بازار
بازار یا همان سوق مکان داد و ستد کالا است. از آن در بابهای طهارت، صلات و تجارت سخن رفته است.
رهن دادن منزل و گرفتن اجاره که این روزها متعارف بازار و بنگاهی ها است چه حکمی دارد ؟
آنچه فعلا بعنوان رهن در میان مردم معروف است در واقع رهن نیست ، بلکه پولی رابه صاحب خانه قرض می دهد و در مقابل از سکنای خانه استفاده می کند ، و این کار اگر بدون اجاره باشد ربا وحرام است ، وحق ندارد در خانه زندگی کند و اگر با اجاره باشد پس اگر قرض دادن مشروط به اجاره باشد باز هم حرام است ، و اگر اجاره به شرط قرض باشد به احتیاط واجب جایز نیست . و در مورد احتیاط مذکور میتواند به فقیه دیگری مراجعه کند .
آنچه فعلا بعنوان رهن در میان مردم معروف است در واقع رهن نیست ، بلکه پولی رابه صاحب خانه قرض می دهد و در مقابل از سکنای خانه استفاده می کند ، و این کار اگر بدون اجاره باشد ربا وحرام است ، وحق ندارد در خانه زندگی کند و اگر با اجاره باشد پس اگر قرض دادن مشروط به اجاره باشد باز هم حرام است ، و اگر اجاره به شرط قرض باشد به احتیاط واجب جایز نیست . و در مورد احتیاط مذکور میتواند به فقیه دیگری مراجعه کند .
پاسخ:
آنچه فعلا بعنوان رهن در میان مردم معروف است در واقع رهن نیست ، بلکه پولی رابه صاحب خانه قرض می دهد و در مقابل از سکنای خانه استفاده می کند ، و این کار اگر بدون اجاره باشد ربا وحرام است ، وحق ندارد در خانه زندگی کند و اگر با اجاره باشد پس اگر قرض دادن مشروط به اجاره باشد باز هم حرام است ، و اگر اجاره به شرط قرض باشد به احتیاط واجب جایز نیست . و در مورد احتیاط مذکور میتواند به فقیه دیگری مراجعه کند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دادن منزل به رهن بدون اجاره صحیح است یا خیر ؟
- رهن کامل دادن منزل بدون اخذ اجاره فقط در مقابل وجه نقد پیش؟
- گفتید رهن منزل جایز نیست و همچنین رهن و اجاره بنا بر احتیاط واجب، آیا راهی هست که معامله صحیح شود ؟
- به مبلغی که به عنوان رهن که در اجاره مغازه و یا منزل سپرده می شود خمس تعلق می گیرد؟
- آیا آنچه که بین مردم متداول است که بعنوان رهن منزل مبلغ کلانی پیش پرداخت می کنند ودیگر از اجاره ماهانه معاف هستند ودر پایان انقضاء اجاره مبلغ را پس میگیرند آیا شرعیت دارد ؟
- گرفتن اجاره و رهن برای منازل آیا شرعا جایز است ؟
- گرفتن اجاره و رهن برای منازل آیا شرعاً جایز است؟
- حکم سوسیس و کالباس متعارف در بازار چیست و آیا تحقیق لازم است ؟
- آیا خانه رهن تنها دادن یعنی بدون دریافت هیچگونه اجاره ایراد دارد؟
- آیا ممکن است گفته شود که کارکردن زن در منزل واجب است به مقتضای شرط ارتکازی که حقیقتی متعارف است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آنچه در میان بعضی از مردم معمول است که مبلغی به عنوان رهن می پردازند و منزل را بدون پرداخت مبلغی اجاره می کنند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در بین عموم رایج است که در هنگام اجاره منزل مقداری مبلغ تحت عنوان رهن به صاحب خانه می پردازند و همچنین مقداری به صورت اجاره پرداخت می کنند و یا منزل را به صورت رهن کامل اجاره می کنند. اولاً: حکم شرعی این دو نوع معامله را بیان نمائید. ثانیاً: در صورت عدم صحت این عمل روش صحیح برای اجاره کردن منزل را بیان نمائید. ثالثاً: حکم وضو و نماز در منزلی که به یکی از دو روش فوق معامله شده است چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دو نفر با هم یک خانه رهن و اجاره می کنند و به طور توافقی پول رهن و اجاره را می پردازند به این صورت که یکی پول رهن را بیشتر از دیگری می دهد و شریکش نیز پول اجاره بیشتر می دهد (و در کل هر دو هم پول رهن و هم پول اجاره می دهند) آیا این کار اشکال شرعی دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] بنده برای اجاره منزل، مبلغی را به صورت رهن، به مدت یک سال در اختیار صاحب خانه قرار دادم. پیش از رهن، سال بر پول نگذشته بود. پس از پایان مدت رهن نیز آن پول را صرف خرید مسکن کردم. آیا پول مذکور مشمول خمس می‌شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا اجاره به شرط رهن که در حقیقت همان اجاره به شرط قرض است، جائز است؟
- [آیت الله بهجت] اجاره و رهن صحیح را با مثالی توضیح فرمایید.
- [آیت الله سبحانی] رهن همراه اجاره در چه صورتی جایز است؟
- [آیت الله نوری همدانی] با سلام مستخدم یا کلفتی که در منزل کسی کار می کند و بعضی از روزها را در منزل خود و بعضی روزها در منزل صاحب کار غذا می خورد، فطریه او اگر شب عید فطر در منزل خودش باشد بر عهده خودش است یا صاحب کار؟ اگر در منزل صاحب کار باشد چطور؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در منزل سازمانی سکونت داشته باشم و خانه ای را خریده و آن را رهن بدهم و از پول رهن اتومبیلی بخرم آیا به منزل و اتومبیل خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در منزل سازمانی سکونت داشته باشم و خانه ای را خریده و آن را رهن بدهم و از پول رهن اتومبیلی بخرم آیا به منزل و اتومبیل خمس تعلق می گیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خانهای را که غربا و زوّار در آن منزل میکنند و معلوم نیست چقدر در آن میمانند ، اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی یک تومان بدهند و صاحب خانه راضی شود ، استفاده از آن خانه اشکال ندارد ، ولی چون مدت اجاره را معلوم نکردهاند ، اجاره نسبت به غیر از شب اول صحیح نیست ، و صاحب خانه بعد از شب اول هر وقت بخواهد میتواند آنها را بیرون کند . مسائل متفرقه اجاره
- بر مالک واجب است که به شرطی که ضمن عقد بر خود کرده است، وفا کند؛ پس در فرض مسأله (2838) بر مالک واجب است که به مستأجر یا شخصی که مستأجر به نفع او کنار رفته است، بدون افزایش میزان اجاره، محل را اجاره دهد. همچنین در فرض مسأله (2839) بر مالک واجب است که مدت اجاره را تا زمانی که مستأجر مایل به ماندن است به همان میزان اجاره سابق و یا به نحو متعارف (به هر نحو که شرط شده باشد) تمدید کند. در صورتی که مالک از وفای به شرط خود تخلف ورزد و از تمدید اجاره خودداری کند، مستأجر میتواند با رجوع به حاکم شرعی یا دیگری او را وادار به وفای به شرط کند. لکن اگر به هر دلیلی نتواند او را وادار به وفای به شرط کند، بدون رضایت مالک، جایز نیست که در مورد اجاره تصرف کند.
- اگر مالک، محلی را به شخصی برای مدت معینی اجاره دهد و در ضمن عقد بر خود شرط کند در قبال دریافت مبلغی یا بدون آن پس از پایان مدت، اجاره او را سالانه به همان صورتی که سال اوّل موافقت کرده است و یا به شکل متعارف هر سال، تمدید کند و از قضا شخص دیگری به مستأجر مبلغی بپردازد تا او فقط محل اجاره را تخلیه کند به این شکل که دیگر حقّ ماندن نداشته باشد و مالک پس از تخلیه، محل را هرگونه بخواهد اجاره دهد در این صورت جایز است مستأجر مبلغ مورد توافق را بگیرد و این سرقفلی فقط برای تخلیه خواهد بود، نه به ازای انتقال حقّ تصرف مستأجر به شخص دوّم.
- اگر شرط ضمن عقد اجاره که در فرضهای مسأله (2838) و (2839) آمده به صورت شرط نتیجه نه شرط فعل؛ یعنی شرط تمدید اجاره در فرض ما باشد، به این صورت که مستأجر بر مالک شرط کند که او یا هر که او مستقیماً یا با واسطه معین میکند، حقّ تصرف محل و استفاده از آن را به ازای پرداخت مبلغی معین سالیانه یا به قیمت متعارف در هر سال داشته باشد، در این حال مستأجر یا آن که مستأجر او را تعیین میکند حقّ تصرف محل و استفاده از آن را حتّی بدون رضایت مالک دارد و مالک تنها حق دارد که مبلغ مورد توافق را مطالبه کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] رهن گیرنده حق استفاده و تصرف در مال مرهونه را بدون اجازه مالک ندارد و اگر استفاده کند ضامن اجرت آن است و همچنین منافع و نماءات آن مال رهن دهنده می باشد. لذا اگر رهن گیرنده حتی با اجازه رهن دهنده مورد رهن را اجاره دهد باید مال الاجاره را به رهن دهنده بدهد و همین طور اگر بدون اجازه آن را اجاره دهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر مستأجر در پرداخت مال الاجاره از حدّ متعارف تأخیر کند، اجاره دهنده میتواند اجاره را به هم بزند.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر پس از تمام شدن زمان اجاره، معلوم شود که اجاره باطل بود و چیزی که مورد اجاره واقع شد, منفعت حلال دارد, مستأجر باید مبلغی به مقدار متعارف (اجرت مثل) را به عنوان اجارهبها بپردازد; نه مبلغ تعیین شده را؛ خواه اجاره بهای معمول، کمتر از مقدار قراردادشده باشد یا بیشتر. اگر در اثنای زمان اجاره، بطلان اجاره معلوم شود، برای مدت گذشته اجاره بهای متعارف (اجرت مثل) پرداخت می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 39 بسیاری از مردم پولی می دهند و خانه ای را رهن می کنند و مال الاجاره خانه تخفیف داده می شود، این کار به یک صورت صحیح است و به یک صورت باطل، هرگاه خانه را اجاره کند ودر ضمن عقد اجاره شرط کندکه فلان مبلغ را به عنوان وام به او بدهد و خانه را رهن کند صحیح است، ولی اگر قبلاً وام و رهن انجام گیرد و ضمن آن شرط شود مال الاجاره تقلیل داده شود حرام و باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] مالی که رهن یا عاریه یا اجاره شده و یا به مضاربه گذاشته شده است، در دست طرف معامله امانت بوده و باید در حفظ آن کوشا باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانه ای را که مسافرین و زوّار در آن منزل می کنند و معلوم نیست چقدر در آن می مانند اگر قرار بگذارند که مثلا شبی صد تومان بدهند و صاحب خانه راضی شود استفاده از آن خانه اشکال ندارد و اجاره صحیح است و صاحب خانه نمی تواند آنها را بیرون نماید مگر این که فرد بخواهد بیش از حد متعارف بماند.
- [آیت الله اردبیلی] تشریفات منزل و زندگی و هزینه اِیاب و ذهاب و میهمانیهای انسان و خانواده او، اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر نباشند، خُمس ندارند و اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر باشند، باید خُمس زاید بر متعارف را بپردازد و شأن افراد به حسب زمانها و شهرها و اوضاع معیشت عمومی مردم متفاوت می‌باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خورد و خوراک و پوشاک و اثاثیّه و خرید منزل و عروسی اولاد و مانند اینها میرساند خمس ندارد، ولی اگر بیش از مقداری باشد که برای امثال او متعارف است، مقدار زیادی خمس دارد، البتّه لازم نیست به حدّاقل متعارف اکتفا شود، بلکه تمام مقدارهای گوناگون مخارج که متعارف است خمس ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] همانطور که در مسأله 2382 ذکر شد رهن گیرنده حق استفاده از مال مرهونه را بدون اجازه مالک ندارد و در صورت اجازه مالک هم حق استفاده از آن را ندارد. البته اگر این معنا در ضمن قرض دادن شرط شود یعنی فردی به دیگری پول قرض بدهد مشروط بر این که خانه خود را رهن بدهد و اجازه استفاده از آن را نیز بدهد ربا و حرام است. و در این مورد حتی اگر اجاره ای کمتر از اجاره معمولی برای آن قرار دهند حرام است. بنابراین آنچه امروزه به عنوان رهن به این صورت رواج دارد اشکال دارد. بلی راه حل این است که خانه را اجاره دهند و در ضمن اجاره شرط کنند که مستأجر مبلغی را به عنوان قرض به صاحبخانه بپردازد که در این صورت صحیح است و رهن محسوب نمی شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اجاره دادن درخت برای آن که از سایه یا میوهاش استفاده کنند، اشکال ندارد، ولی درختی را که به حسب متعارف روشن نیست که محصول میآورد یا نه، نمیتوان برای استفاده از محصول احتمالیش، اجاره داد.