ معاملات‌ جاری است‌ و بر پایه آن‌، اقدام‌ به‌ معامله فاسد، موجب‌ ضمان‌ می‌گردد.

سرزنش سخن ‌توبیخ آمیز گفتن به کسى و بازخواست کردن او در برابر لغزشى است که از او سر زده است. سرزنش‌ از الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.

‌خیانت مقابل امانت است. از عنوان یاد شده در باب هایی نظیر جهاد، تجارت، مضاربه، مساقات، ودیعه، لقطه، شهادات، حدود و تعزیرات سخن گفته ‌اند.

حرام، در فقه اسلامی، به عملی گفته می‌شود که ترک آن از مردم خواسته شده و انجام آن مستوجب عقاب است. حرمت، از احکام پنجگانه فقهی، و به معنای ممنوعیت انجام کار حرام است.

تفسیر از دانش‌های مرتبط با قرآن کریم است که تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده، مانند «بيان معانى آيات قرآنى و كشف مقاصد و مداليل آن». واژه تفسیر همچنین برای اشاره به کتاب‌های حاوی تفسیر قرآن به کار می‌رود.

عایشه (درگذشت ۵۸ق) دختر ابوبکر بن ابی قحافه، همسر پیامبر اسلام(ص) و از جمله زنان تاثیرگذار تاریخ صدر اسلام. از میان همسران پیامبر، عایشه به دلیل فعالیت‌ها و جهت گیری‌های سیاسی و همچنین نقش بارزی که در روایت از پیامبر(ص) داشته، از شهرت زیادی برخوردار است. اهل سنت با استناد به روایاتی که از فضایل عایشه و محبوبیت او نزد پیامبر خبر می‌دهند، برای او جایگاه ارزشمندی قائلند. در مقابل، شیعیان به دلیل موضع گیری‌های خصمانه او در دوران خلافت امام علی(ع) نقدهای زیادی به رفتار و سیره وی وارد می‌کنند.

جَهَنَّم یا دوزخ جایگاهی در جهان پس از مرگ که انسان تباهکار در آن سزای اعمال خود را خواهد دید. در قرآن افزون بر نام جهنم، نام‌های متعدد دیگری مانند جَحیم، سَقَر و سَعیر نیز ناظر به جهنم یا طبقه‌ای از آن به کار رفته و در بسیاری موارد نیز صرفاً به صورت «النار» (آتش) از آن یاد شده است. در فرهنگ ایران، نام دوزخ بازمانده از ایران باستان به عنوان معادلی برای جهنم کاربرد داشته است. جهنم نه تنها در نصوص دینی از قرآن و حدیث بازتاب وسیعی داشته، بلکه در حیطه دانش‌هایی چون کلام، فلسفه و عرفان نظری هم مباحثی را به خود اختصاص داده است.

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

آیه، عبارت، جمله یا جملات تشکیل‌دهنده قرآن که با ترتیب خاصی از یکدیگر تفکیک شده‌اند و سوره‌های قرآن را به وجود آورده‌اند. در قرآن کریم، کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن، «‌بیّنات‌» یعنی آشکار و واضح دانسته شده‌اند.

بهشت یا جنت، به باور مسلمانان، جایگاهی در جهان آخرت که بندگان درستکار و سعادتمند در آن ساکن شده و از نعمت‌های الهی برخوردار می‌شوند. محل سکونت حضرت آدم و حوا، پیش از هبوط به زمین نیز به همین نام خوانده شده است.

جَهَنَّم یا دوزخ جایگاهی در جهان پس از مرگ که انسان تباهکار در آن سزای اعمال خود را خواهد دید. در قرآن افزون بر نام جهنم، نام‌های متعدد دیگری مانند جَحیم، سَقَر و سَعیر نیز ناظر به جهنم یا طبقه‌ای از آن به کار رفته و در بسیاری موارد نیز صرفاً به صورت «النار» (آتش) از آن یاد شده است. در فرهنگ ایران، نام دوزخ بازمانده از ایران باستان به عنوان معادلی برای جهنم کاربرد داشته است. جهنم نه تنها در نصوص دینی از قرآن و حدیث بازتاب وسیعی داشته، بلکه در حیطه دانش‌هایی چون کلام، فلسفه و عرفان نظری هم مباحثی را به خود اختصاص داده است.

حفصه ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد:

دختر دو معنا دارد یکی به معنای فرزند مونث است که در مقابل پسر می باشد و دیگری به معنای دوشیزه و باکره است

به مانع بين دو چيز و همچنين زن غيرآبستن (مقابل حامل)، حائل مي‌گويند.از احكام آن به معناى نخست در باب طهارت و صلات سخن رفته است.

در لغت به معنی حاضر باشد. در فقه، گواه را گویند که در موقع حدوث و وقوع جنایت یا سرقت یا قتل و مانند آن ها حاضر باشد و واقعه را مشاهده نماید. [۱]

ورود، نظریه‌ای در اصول فقه شیعه، متضمن روشِ جمع کردن میان ادله و برطرف کردن تعارض اولیه آنها است.

آتش‌ ماده ای است که می سوزاند و گرما و نور تولید می کند و از آن در باب‌هاى طهارت، صلات، جهاد، صید و ذباحه و حدود سخن رفته است.

عکس ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • عکس (علوم قرآنی)، به معنای جابه جایی اجزای فراز قبلی عبارت در فراز بعدی و دارای کاربرد در علوم قرآنی• عکس (فقه)، به معنای تصویر ایجاد شده به وسیله دوربین عکاسی و دارای کاربرد فقهی• عکس (منطق)، از اصطلاحات علم منطق، دارای دو زیرمجموعه عکس مستوی و عکس نقیض

کلمه «لوح» به معنای صفحه‌ای است چوبین یا استخوانی پهن شده که در روزگار قدیم بر آن می‌نوشته‌اند. [۱]

حضرت لوط(ع) یکی از پیامبر ان بزرگی است که هم عصر ابراهیم (ع) بود.وی فرزند «هاران بن نارخ» و نام مادرش ورقه بنت لاحج بوده.وی سه هزار و چهار صد و بیست و دو سال بعد از هبوطآدم(ع) در شهر بابل به دنیا آمد.

نوح ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سوره نوح، هفتاد و یکمین سوره از قرآن کریم• حضرت نوح، نخستین پیامبر اولوالعزم و دومین پدر نسل کنونی انسان

اهل در معانی همسر و نیز خانواده و همچنین خویشاوندان به کار رفته است.

بیت ممکن است در معانی ذیل و یا اضافه به معانی ذیل باشد: • خانه، محل سکونت• بیت شعر، از اجزای شعر• بیت الاحزان، به معنای ماتمسرا• بیت‌الحرام، کعبه یا خانه خدا در شهر مکه • بیت الحمد، خانه‌اى كه از هنگام ولادت حضرت مهدی (علیه‌السّلام) چراغى در آن روشن شده• بیت الریس، خاندانی مکی و عهده‌دار منصب اذان‌گویی در مسجدالحرام• بیت المعمور، یکی از مفاهیم قرآنی • بیت العزة، نام مکانی در آسمان دنیا؛ محل نزول دفعی قرآن از لوح محفوظ در شب قدر • بیت‌الغزل، از اصطلاحات ادبی شعر فارسی و عربی • بیت الله، یکی از نام‌های کعبه • بیت الله الحرام، نام دیگر کعبه • بیت المال، به محلّ نگهداری اموال عمومی • بیت المدراس، از مراکز تعلیمی یهود در یثرب • بیت‌المقدس، نخستین قبله و سومین شهر مقدس مسلمانان (پس از مکه و مدینه)، نیز شهری مقدس برای یهودیان و مسیحیان • بیت النار، نام دیگر آتشکده • بیت بلس، نام دیگر شهر بالس • بیت عربایه، نام دیگر ناحیه باعربایا • بیت لحم، از شهر های تاریخی فلسطین

رَفع به معنی منع از استمرار وجود یک شیء است.

عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل (درگذشت ۲۳ق) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و خلیفه دوم (خلافت: ۱۳ - ۲۳ق) که در مکه اسلام آورد. عمر بن خطاب به وصیت مستقیم خلیفه اول، به خلافت رسید، حدود ده سال حکومت کرد و در سال ۲۳ق توسط ابولؤلؤ به قتل رسید.

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

زن مقابل مرد است.

بدن به معنای اندام و تن انسان یا حیوان می باشد که در باب هاى طهارت، صلاة، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.