مستاجر
به اجاره کننده مستاجر گفته می‌شود.
اگر موجر به مستاجر بگوید: خانه را یک ماهه به هزار تومان به تو اجاره می دهم و هر قدر بیشتر بمانی به همین قیمت است، چه حکمی دارد؟
فقط در ماه اوّل اجاره صحیح است چون بقیّه را معیّن نکرده، ولی اگر ماه اوّل را هم معیّن نکند فقط بگوید هر ماه یک هزار تومان است، اجاره بکلّی باطل است.
فقط در ماه اوّل اجاره صحیح است چون بقیّه را معیّن نکرده، ولی اگر ماه اوّل را هم معیّن نکند فقط بگوید هر ماه یک هزار تومان است، اجاره بکلّی باطل است.
عنوان سوال:
اگر موجر به مستاجر بگوید: خانه را یک ماهه به هزار تومان به تو اجاره می دهم و هر قدر بیشتر بمانی به همین قیمت است، چه حکمی دارد؟
پاسخ:
فقط در ماه اوّل اجاره صحیح است چون بقیّه را معیّن نکرده، ولی اگر ماه اوّل را هم معیّن نکند فقط بگوید هر ماه یک هزار تومان است، اجاره بکلّی باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا در صورت عدم دریافت مورد اجاره توسط مستاجر و یا عدم استفاده مستاجر از مورد اجاره موجر می تواند مال الاجاره رامطالبه کند؟
- چنانچه موجر یا مستأجر از دنیا بروند عقد اجاره فسخ می شود؟
- بنده یک با غ به تعداد 100 عدد لیمو شیرین اجاره کرده ام به مبلغ 7 میلیون تومان که 3 میلیون آن را نقدا پرداخت نموده ام و 4 میلیون آن را سر محصول به این شرط که تا سقف 11 میلیون تومان مال مستاجر و مازاد آن مال موجر و چنانچه مستاجر ضرر کرد موجر مبلغ ضرر را پرداخت نماید معا مله چه حکمی دارد ؟
- چنانچه موجر یا مستأجر بفهمند در عقد اجاره مغبون شده است آیا می توانند عقد را فسخ کنند؟
- اگر موجر با مستاجر شرط کرده باشد که نمی تواند عین مستاجره را اجاره دهد و با توجه به اینکه مستاجر مالک منافع شده آیا این شرط لطمه به مالکیت خصوصی نمی زند؟
- شخصی مکانی را در یکی از شهرهای دورافتاده به مبلغ بسیار زیاد بهخاطر آموزشگاه راهنمایی و رانندگی اجاره کرد. در عقد اجاره موجر تعهّد کرده مجوّز را تهیّه و به مستأجر جهت انجام کار میدهم. امّا نتوانست مجوّز را در اختیار مستأجر قرار دهد و مستأجر کتباً و شفاهاً اعلام نمود در صورت عدم وجود مجوّز راهنمایی و رانندگی تقاضای فسخ عقد اجاره را دارم که موجر امروز و فردا کرده و مدت زیادی هم طول کشیده و بالاخره قبل از یک سال مکان به موجر برگردانده شده و مستأجر با توجّه به هزینههایی که انجام داده متحمل ضرر و زیان گردیده است. با توجّه به وضعیت فوق، آیا موجر مستحقّ مال الاجاره است؟
- اگر مستأجر در ضمن عقد اجاره (مثلاً یک ساله) شرط کند که پس از پایان مدّت اجاره، موجر مبلغ اجاره را افزایش ندهد، و حقّ اخراج او را نداشته باشد، و هر ساله آن محل را به مبلغ مذکور به وی اجاره دهد؛ بفرمایید : الف) آیا این شرط صحیح است؟ یا چون مطابق این شرط، مستأجر پس از پایان مدّت اجاره در هر سال، میتواند موجر را ملزم به ایجاب برای سال بعد کند و معلوم نیست مستأجر تا چند بار میخواهد مالک را ملزم به این کار کند، شرط مذکور به نوعی مجهول و فاسد است؟ ب) در صورت صحیح بودن شرط، آیا با توجّه به نرخ بالای تورّم و سقوط قابل توجّه ارزش پول، خصوصاً پس از گذشت سالهای متمادی؛ آیا مالک میتواند در قرارداهای بعدی به میزان تورّم، بر اجاره بیافزاید، یا این که شرط مذکور مانع است؟
- شخصی در زمان طاغوت یک عدد بلیط بخت آزمایی به قیمت 5 تومان خرید و مبلغ 100هزار تومان برنده شد و با آن خانه ای تهیه کرد، آیا نماز خواندن در این خانه جایز است؟
- تصرّف مستأجر بعد از انقضای مدّت اجاره و بدون رضایت مالک در مغازه یا ساختمان مسکونی چه حکمی دارد؟ با این که در قانون مدنی نظام اسلامی اگر مؤجر نیاز شخصی نداشته باشد حقّ را در تصرّف به مستأجر می دهند و لو مالک رضایت نداشته باشد.
- فردی مغازه ای دارد که در آمد قابل توجّهی ندارد، لذا مغازه را به دیگری اجاره می دهد. مستأجر با تلاش و کوشش و صرف هزینه و احیاناً تغییر کسب، به مغازه رونق داده، و اعتباری برای مغازه تحصیل می نماید. آیا مستأجر می تواند پس از اتمام مدّت اجاره، ثمره کار و تلاش خود را به رایگان به موجر ندهد، و با توجّه به رونق حاصله، از صاحب مغازه مبلغی تقاضا کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر مستأجر از موجر بخواهد اصلاحات و تغییراتی در ملک و مال مورد اجاره ایجاد کند، مخارج آن بر عهده ی موجر است یا مستأجر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر موجر بدون آن که شرط کند طبق عرف خانه را اجاره داد یک خانواده در آن سکونت ورزند، مستأجر دو خانواده بود، آیا موجر علاوه بر آنچه توافق کردند، حقّی دیگر دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در روابط موجر و مستأجر عدم تخلیه مورد اجاره، بعد از انقضای مدت اجاره با عدم رضایت موجر غصب می باشد، آیا این صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر مستأجر مبلغ اجاره را نپردازد و مدت اجاره تمام شود آیا موجر می تواند اموال مستأجر را از ملکش تخلیه کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می توان در ضمن عقد اجاره، شرط قرض کند؟ مثلا موجر خانه خود را به مبلغ کمی به مستأجر به مدت یکسال اجاره دهد، مشروط به اینکه مبلغ معینی در این مدت به او قرض بدهد؟
- [آیت الله بهجت] اگر مستأجر در پایان مدت اجاره، خانه ای پیدا نکرد، آیا به ناچار می تواند در منزل استیجاری قبلی بماند تا خانه ای پیدا کند و اگر موجر راضی نباشد، آیا حکم غصب پیدا می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یک سال قبل خانه ای را به مدت 21 ماه به اجاره صحیح شرعی به ماهی دوازده هزار تومان اجاره کردم و فعلا موجر مدعی است مغبون واقع شده است، لطفاً حکم شرعی را بیان کنید.
- [سایر] مدت اجاره نامه منزل مسکونی تمام شده است و نظر به اینکه صاحب خانه اجاره را بیش از حد متعارف بالا برده مستاجر مجبور می شود تا به صاحب خانه اعلام نماید که خانه را تخلیه می نمایم اما صاحب خانه می گوید تا وقتی مستاجر جدید نیامده نمی توانم پول شما را بدهم فلذا مستاجر حدود دو ماه در همان مورد اجاره می نشیند تا اینکه مستاجر جدید خانه را اجاره می کند. اما سئوال اینکه صاحب خانه باید اجاره بها را که پیش از این از مستاجر می گرفت در این دوماه محاسبه نماید یا اینکه براساس اجاره بهایی که به مستاجر جدید داده است اجاره این دو ماه را از مستاجر قبلی اخذ نماید؟ مثلا اجاره مستاجر در سال گذشته به قرار ماهی هشتاد هزار تومان بوده اما مستاجر جدید آن را به یکصدو پنجاه هزار تومان اجاره نموده. و صاحب خانه از مستاجر قدیم خود در این دو ماهی که به اجبار او را نشانده است چه مبلغی را بگیرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر شرکت خودرو سازی قیمت خودرو را در فاکتور چنین بنویسد: قیمت نقدی 8 میلیون تومان، 3 ماهه 9 میلیون و 6 ماهه 11 میلیون تومان، آیا این نحوه معامله شرعا صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] مالک یکی از شرکتها ساختمانی را اجاره داده بدون آنکه از مستأجر چیزی در برابر سرقفلی آن بگیرد، آیا هنگام تخلیه ساختمان توسط مستأجر باید مبلغی را به عنوان سرقفلی به او بپردازد؟ و اگر موجر آن را به مستأجر بفروشد، آیا باید مبلغی را به عنوان حق سرقفلی از قیمت آن کم نماید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه بعد از تمام شدن مدت اجاره یا در اثناء بفهمد اجاره باطل بوده، مستأجر باید مال الاجاره را به مقدار ارزش معمولی به صاحب ملک بدهد (خواه کمتر از مقدار قرارداد باشد یا بیشتر) پس اگر ارزش معمولی ماهی یک هزار تومان است، ولی او به پانصد تومان یا دو هزار تومان اجاره کرده باید همان یک هزار تومان را بدهد.
- خانه یا دکان یا چیز دیگری را که اجاره کرده نمی تواند به دیگری اجاره دهد، مگر این که چنین حقی به مستأجر داده شده باشد.
- اگر اجاره دهنده یا مستأجر بفهمد که مغبون شده است و قبلاً از قیمت باخبر نبوده می تواند اجاره را فسخ کند، ولی اگر در موقع اجاره شرط کنند که اگر مغبون هم باشند حق فسخ ندارند در این صورت نمی توانند اجاره را به هم زنند.
- هرگاه پیش از تمام شدن مدت اجاره، ملک را به مستأجر بفروشد اجاره به هم نمی خورد و مستأجر باید مال الاجاره را بپردازد، همچنین اگر به دیگری بفروشد باز اجاره به حال خود باقی است.
- اگر خانه ای را که مثلاً دو اطاق دارد اجاره دهد و یک اطاق آن خراب شود، چنانچه فوراً آن را بسازد و هیچ مقدار از استفاده آن از بین نرود اجاره باطل نمی شود و مستأجر هم حق فسخ ندارد، ولی اگر ساختن آن به اندازه ای طول بکشد که مقداری از استفاده مستأجر از بین برود اجاره نسبت به آن اطاق باطل می شود، و در بقیه نیز حق فسخ دارد.
- هرگاه چیزی را به کسی اجاره دهد و پیش از تحویل دادن به مستأجر کسی آن را غصب کند مستأجر حق دارد اجاره را به هم بزند ونیز می تواند صبر کند و اجاره مدتی را که در تصرف غاصب بوده به میزان معمول از او بگیرد، اما اگر بعد از تحویل کسی آن را غصب کند نمی تواند اجاره را فسخ کند.
- هرگاه مدت اجاره ملکی که سرقفلی آن گرفته شده تمام شود مالک موظف است آن را به همان مستأجر یا شخص دیگری که او موافقت کند اجاره دهد و مقدار مال الاجاره به قیمت عادلانه روز با نظر کارشناس مورد اطمینان خواهد بود.
- هرگاه کارگر یا کارمندی خود را در استخدام و اجاره دیگری قرار دهد نمی تواند او را به استخدام و اجاره دیگری درآورد، مگر این که ظاهر کلام یا عملش این باشد که مستأجر از این جهت آزاد است، در این صورت چنانچه او را به زیادتر از آن مبلغ واگذار کند اشکال دارد ولی در غیر خانه و مغازه و اجیر اشکال ندارد.
- صاحب ملک می تواند ملک خود را به دیگری اجاره دهد و علاوه برمال الاجاره از او سرقفلی بگیرد، در این صورت ملکی را که اجاره داده نمی تواند به دیگری اجاره دهد، هرچند مدت اجاره تمام شده باشد، ولی اگر مستأجر اول که سرقفلی پرداخته موافقت کند می تواند به دیگری اجاره دهد، مستأجر اول نیز حق دارد سرقفلی آن ملک را به دیگری واگذار کند، خواه به قیمتی بیشتر یا کمتر باشد.
- مالی را که اجاره می دهند چند شرط دارد: 1 باید معین باشد، بنابراین اگر بگوید: یکی از خانه ها یا یکی از اتومبیلهای خود را اجاره می دهم صحیح نیست. 2 مستأجر باید آن را ببیند یا مالک اوصاف آن را کاملاً بیان کند. 3 تحویل آن ممکن باشد، پس اجاره دادن اسبی که فرار کرده و مستأجر قادر بر گرفتن آن نیست باطل است. 4 آن مال به واسطه استفاده کردن از بین نرود، بنابراین اجاره دادن نان و میوه صحیح نیست. 5 استفاده ای که مال را برای آن اجاره داده اند ممکن باشد، پس اجاره دادن زمین برای زراعت، در صورتی که قابل زراعت نباشد یا آب کافی نداشته باشد باطل است. 6 چیزی را که اجاره می دهد ملک او باشد، یا وکیل و ولی در اجاره آن باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر به مستأجر بگوید خانه را یک ماهه هزار تومان به تو اجاره دادم و بقیه هر چه بمانی، به همان قیمت، در ماه اول صحیح است ولی اگر بگوید هر ماهی هزار تومان و اول و آخر آن را معین نکند اجاره حتی برای ماه اول هم باطل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادهام، اجاره باطل است و اگر بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان اجاره دادهام و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره ماهی ده تومان است، در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معیّن کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اوّل صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به مستاجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بعد از ان هم هر قدر بنشینی اجاره ان ماهی ده تومان است در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای ان معلوم باشد اجاره ماه اول صحیح است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر به مستاجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بعد از آنهم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی ده تومان است؛ در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد؛ اجاره ماه اول صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره داده ، یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم ، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ما هی ده تومان است ، در صورتی که ابتدای مدت اجاره معلوم باشد ، اجاره ماه اول صحیح است .
- [آیت الله خوئی] اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجارة آن ماهی ده تومان است، درصورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجارة ماه اول صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به مستأجر بگوید: خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی ده تومان است، و او هم بگوید: قبول کردم؛ در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اول صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به مستأجر بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان اجاره دادم و بعد از ان از ان هم هر قدر بنشینی اجارة ان ماهی ده تومان است واو هم بگوید قبول کردم ، در صورتی که ابتدای مدّت اجاره را معیّن کنند یا ابتدای ان معلوم باشد ، اجارة ما اوّل صحیح است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به مستأجر بگوید: (خانه را ماهی یکصد هزار تومان به تو اجاره دادم) یا بگوید: (خانه را یک ماهه به صد هزار تومان به تو اجاره دادم و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی یکصد هزار تومان است) تنها اجاره ماه اوّل صحیح است؛ مگر آن که مستأجر در صورتی به اجاره ماه اوّل راضی باشد که اجاره ماههای بعد نیز صحیح باشد، که در این صورت با باطل بودن اجاره ماههای بعد، اجاره ماه اوّل نیز باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به مستأجر بگوید: (خانه را یک ماهه به ده هزار تومان به تو اجاره دادم و بقیّه نیز به همان قیمت)، اجاره در ماه اوّل صحیح است؛ ولی اگر بگوید: (هر ماهی ده هزار تومان) و اوّل و آخر آن را معیّن نکند، حتّی برای ماه اوّل هم باطل است، مگر این که طبق عرف و قرائن، شروع و پایان آن مشخص باشد.