متهم
به متهم كردن ديگرى اتّهام گفته می‌شود که از آن به تهمت نیز تعبیر می‌شود.
اگر دو نفر متهم به قتل باشند و هر کدام ادعا کند که دیگری قاتل است، چه باید کرد؟
مبدل به دیه می شود و هر دو باید دیه را بدهند.
مبدل به دیه می شود و هر دو باید دیه را بدهند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر امانت دار ادّعا کند که امانت را بازگردانده، و صاحب مال منکر باشد، قول کدام یک پذیرفته می شود؟
- اگر پدر، فرزند نامشروع خود را به قتل برساند، آیا قصاص می شود؟
- اگر قاضی به اشتباه حکم قصاص دهد و آن فرد قصاص شود، آیا خانواده قاتل می توانند درخواست قصاص نفس قاضی را کنند؟
- مقداری زمین واقع در میان درّه پر آب بیابانی، بایر و موات بود، شخصی اقدام به احیاء و سنگ چین کرده و مدّت بیست و پنج سال دخل و تصرّف نموده و ده هزار نهال کاشته و همه نهالها به ثمر رسیده و تعداد هشت منزل مسکونی در آن زمین درست کرده است، بعد از بیست و پنج سال شخصی و برادرانش و عدّهای دیگر مثل پسر داییها پیدا شده و ادّعا میکنند که ما سند داریم، این شخص ادّعا میکند این زمین مزروعی ملک پدرم میباشد و دیگر هیچ گونه سند و مدرکی در دست ندارد، آیا این زمین مزروعی ملک احیا کننده است یا کسانی که ادّعا نمودهاند؟
- اگر چند نفر مبلغ معین یا جنسی را روی هم بگذارند و با قرعه کشی تمام آن را به صورت بلاعوض به یک نفر واگذار کنند، اشکال دارد؟
- ویلائی بیرون شهر اجاره کردهایم که در آنجا آب لولهکشی وجود ندارد ولی صاحب آن ادعا میکند که آب لوله به منبع کر وصل است آیا قول او قابل قبول است؟
- خانمی در اثر زنا حامله شده است و ادعا می کند که مجبور بوده است. اما مرد زانی منکر است، آیا زانیه مستحق مهرالمثل می باشد؟ آیا حد زنای اکراهی بر زانی جاری می شود یا خیر؟
- اگر گروهی با هم توافق کنند که ماهیانه مبلغی روی هم بگذارند و سپس با قرعهکشی هر ماه تمام مبلغ را به یک نفر بدهند و ماههای بعد این کار تا آخرین نفر تکرار شود:
- آیا می‌شود برای گرفتن قضای روزة میّت، چند نفر را همزمان اجیر کرد؟ مثلاً آیا می‌شود اگر میت، سه سال روزه بدهکار است، سه نفر را در یک ماه اجیر کنند که روزههای او را بگیرند؟
- آیا در رمی جمرات می شود برای بیش از یک نفر نایب شد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی به قتل متّهم بوده که در دادگاه تجدیدنظر در مرتبه ی سوّم تبرئه شده و فرد دیگری به عنوان قاتل تشخیص داده نشده است، بعضی از ورثه مدّعی اند که همان متّهم، قاتل است، آیا دیه از بیت المال پرداخت می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا شکافتن قبر به منظور تشریح بدن میت برای نجات فرد متهم به قتل یا شناخت قاتل و اصولا اموری که اهمیت بیشتر از هتک حرمت است جایز است ؟
- [آیت الله بهجت] فردی در نزاعی، چند نفر از اعضای خانواده اش را مجروح کرده و پدر خود را به قتل رسانده است، چه مجازاتی متوجه قاتل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] نبش قبر به منظور تشریح بدن میّت، برای نجات فرد متّهم به قتل، یا شناخت قاتل و اصولا اموری که اهمیّت آن بیش از هتک حرمت میّت است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا قاتل مقتول بلاوارث (قتل عمد) اعدام می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که قاتل ادعا کند که جهل به حکم دارد، و نمی دانسته مجازاتِ قتل عمد، قصاص است. و این ادعا از نظر دادگاه مقرون به واقع باشد، و احتمال صدق آن وجود داشته باشد; آیا تأثیری در اعمال قصاص دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] در صورتی که اولیای دم مدّعی قتل عمد و متّهم منکر آن باشد و حجّتی بر قتل عمد نباشد، نوع قتل را مشخص فرمایید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اقرار به حقّ الناس، مثل قتل عمد و قذف، بر متّهم واجب است یا حرام؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اقرار به حقّ الناس، مثل قتل عمد و قذف، بر متّهم واجب است یا حرام؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه اقرار متّهم به ارتکاب قتل، با شهادت شهود متعارض باشد حکم چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در قتل خطا و قتل شبه عمد، قاتل باید علاوه بر دیه، شصت روز روزه بگیرد و اگر نتواند، شصت فقیر را سیر نماید، و در قتل عمد اگر ورثه مقتول عفو کنند یا با قاتل بر دیه توافق نمایند، قاتل باید شصت روز روزه بگیرد و شصت فقیر را هم سیر نماید.
- در قتل عمد که ورثه حقّ قصاص دارند میتوانند بیش از دیه از قاتل بگیرند و قصاص نکنند.
- در قتل عمد ورثه مقتول میتوانند قصاص کنند یا دیه بگیرند یا عفو کنند ولی عفو بهتر است، و در قتل شبه عمد حقّ قصاص ندارند فقط میتوانند دیه بگیرند یا عفو نمایند، و در قتل خطایی نیز حقّ قصاص ندارند بلکه یا عفو میکنند یا از عاقله یعنی خویشاوندان پدری قاتل، دیه میگیرند.
- دیه قتل عمد را باید در ظرف یک سال بدهند، و دیه قتل شبه عمد و قتل خطایی را میتوانند در ظرف سه سال به سه قسط بدهند.
- اگر زن بگوید حائضم یا از حیض پاک شدهام، باید حرف او را قبول کرد، مگر آنکه متهم باشد.
- اگر قاتل بمیرد یا فرار کند و دسترسی به او نباشد، دیه را از مال او برمیدارند، و اگر مال ندارد از عاقله میگیرند.
- کفالت آن است که انسان متعهّد شود که هر وقت طلبکار یا صاحب حقّ، بدهکار یا متّهم را خواست او را حاضر کند، و به کسی که اینطور متعهّد شود کفیل میگویند.
- اگر ده انگشت کسی را از بیخ ببرند دیه آن دیه قتل است، و دیه هر انگشت یک دهم دیه قتل است، و دیه هر بند انگشت یک سوّم دیه انگشت است، و در انگشت شَست دیه هر بند نصف دیه انگشت است.
- به جا آوردن حجّ واجب برای دو نفر یا بیشتر جایز نیست ولی به جا آوردن عمرهمفرده یا طواف استحبابیبلکه حجّ استحبابی به نیابت چند نفر مانعی ندارد.
- میزان کلی در دیه اعضای اصلی انسان این است که هر عضوی که فرد باشد، مانند زبان یا آلت مردانگی، بریدن و از بین بردن آن موجب دیه قتل (هزار مثقال شرعی طلا) است و هر عضو اصلی که جفت باشد، مانند دست و پا و گوش و چشم، بریدن یا از بین بردن جفت آن موجب دیه قتل، و بریدن یا از بین بردن یکی از آنها موجب نصف دیه است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] در قتل عمد در صورتی که اولیای مقتول قاتل را عفو کنند یا دیه بگیرند، قاتل باید دو ماه پی در پی روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند (البتّه وظیفه آزاد کردن یک بنده را هم دارد که در زمان کنونی منتفی است) و در قتل شبه عمد یا خطای محض باید علاوه بر دیه، خود قاتل یک بنده آزاد کند و اگر نتواند بنده آزاد کند (که در زمان کنونی چنین است) دو ماه پی در پی روزه بگیرد و اگر این را هم نتواند شصت فقیر را سیر کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر یک نفر کسی دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد، در صورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده، هر دو مکلف و عاقل باشند، قاتل را باید کشت، و کسی را که امر کرده، باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله بروجردی] اگر یک نفر کس دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد، در صورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده هر دو مکلف و عاقل باشند، قاتل را باید کشت و کسی که او را امر کرده باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله خوئی] اگر یک نفر کس دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد درصورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده، هر دو مکلف و عاقل باشند قاتل را باید کشت و کسی که او را امر کرده باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر یک نفر کس دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد در صورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده، هر دو مکلّف وعاقل باشند قاتل را باید کشت و کسی که او را امر کرده باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر یک نفر کس دیگر را امر کند که به ناحق کسی را بکشد؛ در صورتی که قاتل و کسی که به او دستور داده؛ هر دو مکلف و عاقل باشند؛ قاتل را باید کشت و کسی که او را امر کرده باید حبس کرد تا بمیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن بگوید یائسه ام نباید حرف او را قبول کرد، ولی اگر بگوید شوهر ندارم حرف او قبول می شود بشرط آن که متّهم نباشد، و اگر متّهم باشد چنانچه سابقاً شوهر داشته بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی که بالغ وعاقل است عمداً وبناحق مسلمانی را بکشد، در صورتی که مقتول، مرد یا پسر باشد ولیّ کشته میتواند قاتل را عفو کند یا بکشد، ولی اگر مقتول کافر باشد قاتل او را که مسلمان است نمیتوان کشت و اگر مقتول مسلمان زن یا دختر باشد اگرچه می‌شود قاتل مسلمان او را کشت لکن اگر قاتل مرد باشد باید نصف دیه او را به ولیّ او بدهند و اگر قاتل دیوانه یا نابالغ باشد مطلقاً دیه باید بدهند ودیه آن بر عاقله است که معنای آن خواهد آمد و نیز ولیّ میتواند به مقداری که طرفین راضی شوند از قاتل دیه بگیرد و در صورتی که رضایت آنها به دیهای باشد که در شرع معیّن شده است چون تقدیرات شرعی در دیه مختلف است اختیار تعیین آن با قاتل است و میتواند هر کدام که برای او آسانتر است اختیار نماید، بنابر این میتواند قیمت نقره را که از سایر اقسام دیه کمتر است بدهد امّا اگر از روی خطایمحض بکشد مثلاً برای حیوانی تیر بیندازد واشتباهاً کسی را بکشد، ولیّ کشته حق ندارد او را بکشد، امّا میتواند از عاقله )یعنی قوم وخویشان پدری قاتل( و در صورت ندادن آنها از خود قاتل، دیه بگیرد و اگر از روی خطای شبیه به عمد بکشد به این معنی که شخصی کسی را با آلتی بزند که عادتاً کشنده نیست وقصد کشتن هم نداشته اتّفاقاً کشته شود در این فرض خود قاتل باید دیه بدهد وولیّ مقتول حق کشتن او را ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] وکالت برای دفاع از متّهم در دادگاه اشکال ندارد، ولی چنانچه وکیل یقین به مُحِق نبودن شخص متّهم از نظر شرعی داشته باشد، وکالت برای دفاع از او جایز نیست، مگر این که به نحوی به حقوق او تجاوز شده باشد که در این صورت دفاع از حقوق مشروع او اشکال ندارد، بلکه در بعضی از موارد واجب میباشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در مرضی که با آن میمیرد، بگوید مقداری به کسی بدهکار است، چنانچه متّهم باشد که برای ضرر زدن به ورثه گفته است، باید مقداری را که معیّن کرده از ثلث مال او بدهند و اگر متّهم نباشد، باید از اصل مال او بدهند.