جعاله
التزام به پرداخت عوضی معلوم در ازای انجام دادن کاری را جُعاله می‌گویند.جعاله، عنوان بابی مستقل در فقه است که از احکام آن در این باب به تفصیل سخن گفته‌اند.
آیا برای تحقق جعاله بایدصیغه خاص جاری شود؟
جعاله با هر عبارتی که بر درخواست انجام دادن عمل در برابر پرداخت اجرت از سوی جاعل دلالت کند، صورت می گیرد و بر زبان راندن الفاظ ویژه ای لازم نیست.ودر موردعامل هم، اگر کار را آغاز کند، به منزله قبول اوست.
جعاله با هر عبارتی که بر درخواست انجام دادن عمل در برابر پرداخت اجرت از سوی جاعل دلالت کند، صورت می گیرد و بر زبان راندن الفاظ ویژه ای لازم نیست.ودر موردعامل هم، اگر کار را آغاز کند، به منزله قبول اوست.
پاسخ:
جعاله با هر عبارتی که بر درخواست انجام دادن عمل در برابر پرداخت اجرت از سوی جاعل دلالت کند، صورت می گیرد و بر زبان راندن الفاظ ویژه ای لازم نیست.ودر موردعامل هم، اگر کار را آغاز کند، به منزله قبول اوست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگراقدام و عمل چند نفر منتهی و منجر به تحقق مورد قرار داد جعاله بشود، کیفیت پرداخت عوض و اجرت چگونه است؟آیااساسااجرت تعلق می گیرد یا نه؟ آیا فرقی بین جعاله خاص و عام در این مورد می باشد؟
- اگر فردی قبل از تحقق جعاله کار را انجام دهد، آیا مستحق اجرت تعیین شده در قرار داد جعاله می باشد؟
- آیا نوشتن اطلاعیه در مطبوعات و رسانه ها و مانند آن برای تحقق جعاله کافی است؟
- اگر جاعل در قالب جعاله خاص ،با فرد یا افراد معینی قرار داد جعاله بگذارند،اگر فردی خارج از آن جمع به انجام مورد جعاله مبادرت کند آیا از او پذیرفته می شود؟
- در انواع معاملات در فقه با موضوعی تحت عنوان جعاله برخورده ام لطفا بگویید که جعاله چیست ؟
- جعاله ازعقوداست یاازایقاعات؟
- سوال من از خدمت جناب عالی این است که شما آیا قرارداد سفارش ساخت(عقد الاستصناع) را معتبر می دانید؟ استدلال شما چیست؟ و اگر معتبر می دانید ماهیت این قرارداد را چه می دانید؟ آیا اجاره اشخاص است یا جعاله خاص یا بیع سلف یا قرارداد صلح یا ترکیبی از این عقود؟
- الف) شرایط صدق محارب و مفسد فی الارض در عصر حاضر چیست؟ اگر عدّه ای از مسیحیان در بعضی از کشورها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، با مسلمانان در حال جنگ باشند، آیا احکام محارب درباره آنها جاری می شود؟ ب) آیا برای تحقق عنوان محاربه، صرف تهدید با اسلحه کافی است، یا تحقّق قتل یا سرقت نیز لازم است؟ چنانچه سرقت لازم باشد، آیا نصاب شرط است؟ ج) آیا در تحقّق عنوان محاربه، مکان نیز دخالت دارد؟ مثلا، آیا لازم است عمل ارتکابی در دارالاسلام باشد، یا در غیر دارالاسلام نیز صدق عنوان محاربه امکان پذیر است؟
- وام جعاله کمک هزینه عمره چه حکمی دارد؟
- آیا در تحقق مساقات شرایطی لازم است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا قذف فقط با زبان تحقّق پیدا میکند و یا این که اگر شخصی به صورت کتابت شخص محترمی را قذف کند، حکم قذف جاری میگردد؟
- [آیت الله سبحانی] در جعاله خاص اگر از قرائن معلوم شود طرف مقابل، خصوصیت نداشته و منظور جاعل، رسیدن به نتیجه است آیا انجام آن توسط شخص ثالث موجب استحقاق اجرت معیّن می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در ضمن عقد، زوجه شرط کرده باشد که در صورت تحقق پارهای امور مثل اعتیاد شوهرش، زندانی شدن، عدم پرداخت نفقه و غیره، وی وکیل بلا عزل باشد تا خود را مطلقه نماید، در صورت تحقق هر یک از این امور، آیا زن بدون مراجعه به حاکم میتواند وکالتاً از طرف زوج، صیغه طلاق را جاری سازد.
- [آیت الله سیستانی] آیا ژلاتین، پاک است؟ و اگر شک کنیم که استحاله و دگرگونی تحقق یافته است یا نه بدین جهت که درگستردگی وضیقی مفهوم آن، تردید داریم (شبهه مفهومی )آیا استصحاب نجاست ثابق ، جاری می شود؟
- [آیت الله سیستانی] آیا ژلاتین، پاک است؟ و اگر شک کنیم که استحاله و دگرگونی تحقق یافته است یا نه بدین جهت که درگستردگی وضیقی مفهوم آن، تردید داریم (شبهه مفهومی )آیا استصحاب نجاست ثابق ، جاری می شود؟
- [سایر] علت تحقق معجزه چیست؟
- [سایر] راه تحقّق آزادی دینی چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] قذف به چه تحقّق مییابد؟
- [سایر] معیار تحقق عادت ماهانه چیست؟
- [آیت الله بهجت] معیار پیدایی (تحقق) عادت چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جاعل باید بالغ و عاقل باشد و از روی اراده و اختیار قرارداد ببندد و شرعاً بتواند در مال خود تصرف کند، بنابراین جعاله آدم سفیهی که مال خود را بیهوده مصرف می کند صحیح نیست.
- صیغه وقف را می توان به عربی یا به هر زبان دیگر خواند، مثلاً اگر بگوید: (خانه خود را برای فلان منظور وقف کردم) کافی است و احتیاج به قبول ندارد، خواه وقف عام باشد یا وقف خاص، هرچند احتیاط مستحب آن است که حاکم شرع در وقف عام و اشخاصی که برای آنها وقف شده در وقف خاص، صیغه قبول بخوانند.
- کار مورد قرارداد باید حرام نباشد و نیز باید نتیجه عقلایی داشته باشد، بنابراین اگر بگوید هر کسی شراب بخورد، یا هر کس در شب به جای تاریکی برود فلان مبلغ را به او می دهم این جعاله صحیح نیست.
- هرگاه کسی بگوید هر کس گمشده مرا پیدا کند نیمی از آن را به او می دهم، در صورتی که عامل از خصوصیات و قیمت آن گمشده باخبر نباشد جعاله اشکال دارد.
- آبهایی که از زمین می جوشد و جاری می شود مانند آب چشمه و قنات، یا از برفهای متراکم در کوهها سرچشمه می گیرد و ادامه دارد آب جاری است.
- آبهایی که از زمین می جوشد و جاری می شود مانند آب چشمه و قنات، یا از برفهای متراکم در کوهها سرچشمه می گیرد و ادامه دارد آب جاری است.
- ظرف نجس را با آب قلیل باید سه مرتبه شست، ولی در آب کر یا جاری یک مرتبه کافی است، هرچند سه مرتبه بهتر است (آبهای لوله کشی در حکم آب جاری است).
- جعاله آن است که انسان قرار بگذارد که در مقابل کاری که برای او انجام می دهند مال معینی بدهد، مثلاً بگوید (هر کس گمشده مرا پیدا کند هزار تومان به او می دهم) به شخصی که این قرار را می گذارد (جاعل) و به شخصی که کار را انجام می دهد (عامل) می گویند و فرق میان (جعاله) و (اجیر کردن کسی برای انجام کاری) این است که در اجاره بعد از خواندن صیغه اجیر باید عمل را انجام دهد و کسی هم که او را اجیر کرده اجرت را به او بدهکار است، ولی در جعاله عامل می تواند مشغول کار نشود، یا در وسط کار از آن دست بکشد و نیز تا کار را انجام نداده جاعل بدهکار نیست.
- اگر چیز نجسی را با آب کر یا جاری یا آب لوله کشی بشویند تا عین نجاست برطرف شود، یا بعد از برطرف کردن عین نجس در آب کر یا جاری فرو برند پاک می شود، ولی فرش و لباس و مانند آن را باید فشار یا حرکت داد تا آب آن خارج شود.
- جعاله ممکن است با شخص غیر معین یا با شخص معین صورت گیرد مثلاً، بگوید: اگر طبیبی بیماری فرزندم را علاج کند، فلان مقدار خواهم داد; و یا به غواصی بگوید: اگر فلان جنس غرق شده مرا از دریا بیرون آوری، هزار تومان به تو می دهم در هر دو صورت صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] جاعل باید عاقل و ممیّز باشد و از روی قصد قرار جعاله بگذارد و نیز اگر بخواهد در مال خود قرارداد کند، باید بالغ و با اختیار باشد و شرعاً بتواند در مال خود تصرّف نماید، بنابراین جعاله نابالغ یا سفیه یا مفلّس (که توضیح آنها در مسأله 2153 گذشت) صحیح نیست، مگر ولیّ نابالغ یا سفیه به انجام جعاله اذن دهند، یا پس از انجام آن را اجازه دهند، همینطور اگر طلبکاران جعاله مفلّس را اذن یا اجازه دهند، جعاله صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی کاری را بدون جعاله یا با جعاله انجام دهد و قصد او این باشد که پولی نگیرد، مستحق اجرت نخواهد بود.
- [آیت الله بهجت] در تحقق جماعت فقط کافی است که مأموم نیت اقتدا داشته باشد و نیت امامت برای امام معتبر نیست و بدون نیت او جماعت از طرفین محقق می‌شود و احکام آن، از قبیل متابعت و شک جاری است، امّا در استحقاق ثواب جماعت برای امام بدون نیت تأمل است و در این صورت احوط برای امام این است که احکام جماعت را بر این نماز جاری نکند.
- [آیت الله علوی گرگانی] پیش از آن که عامل شروع بکار کند، جاعل وعامل میتوانند جعاله را به هم بزنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . پیش از آن که عامل شروع بکار کند، جاعل می تواند جعاله را به هم بزند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] پیش از آنکه عامل شروع به کار کند؛ جاعل می تواند جعاله را به هم بزند.
- [آیت الله سیستانی] پیش از آنکه عامل شروع به کار کند ، جاعل میتواند جعاله را بهم بزند .
- [آیت الله خوئی] پیش از آن که (عامل) شروع به کار کند، (جاعل) میتوانند (جعاله) را به هم بزند.
- [آیت الله اردبیلی] پیش از آن که عامل شروع به کار کند، جاعل و عامل میتوانند جعاله را به هم بزنند.
- [آیت الله نوری همدانی] بعد از انکه عامل شروع به کار کند ، اگر جاعل بخواهد جعاله را بهم بزند اشکال دارد .