آثارایمان درزندگی انسانهای بزرگ مانندپیامبر

بسم الله الرحمن الرحیمسلام علیکمابتدا به چند نکته توجه نمائید: نکته اول : وقتی سخن از آثار ایمان به میان می آید دو مساله را می توان لحاظ نمود:اول : مراد از آثار ایمان همان نتایج و فوائد مادی و معنوی است که در سایه ایمان نسیب انسان می گردد .دوم : مراد این است که ایمان در افراد چه تاثیری در نوع رفتار و کردار فرد داشته است .از آنجا که شما در سؤال تان دقیقا مشخص ننموده اید که مرادتان از ( آثار ایمان ) چیست ؛ و از سویی دیگر بیشتر قسم دوم مورد نظر قرار می گیرد ما نیز این نوشتار را بر همین اساس تنظیم نموده ایم .اما در خصوص بخش اول از فوائد و مراتب مادی و معنوی بیشماری که خداوند متعال به برکت ایمان به آن حضرت در دنیا ، برزخ ، روز محشر و قیامت عنایت نموده به همین مطلب اکتفا می نمائیم که ایمان قوی پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله ) ایشان را از لحاظ مادی به جایی رساند که لیاقت به دوش کشیدن بار سنگین رسالت را پیدا نموده و در روز قیامت نیز علاوه بر مقام شفاعت به بالاترین درجات بهشتی دست خواهد یافت .نکته دوم : دامنه پاسخ سؤال شما به وسعت شخصیت با عظمت پیامبر خدا (صل الله علیه و آله ) در ایمان به خداوند متعال می­­­­­­­­­­­­ باشد؛ لذا این مساله چیزی نیست که در این نوشتار و بلکه در چندین کتاب بگنجد ؛ به همین دلیل در این نوشتار تنها به چند نمونه از آثار ایمان در زندگی پیامبر خدا ( صل الله علیه و آله ) خواهیم پرداخت .نکته سوم : ایمان دارای مراتبی می باشد که هر کسی بنا به اعتقاد و عملی که انجام می دهد به این مراتب دست پیدا می کند و رسول خدا صل الله علیه و آله که آینه تمام نمای ایمان به خدا در بالاترین درجه آن قرار داشت . نکته چهارم :اثر ایمان در رفتار و کردار با فرد با ایمان این است که فرد با ایمان مدار اعمال و رفتار خود را رضایت الهی قرار می دهد و تمامی ابعاد زندگی خود را بر اساس همان تنظیم می نماید و به عبارت دیگر هر کسی بر اساس میزان ایمانی که به خداوند متعال دارد زندگی خود را بر اساس دستورات الهی تنظیم نموده و مبتنی بر همان حرکت می نماید .با توجه به نکات گفته شده به شما دوست عزیز عرض می کنیم که از آنجا که رسول خدا ( صل الله علیه و آله ) در بالاترین مرتبه از ایمان قرار گرفته بودند تمامی ابعاد زندگی خود را مبتنی بر دستورات الهی تنظیم نموده بودندبه همین دلیل آثار ایمان در تمامی ابعاد زندگی ایشان تبلور داشت. چند نمونه از آثار ایمان در ابعاد روحی ، اخلاقی ، عبادی ، فردی ، اجتماعی ، سیاسی ، نظامی و ... ایشان به شرح ذیل می باشد .اول : تاثیر ایمان در عبادت پیامبر (صل الله علیه و اله )رسول خداصلی الله علیه وآله آنقدر نماز خواند که پاهایش آماس کرد؛ به او عرض شد: آیا این‌طور خود را به زحمت می‌اندازید در حالی که خداوند گناه گذشته و آینده شما را آمرزیده است؟! (اشاره به آیه 3 سوره فتح که خداوند به پیامبرصلی الله علیه وآله می‌فرماید: (لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَ ما تَأَخَّرَ - تا خداوند گناه گذشته و آینده‌ات را بیامرزد) ) فرمود: آیا بنده شکر گزار خدا نباشم (یعنی این عبادتها نیز به جهت شکر گزاری آنگونه احسانهای الهی است). (سیمای آفتاب / ابوالفضل موسوی گرمارودی / ترجمه مختصر الشمائل المحمدیه شیخ عباس قمی )دوم : تاثیر ایمان در آرامش روحی پیامبر ( صل الله علیه و آله )مراد از آرامش روحی این نیست که ایشان در زندگی دارای مشکل نبوده و یا اینکه به راحتی همه گردنه های زندگی را به پشت سر می گذاشتند ؛ چراکه زندگی انسان همواره مملو از مشکلات، فراز و نشیب ها و موانع است. اما ایمان واقعی به خدا این اطمینان خاطر را ایجاد می کند که هر گرفتاری با لطف و عنایت الهی قابل برطرف شدن می باشد و اگر انسان مسیر حق حرکت نماید خداوند همواره همراه او خواهد بود . لذا به هنگام بررسی زندگی رسول خدا (صل الله علیه و آله ) می بینیم علیرغم همه مشکلاتی که بر سر راه ایشان از دوران طفولیت تا پایان عمر وجود داشت با آرامش کامل روحی بدون هیچ ترس و ناراحتی مشکلات را از سر راه خود برداشته و فراز و نشیب های زندگی را طی می نمودند. خداوند متعال در آیه 62 سوره بقره در وصف افراد با ایمان می فرماید : ... من ءامن باللَّه و الیوم الأخر ... و لا خوف علیهم و لا هم یحزنون. کسانیکه ایمان به خدا و روز قیامت دارند ... هیچ ترس و ناراحتی بر آنها نیست . از بهترین نمونه های آرامش روحی آن حضرت که قرآن بدان تصریح نموده مربوط به یکی از سخت ترین دوران های زندگی پیامبر اکرم می باشد یعنی زمانی که ایشان بدلیل فشار کفار و مشرکین از مکه هجرت نموده و تحت تعقیب قرار گرفتند .ایشان در چنین شرایطی کاملا از آرامش روحی برخوردار بوده تا جائیکه به همراه خود نیز آرامش می دادند .قرآن کریم راجع به این موضوع فرموده است : إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذینَ کَفَرُوا ثانِیَ اثْنَیْنِ إِذْ هُما فِی الْغارِ إِذْ یَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَکینَتَهُ عَلَیْه‌ - آن گاه که کافران بیرونش کردند، خدا یاریش کرد. یکی از آن دو به هنگامی که در غار بودند به رفیقش می‌گفت: اندوهگین مباش، خدا با ما است. خدا به دلش آرامش بخشید(بقره / 40) (شخصیة الرسول الاعظم قرآنیا / جلال الحنفی البغدادی/ دارالشؤون الثقافیة العامة ص 153)سوم : تاثیر ایمان در داشتن روحیه توکل کسانیکه به خدا ایمان دارند، بر او توکل می کنند خداوند متعال در سوره طلاق/ 3 می‌فرماید: وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ هر کس بر خدا توکل کند، خدا او را کافی است .حلیمه سعدیه دایه رسول اکرم میگوید: وقتی حضرت محمّد (ص) سه ساله شد روزی بمن گفت: مادر، روزها برادرانم کجا میروند؟جواب داد، گوسفندان را بصحرا میبرند. گفت برای چه مرا با خود همراه نمیبرند؟ مادر گفت مایلی بروی؟ جواب داد بلی.صبح فردا پیغمبر را شست و شو کرد، بموهایش روغن زد، بچشمانش سرمه کشید و یک مهره یمانی که در نخ کشیده بود برای محافظت او، بگردنش آویخت. حضرت محمّد (ص) مهره را از گردن کند و گفت مادر، خدای من که همواره با من است نگهدار و حافظ من است.ایمان بخداوند است که طفل سه ساله‌ای را این چنین آزاد و نیرومند بار می‌آورد!( الحدیت-روایات تربیتی، ج‌3، ص: 83)چهارم : اثر ایمان پیامبر به هنگام جنگ پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آنی از خداوند و مدد او غفلت نداشت، در کارهای دشوار و مهم با آن که همه‌ی جوانب حزم و دوراندیشی را رعایت می‌کرد، از خداوند مدد می‌خواست، و به درگاه او دعا و تضرع می‌نمود، و توفیق و پیروزی را فقط از او می‌خواست، در جنگ احد چون سپاه کفار برای حمله‌ی دسته‌جمعی روآوردند، به مسلمانان فرمود: (صفها را راست کنید تا بر پروردگار خود ثنا گویم) همه پشت سر او صف کشیدند، آن گاه به دعا آغاز نمود:خداوندا! حمد و ستایش فقط از آن تو است، خداوندا! ...؛ هر که را گمراه کنی راهنمائی برای او نیست، وهر که را راهنمائی کنی گمراه کنده‌ای برای او نیست، ...؛ خداوندا! محبت ایمان را در ما برویان و آن را در دل‌های ما زینت ده، و کراهت از کفر و گناه و نافرمانی را در دل‌های ما برویان، ...؛ خداوندا! خود با کافران قتال کن و ایشان را بمیران، .... آمین) (مستدرک الحاکم 23 / 3).( خاتم النبیین / سید علی کمالی دزفولی /چاپ اسوه ص 195)پنجم : اثر ایمان در ایجاد روحیه عزتمند و ذلت ناپذیر پیامبر (ص)مؤمن همیشه خود را غالب می‌داند، چون با موجودی پیوند دارد که همه عوالم وجود مسخر او هستند. درآیات قرآن صفت (عزت) اختصاصا برای خداوند و رسول خداو مؤمنین قرار است. وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لکِنَّ الْمُنافِقینَ لا یَعْلَمُونَ (منافقون/ 8)عزت از آنِ خدا و پیامبرش و مؤمنان است. ولی منافقان نمی‌دانند. ششم :اثر ایمان در وقت شناسی ونظم ایشاناز دیگر فوائد ایمان به خدا این است که انسان را وقت شناس و منظم می نماید کسانیکه به خدا ایمان داردند ازاوقات خویش درراه بهتر عبادت کردن خداوند واستفاده ی بیشتراز لحظات زندگی وسرعت گرفتن درانجام اعمال صالح بهره می برند به همین دلیل درنظم بخشیدن به زندگی خود بسیار کوشا هستند . ازهیچ دقیقه ای درراه رسیدن به اهداف عالی خود صرف نظر نمی کنند وبه برنامه ریزی برای ساعات خویش اهتمام می ورزند . امام علی علیه السلام در خصوص ویژگی های پیامبر اعظم (صل الله علیه و آله ) فرموده اند :پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم , وقتی به خانه خویش میرفت اوقاتش را سه قسمت میکرد: بخشی برای خدای متعال, بخشی مخصوص خانواده و بخشی هم برای کارهای شخصی خود. ( مکارم الاخلاق, ص 13)هفتم : اثر ایمان در شجاعت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)پیامبر اسلام‌صلی الله علیه وآله بدلیل ایمان واقعی به وعده های الهی با شجاعت تمام دستورات الهی را پیاده می نمودند و به همین دلیل از شجاعترین شخصیت‌ها در تاریخ بشر محسوب می گردند ؛ او به تنهایی در برابر جهانی از شرک و کفر و نامردمی قد بر افراشت و در مقابل اعراب که از خشن‌ترین مردمان روی زمین بودند بی‌هیچ محابا به انتقاد از رسوم و عقاید آنان پرداخت و مدّت قریب به 15 سال بدون هیچ اقدام انتظامی و فقط با اعتماد به لطف الهی در برابر همه عرب که با تعصبّی کور از عقاید سخیف قبیلگی و بتهای خود دفاع می‌کردند ایستادگی و مقاومت کرد؛ در حالی که بت‌پرستان بسیاری از گرویدگان به او را به سخت‌ترین وجهی شکنجه می‌کردند و تعدادی از آنان را نیز به‌قتل رساندند.پس از هجرت به مدینه نیز که فرمان جهاد بر او نازل شد در نبردهای بسیاری که روی می‌داد خود شرکت می‌کرد، و شگفت آنکه با وجود رأفت و رحمتی که در او هماره حضور داشت و نمایان بود و بدان جهت خود به کسی حمله نمی‌کرد و شمشیر نمی‌زد در عین حال در عرصه جنگ از همه به دشمن نزدیکتر می‌ایستاد و هیچ و اهمه و هراسی از خطر در او مشاهده نمی‌شد.امیر مؤمنان علی‌علیه السلام می‌فرماید: ما مسلمانان در جنگها آنگاه که جنگ شعله می‌کشید و کار سخت می‌شد به رسول خداصلی الله علیه وآله پناه می‌جستیم و هیچ کس از او به دشمن نزدیکتر نبود (بحار، ج 16، ص 340 و 232 - مکارم الاخلاق، ص 17) .و امام صادق‌علیه السلام می‌فرماید: از وقتی آیه (فقاتل فی سبیل اللّه لا تکلّف الّا نفسک) (سوره نساء: آیه 84) .(در راه خدا جنگ و جهاد کن و جز خود را به آن تکلیف مکن)، بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد به هر جنگ و جهادی خود می‌رفت و فرماندهی را بر عهده می‌گرفت و دیگری را مأمور آن نمی‌فرمود.و فرمود: از وقتی این آیه بر پیامبرصلی الله علیه وآله نازل شد شجاعترین فرد کسی بود که به پیامبرصلی الله علیه وآله ملحق می‌شد و به او پناه می‌جست (زیرا پیامبر از همه بی‌باکتر و به دشمن و خطر نزدیکتر بود) (تفسیر عیاشی ذیل آیه 84 سوره نساء، بحار الانوار، ج 16، ص 340 - تفسیر برهان بحرانی، ج 1،ص 398) . (سیمای آفتاب )هشتم :اثر ایمان در روحیه صبر و بردباری پیامبر(صل الله علیه و آله)ایمان به خدا در انسان نیروی مقاومت می‌آفریند و تلخیها را شیرین می‌گرداند. (1) شکیبائی میوه یقین است، چه هر که را یقین بعدل حق تعالی باشد داند که بازای هر مصیبتی و بلائی عوض و ثوابی باشد که هر عاقلی که آنها را با هم سنجد راضی شود به آن مصیبت از برای رسیدن به رضایت الهی ، و داند که صبر ثواب او را مضاعف گرداند و جزع باعث نقص آن یا حبط آن گردد و با وجود علم باین امور البتّه صبر را اختیار خواهد کرد و راه جزع بخود نخواهد داد.حضرت علیه السلام درحدیث شریفی می فرمایند : الصبر رأس الایمان . صبر به منزله سر برای پیکر ایمان است.پیامبر اعظم (صل الله علیه و آله ) در طول رسالت خود بر اساس همین ایمان و اعتقاد قلبی در برابر تمامی مشکلات ، توهین ها و آزارو اذیت های مشرکین از خود صبر و بردباری نشان می داد و هرگاه نیز این اذیت ها به اوج خود می رسید خداوند متعال وی را دلداری داده می فرمود : وَ لَا تَسْتَوِی الحَْسَنَةُ وَ لَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتیِ هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلیِ‌ٌّ حَمِیمٌ(فصلت 34)وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبرَُواْ وَ مَا یُلَقَّئهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ(فصلت 35)و هرگز امر نیک (از اعتقاد و کردار و گفتار) با امر بد یکسان نیست (پس بدی‌هایی را که به تو می‌رسد) با بهترین روش دفع کن، به طوری که به ناگاه آن که میان تو و او دشمنی است (چنان شود که) گویی دوستی گرم و خویشاوند است.و این (صفت پاسخ بدی را به نیکی دادن) جز به کسانی که صبر ورزیده‌اند القا و اعطا نمی‌شود و جز به کسی که سهم بزرگی (از کمال انسانیت) دارد داده نمی‌شود.نهم :اثر ایمان در روحیه انفاق ایشاناز ویژگی های مهم ایمان به خدا انفاق در راه خدا می باشد(انفال 2و3) پیغمبر اکرم خود عالی‌ترین نمونه‌ی سخاوت و انفاق بود، عطایای او را تنها در قریش حساب کردند، به ششصد ملیون درهم بالغ گردید. (نظام 87 / 1).سائلی را رد نمی‌کرد، اگر چیزی نداشت با لطف سخن دل او را شاد می‌نمود، و می‌فرمود: (بهترین شما صاحب بهترین اخلاق است) (بحار 340 / 16).(خاتم النبیین / سید علی کمالی دزفولی / چاپ اسوه ص 175) دهم : روحیه تواضع از دیگر آثار ایمان واقعی پیامبر(صل الله علیه و آله)امام علی علیه السّلام وصف فروتنی پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم را چنین بیان میدارد: رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم روی زمینِ بدون فرش مینشست و غذا میخورد، و با تواضع همچون بردگان جلوس میکرد، با دست خویش کفش و لباسش را وصله میفرمود و بر مرکب برهنه سوار میشد و حتی کسی را پشت سر خویش سوار مینمود.(نهج البلاغه خطبه 159)یازدهم: کوشش در امانتداری خداوند متعال در وصف مومنان می فرماید : وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُون‌ (مومنون / 8)و آنان (مومنین ) که امانتها و پیمانهای خود مراعات می‌کنند .پیامبر خدا نیز به عنوان آینه تمام نمای ایمان بطور کامل به این دستور عمل می نمودند تا جایی که امام صادق‌علیه السلام می فرماید : (اگر نخ و سوزنی را هم به رسول خدا می‌سپردند، به صاحبش رد می‌کرد)( مجموعه ورام، ج 1، ص 12) .دوازدهم : اثر ایمان وفای به تعهدها و قراردادها (مؤمنون/8)از دیگر ویژگی هایی که خداوند متعال در آیه 8 سوره مومنون می فرماید پایبندی به عهد و پیمان می باشد که رسول خدا (صل الله علیه و آله ) از این امر مستثنی نبود . امام صادق‌علیه السلام در باره این ویژگی ایشان فرموده اند : (رسول خدا با مردی قرار گذاشت که در کنار صخره معیّنی در انتظار آن مرد بماند تا برگردد. شدت گرمی آفتاب، پیامبر را در آن مکان رنج می‌داد. اصحابش به او عرض کردند: چه‌اشکال دارد که به سایه منتقل شوی؟ حضرت فرمود: وعده‌گاه ما همین‌جاست. در این مکان می‌مانیم و اگر نیامد، خلف وعده از او خواهد بود)( مکارم الاخلاق، ج 1، ص 24)---------پی نوشت :1- برای اطلاع بیشتر مراجعه نمائید به - باب اول کتاب مکارم الاخلاق /طبرسی / ترجمه میرباقری- سیمای آفتاب / ابوالفضل موسوی گرمارودی / ترجمه مختصر الشمائل المحمدیه شیخ عباس قمی - سنن النبی / علامه طباطبایی - خاتم النبیین / سید علی کمالی دزفولی / چاپ اسوه