مساقات
واگذاری نخلهایادرختان انگوربه دیگری به منظوراصلاح،آبیاری وآبادسازی. [۱]
اگر هر کدام از مالک یا باغدار فوت شود تکلیف قرار داد مساقات چیست؟
معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمی‌خورد و ورثه او به جای او هستند، امّا اگر کسی که تربیت درخت ها به او واگذار شده بمیرد در صورتی که شرط کرده باشند خودش باغداری کند معامله به هم می‌خورد، ولی اگر چنین شرطی نکرده باشند ورثه او جانشین او می‌شوند.
معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمی‌خورد و ورثه او به جای او هستند، امّا اگر کسی که تربیت درخت ها به او واگذار شده بمیرد در صورتی که شرط کرده باشند خودش باغداری کند معامله به هم می‌خورد، ولی اگر چنین شرطی نکرده باشند ورثه او جانشین او می‌شوند.
پاسخ:
معامله مساقات با مرگ صاحب باغ به هم نمی‌خورد و ورثه او به جای او هستند، امّا اگر کسی که تربیت درخت ها به او واگذار شده بمیرد در صورتی که شرط کرده باشند خودش باغداری کند معامله به هم می‌خورد، ولی اگر چنین شرطی نکرده باشند ورثه او جانشین او می‌شوند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- چگونه می توان قرار داد مساقات را فسخ کرد؟
- اگر وکیل یا موکّل فوت شوند، تکلیف چیست؟
- آیا لازم است که کارهایی که هرکدام از دو طرف قرار داد مساقات باید انجام دهند ، از قبل مشخص بشود؟
- اگر زوجه قبل از نزدیکی فوت کند آیا وراث او مالک نصف مهر می شوند یا تمام مهر؟
- در وقف خاصی که اجاره داده شده است اگر متولی یا موقوف علیهم فوت کنند تکلیف ادامه اجاره چیست؟
- در صورت اطلاع مالک در اثناء غصب و رضایت ندادن به ادامه کار و باقی ماندن درختان تکلیف چیست؟
- اگر حاجی در بین حج مجروح یا بیمار شود و بعد چند روز بیماری فوت کند تکلیف ورثه در نیابت حج وی چیست؟
- با توجّه به حرمت خوشبو کردن زن در عدّه ی وفات، چنانچه زن فوت کند برای حنوط تکلیف چه می باشد؟
- آیا در تحقق مساقات شرایطی لازم است؟
- معامله مساقات در چه مواردی اجرا می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مورد مساقات پس از انقضای مدت عقد مساقات به چه نحو تعیین و تقسیم منافع گردد. آیا عامل با مالک در تملک و عرصه سهیم و شریک می شود یا در تقسیم فقط از اعیان بهره و سهم می برد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا باغدار و زارع می تواند هزینه آبیاری و کود و بیلکاری را پیش از محاسبه و دفع زکات از محصول کسر کند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در آتش سوزی فوت کرده و مشخّص نیست که مرد است یا زن، تکلیف غسل یا تیمّم او چیست؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] پدر من تا آخر عمرش نماز نخوانده است و من پسربزرگ او هستم. حالا که فوت کرده، تکلیف من چیست؟
- [سایر] اگر حکومت دینی مورد قبول دینداران قرار نگرفت، تکلیف چیست؟
- [سایر] آیا کارگری که فوت می کند کارفرما نسبت به پرداخت سنوات خدمت به وراث شخص متوفی تکلیف دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی با مرجع تقلید خود سهمین را دستگران کند و بعد مجتهد فوت کند، تکلیف او چیست؟
- [سایر] همسر مردی که هیچ فرزندی نداشته در حادثه رانندگی فوت نموده و از طرفی تمام اقوام و بستگان تنی مرحومه نیز قبلاٌ فوت نمودهاند، اکنون تکلیف دیه و میراث وی چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] آیا زمینی که به وسیله وکیل صاحب زمین فروخته شده، بعد از فوتِ وکیل، مالک قبلی زمین حق فسخ معامله را دارد یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] قسمتی از املاک موروثی اینجانب که به صورت باغ بوده دراختیار دو نفر کشاورز قرار گرفته و نیمی از درآمد متعلق به کشاورز و نیم دیگر متعلق به مالک تقسیم می گردد اکنون یکی از کشاورزان فوت نموده وارث وی تقاضای حق ریشه نموده است آیا چنین حقی را دارند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- ممکن است طرف قرارداد در مساقات متعدد باشد یعنی صاحب باغ آن را در اختیار چند نفر بگذارد و با آنها قرارداد مساقات ببندد.
- اگر مالک یا زارع قرار بگذارد که مقدار معینی از حاصل (مثلاً یک خروار) مال او باشد و بقیه را میان هر دو تقسیم کنند اشکال دارد.
- در معامله مساقات می توانند صیغه بخوانند، همچنین اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را دراختیار کسی که کار می کند بگذارد و او نیز به همین قصد تحویل گیرد بی آن که صیغه ای بخواند، باز معامله صحیح است (ولی گفتگوی لازم برای مدت و شرایط باید قبلاً شده باشد).
- معامله مساقات علاوه بر درختان میوه در مورد درختانی مانند درخت گل که از گل آن برای گلاب گیری و مانند آن استفاده می کنند و یا درختانی مثل درخت حنا و سدر که از برگ آنها بهره می گیرند، یا بعضی از درختان که از شیره و صمغ آن استفاده می کنند صحیح است، ولی در مورد درختانی که هیچ یک از اینها را ندارد مساقات صحیح نیست.
- طرفین معامله می توانند با رضایت یکدیگر معامله مساقات را فسخ کنند و نیز اگر در ضمن قرارداد، حق فسخ برای هر دو یا برای یکی قرارداده باشند می توانند معامله را به هم زنند واگر در قرارداد مساقات شرطی ذکر کرده باشند و آن شرط عملی نشود و کسی که شرط به نفع اوست نتواند طرف را وادار به انجام آن کند، می تواند معامله را به هم زند.
- انسان نمی تواند بیش از مقدار ثلث مال خود را وصیت کند، مگر این که ورثه اجازه دهند، خواه این اجازه قبل از فوت او باشد یا بعد از فوت و ورثه بعد از اجازه نمی توانند از حرف خود برگردند، خواه قبل از فوت اجازه داده باشند یا بعد از آن بنابر احتیاط واجب.
- در مورد بوته خربزه و خیار و مانند آن اگر قرارداد روشنی بگذارند و تعداد چیدن و سهم هر کدام را مشخص کنند صحیح است، هر چند مساقات نامیده نمی شود.
- اگر زمین را به دیگری واگذار کنند که در آن درخت بکارد و آنچه عمل می آید مال هردو باشد در صورتی که تمام جهات را روشن کنند معامله صحیح است، هر چند مساقات نامیده نمی شود.
- هرگاه کسی درختان میوه خود را تا مدت معینی به دیگری واگذار کند که در مقابل دریافت سهمی از میوه، باغ او را آبیاری و رسیدگی نماید این معامله را (مساقات) گویند.
- اگرمعلوم شودمعامله مساقات باطل بوده میوه های باغ مال صاحب باغ است، ولی باید اجرت آبیاری و کارهای دیگر را مطابق معمول به کسی که درختان را سرپرستی کرده بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی‌خورد و ورثه او به جای او هستند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مالک بمیرد ، معاملة مساقات بهم نمی خورد و ورثه اش بجای او هستند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مالک بمیرد؛ معامله مساقات به هم نمی خورد و ورثه اش به جای او هستند.
- [آیت الله خوئی] اگر مالک بمیرد، معامل مساقات به هم نمی‌خورد و ورثهاش بهجای او هستند.
- [آیت الله سیستانی] اگر مالک بمیرد ، معامله مساقات بهم نمی‌خورد ، و ورثهاش به جای او هستند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، اگر کسی که درخت ها را تربیت کرده به امر مالک کار کرده باشد مزد کارش را از مالک طلبکار است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی‌خورد وورثهاش به جای او هستند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی‌خورد و ورثهاش به جای او هستند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات بهم نمی خورد و ورثه اش به جای او هستند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی خورد و ورثه اش به جای او هستند.