مستاجر
به اجاره کننده مستاجر گفته می‌شود.
اگر مستاجر خانه، منزل را به کسی دیگر اجاره دهد و خود زندان رود و مالک از مستاجر دوم طلب اجاره کند و رضایت ندهد حکم چیست؟
اگر مالک با مستاجر اول شرط انتفاع شخصی نکرده باشد و مالک حق اجاره دادن خانه را داشته باشد و چنانچه مدت اجاره باقی است کسی حق رجوع به مستاجر را ندارد ، و در این مدت مستأجر دوم حق انتفاع از منزل مزبور را دارد ولی به هر حال طرف مالک مستاجر اول است و اما باید مبلغ اجاره را بدهد .
اگر مالک با مستاجر اول شرط انتفاع شخصی نکرده باشد و مالک حق اجاره دادن خانه را داشته باشد و چنانچه مدت اجاره باقی است کسی حق رجوع به مستاجر را ندارد ، و در این مدت مستأجر دوم حق انتفاع از منزل مزبور را دارد ولی به هر حال طرف مالک مستاجر اول است و اما باید مبلغ اجاره را بدهد .
عنوان سوال:
اگر مستاجر خانه، منزل را به کسی دیگر اجاره دهد و خود زندان رود و مالک از مستاجر دوم طلب اجاره کند و رضایت ندهد حکم چیست؟
پاسخ:
اگر مالک با مستاجر اول شرط انتفاع شخصی نکرده باشد و مالک حق اجاره دادن خانه را داشته باشد و چنانچه مدت اجاره باقی است کسی حق رجوع به مستاجر را ندارد ، و در این مدت مستأجر دوم حق انتفاع از منزل مزبور را دارد ولی به هر حال طرف مالک مستاجر اول است و اما باید مبلغ اجاره را بدهد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر فردی خانه ای را خریداری نماید که مغازه تجاری آن در اجاره شخص دیگری باشد و مالک، سرقفلی آن را به مستأجر فروخته و مستأجر هم آن را به شخص دیگری فروخته باشد، در صورت پایان مدت اجاره و درخواست تخلیه مغازه، عوض سرقفلی را چه کسی باید بپردازد؟ مالک سابق یا مستأجر قبلی یا خریدار خانه؟
- [آیت الله بهجت] با عنایت به مسأله ی فوق ادامه ی تصرّفات مستأجر در محلّ مورد اجاره بدون جلب رضایت مالک، چه صورتی دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر زمان اجاره یا خانه مغازه، تمام شود و مستأجر نتواند مالک را به اجاره مجدد راضی نماید و مالک بگوید راضی نیستم لحظه ای تصرف نمایید، آیا متصرّف غاصب می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تصرّف مستأجر بعد از انقضای مدّت اجاره و بدون رضایت مالک در مغازه یا ساختمان مسکونی چه حکمی دارد؟ با این که در قانون مدنی نظام اسلامی اگر مؤجر نیاز شخصی نداشته باشد حقّ را در تصرّف به مستأجر می دهند و لو مالک رضایت نداشته باشد.
- [آیت الله سبحانی] منزل را اجاره کرده و شرط شده که به دیگری اجاره ندهد اگر تخلف شرط نماید ولی موجر مخالفتی ننماید سپس ملک را به دیگری بفروشد آیا مالک جدید می تواند به جهت تخلف، اجاره را فسخ نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] تصرّف مستأجر در ملک اعمّ از خانه و مغازه پس از انقضای مدّت اجاره، بدون اجازه مالک با فرض آن که مستأجر خود نیز در مضیقه است و چارهای ندارد، چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] خانه ای را خریده ایم که مغازه تجاری آن در اجاره شخص دیگری است و مالک، سرقفلی آن را به مستأجر فروخته و مستأجر مزبور هم حق خود را به شخص دیگری فروخته است، آیا درصورتی که بعد از انقضاء مدّت اجاره از مستأجر اخیر تقاضای تخلیه مغازه را بکنیم باید عوض سرقفلی را ما به او بپردازیم یا مالک سابق و یا مستأجر قبلی که پول سرقفلی را گرفته اند باید آن را به او بپردازند؟
- [آیت الله بهجت] اگر مستأجر در پایان مدت اجاره، خانه ای پیدا نکرد، آیا به ناچار می تواند در منزل استیجاری قبلی بماند تا خانه ای پیدا کند و اگر موجر راضی نباشد، آیا حکم غصب پیدا می کند؟
- [سایر] مدت اجاره نامه منزل مسکونی تمام شده است و نظر به اینکه صاحب خانه اجاره را بیش از حد متعارف بالا برده مستاجر مجبور می شود تا به صاحب خانه اعلام نماید که خانه را تخلیه می نمایم اما صاحب خانه می گوید تا وقتی مستاجر جدید نیامده نمی توانم پول شما را بدهم فلذا مستاجر حدود دو ماه در همان مورد اجاره می نشیند تا اینکه مستاجر جدید خانه را اجاره می کند. اما سئوال اینکه صاحب خانه باید اجاره بها را که پیش از این از مستاجر می گرفت در این دوماه محاسبه نماید یا اینکه براساس اجاره بهایی که به مستاجر جدید داده است اجاره این دو ماه را از مستاجر قبلی اخذ نماید؟ مثلا اجاره مستاجر در سال گذشته به قرار ماهی هشتاد هزار تومان بوده اما مستاجر جدید آن را به یکصدو پنجاه هزار تومان اجاره نموده. و صاحب خانه از مستاجر قدیم خود در این دو ماهی که به اجبار او را نشانده است چه مبلغی را بگیرد؟
- [آیت الله سبحانی] منزلی را با ثمن معیّن خریداری نمودم و لکن مالک ادعا می کند به جهت این که مستأجر این منزل به این انتقال رضایت نمی دهد حاضر به انتقال رسمی نیست، وظیفه شرعی ما چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بر مالک واجب است که به شرطی که ضمن عقد بر خود کرده است، وفا کند؛ پس در فرض مسأله (2838) بر مالک واجب است که به مستأجر یا شخصی که مستأجر به نفع او کنار رفته است، بدون افزایش میزان اجاره، محل را اجاره دهد. همچنین در فرض مسأله (2839) بر مالک واجب است که مدت اجاره را تا زمانی که مستأجر مایل به ماندن است به همان میزان اجاره سابق و یا به نحو متعارف (به هر نحو که شرط شده باشد) تمدید کند. در صورتی که مالک از وفای به شرط خود تخلف ورزد و از تمدید اجاره خودداری کند، مستأجر میتواند با رجوع به حاکم شرعی یا دیگری او را وادار به وفای به شرط کند. لکن اگر به هر دلیلی نتواند او را وادار به وفای به شرط کند، بدون رضایت مالک، جایز نیست که در مورد اجاره تصرف کند.
- اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند ، بلکه اگر مالک به کسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم ، و او بگوید قبول کردم ، اجاره صحیح است ، بلکه اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک خود را اجاره دهد ، به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد ، اجاره صحیح می‌باشد .
- اگر اجاره دهنده یا مستأجر بمیرد ، اجاره باطل نمیشود ، ولی اگر تنها منافع خانه در مدت حیاتش مال او باشد ، مثلاً دیگری وصیّت کرده باشد که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد ، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد ، از وقتی که مرده ، اجاره باطل است ، و اگر مالک فعلی آن اجاره را امضاء کند صحیح می‌شود ، و وجه اجاره مدتی که بعد از مردن اجاره دهنده باقی مانده است ، به مالک فعلی راجع می‌شود .
- اگر شرط ضمن عقد اجاره که در فرضهای مسأله (2838) و (2839) آمده به صورت شرط نتیجه نه شرط فعل؛ یعنی شرط تمدید اجاره در فرض ما باشد، به این صورت که مستأجر بر مالک شرط کند که او یا هر که او مستقیماً یا با واسطه معین میکند، حقّ تصرف محل و استفاده از آن را به ازای پرداخت مبلغی معین سالیانه یا به قیمت متعارف در هر سال داشته باشد، در این حال مستأجر یا آن که مستأجر او را تعیین میکند حقّ تصرف محل و استفاده از آن را حتّی بدون رضایت مالک دارد و مالک تنها حق دارد که مبلغ مورد توافق را مطالبه کند.
- اجاره کردن جایی مانند محل کسب و تجارت، برای مستأجر حقّی در آن ایجاد نمیکند، و او پس از پایان مدت اجاره نمیتواند مانع تصرف مالک در ملکش و تخلیه آن یا افزایش مبلغ اجاره سابق شود. همچنین اقامت طولانی مستأجر در محلی و رواج پیشه و ارزش پیدا کردن محل و بدست آوردن موقعیت تجاری آن، هیچیک حقّی برای او در ماندن در آنجا به وجود نمیآورد، و پس از پایان مدت اجاره، بر او واجب است، محل را تخلیه و تسلیم مالکش کند. و در صورتی که مستأجر از قانون دولتی که مالک را از اجبار مستأجر به تخلیه محل اجاره و یا افزایش میزان اجاره منع میکند استفاده نماید و از تخلیه محل یا افزایش میزان اجاره خودداری کند، عملش حرام است و تصرف او در محل بدون رضایت مالکش غصبی است. و اگر مبلغی را در قبال تخلیه محل دریافت کند، حرام است.
- اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره داده ، یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم ، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ما هی ده تومان است ، در صورتی که ابتدای مدت اجاره معلوم باشد ، اجاره ماه اول صحیح است .
- اگر مالک محلی را مثلاً به مدت یک سال به ده هزار تومان اجاره دهد و علاوه بر آن مبلغ پنجاههزار تومان از او بگیرد و در ضمن عقد شرط کند، که سالانه با همین مبلغ و بدون افزایش، اجاره او را تمدید کند و یا به همان میزان به کسی که مستأجر محل را به او واگذار کند (مستأجر دوم) اجاره دهد، و همچنین مستأجر سوّم و... در این صورت جایز است که مستأجر در قبال دریافت مبلغی مساوی یا بیشتر و یا کمتر از آنچه نقداً به مالک پرداخته، طبق توافق این حق که با چنین شرطی بدست آورده است به دیگری واگذارد.
- مستأجر و کسی که چیزی را اجاره داده ، با رضایت یکدیگر میتوانند معامله را بهم بزنند . و نیز اگر در اجاره شرط کنند که هر دو ، یا یکی از آنان حقّ بهم زدن معامله را داشته باشند ، میتوانند مطابق قرار داد اجاره را بهم بزنند .
- عاریه دادن چیز غصبی ، و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده ، مثلاً آن را اجاره داده ، در صورتی صحیح است که مالک یا مستأجر به عاریه دادن راضی باشد .
- خانهای را که غربا و زوّار در آن منزل میکنند و معلوم نیست چقدر در آن میمانند ، اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی یک تومان بدهند و صاحب خانه راضی شود ، استفاده از آن خانه اشکال ندارد ، ولی چون مدت اجاره را معلوم نکردهاند ، اجاره نسبت به غیر از شب اول صحیح نیست ، و صاحب خانه بعد از شب اول هر وقت بخواهد میتواند آنها را بیرون کند . مسائل متفرقه اجاره
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] ملکها و محلهائی که در زمان سابق پیش از جعل قانون جلوگیری مالک از اجبار مستأجر بر تخلیة محل اجاره و یا اضافه کردن حق الاجاره به اجاره داده شده و بلکه مالک میتوانست مبلغ اجاره را بالا ببرد و یا مستأجر را وادار به تخلیه کند و هیچگونه شرط و شروطی بین مالک و مستأجر در بین نبود و پس از آن جعل قانون مالک و مستأجر به پشتیبانی این قانون مستأجر حاضر نیست مالک را تخلیه کند و مبلغ اجاره را بالا ببرد و با اجارة محلهائی مانند آن چندین برابر بیشتر از این محل شده است و به همین جهت محل سرقفلی پیدا کرده است، در این صورت سرقفلی گرفتن مستأجر جایز نبوده و تصرف او در آن محل بدون رضایت مالک غصب و حرام است.
- [آیت الله بهجت] اگر مؤجر یا مستأجر بمیرد، بنابر اظهر اجاره باطل نمیشود، ولی اگر خانه، ملک مؤجر نباشد، مثلاً دیگری وصیت کرده که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد، از وقتی که مرده اجاره باطل است، مگر آنکه مالک آن منفعت، بقیه مدت اجاره را اجازه دهد. همچنین اگر خانه را به مستأجر به این صورت اجاره داده باشند که شخص دیگری، حق نداشته باشد در آن سکونت کند، باز هنگام موت مستأجر اجاره باطل خواهد شد.
- [آیت الله خوئی] اگر اجارهدهنده یا مستأجر بمیرد، اجاره باطل نمیشود ولی اگر خانه مال اجارهدهنده نباشد مثلًا دیگری وصیت کرده باشد که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدت اجاره بمیرد، از وقتی که مرده اجاره باطل است. و اگر مالک فعلی آن اجاره را امضاء کند صحیح می‌شود و وجه اجارة مدتی که بعد از مردن اجارهدهنده باقی مانده به مالک فعلی راجع می‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر شخصی غیر از خانه، مغازه و اطاق، چیز دیگری را از فردی اجاره نماید، مثل اینکه زمین را اجاره کند و مالک با او شرط نکند که فقط خودش از آن استفاده نماید، دراین صورت (مستأجر) می تواند مورد اجاره را به هر قیمتی که بخواهد به دیگری اجاره دهد، هر چند قیمت این اجاره از قیمت اجاره شده قبلی بیشتر باشد و احتیاط واجب در آسیاب و کشتی هم این است که گرانتر از آنچه اجاره کرده به دیگری اجاره ندهد.
- [آیت الله جوادی آملی] .هرگاه اجاره دهنده مورد اجاره را در اختیار مستأجر قرار دهد, میتواند اجاره بها را طلب کند, هرچند مستأجر نخواهد آن را تحویل بگیرد; یا تا پایان مدت اجاره از آن استفاده نکند.
- [آیت الله سبحانی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند، بلکه اگر مالک به کسی بگوید، ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم، اجاره صحیح است. و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح می باشد. صفحه 403
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اجاره دهنده و مستاجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند؛ بلکه اگر مالک به کسی بگوید؛ ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم؛ اجاره صحیح است. و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک او را اجاره دهد؛ آن را به مستاجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد؛ اجاره صحیح می باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اجاره دهنده و مستاجر لازم نیست صیغه را به عربی بخوانند بلکه اگر مالک به کسی بگوید ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم اجاره صحیح است و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد این که ملک خود را اجاره دهد به مستاجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح است
- [آیت الله نوری همدانی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغة عربی بخوانند ، بلکه اگر مالک به کسی بگوید ، ملک خود را به تو اجاره دادم و او بگوید قبول کردم ، اجاره صحیح است . و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک را اجاره دهد ، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح می باشد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اجاره دهنده و مستأجر لازم نیست صیغه عربی بخوانند بلکه اگر مالک به کسی بگوید: ملک خود را به تو اجاره دادم، و او بگوید: قبول کردم، اجاره صحیح است. و نیز اگر حرفی نزنند و مالک به قصد اینکه ملک را اجاره دهد، آن را به مستأجر واگذار کند و او هم به قصد اجاره کردن بگیرد اجاره صحیح می باشد.