بطنا بعد بطن
: نسلي پس از نسل ديگر
تولیت موقوفه ای که از طرف واقف به اولاد ارشد و اعدل، بطناً بعد بطن واگذار شده است شامل پسر دختر نیز می شود یا خیر؟
بسمه تعالی: لفظ اولاد در وقف نامه پسر و دختر را دربرمی گیرد بنابراین پسر دختر نیز در صورتی که شرایط تولیت در آن جمع باشد می تواند تولیت وقف را به عهده بگیرد. والله العالم
بسمه تعالی: لفظ اولاد در وقف نامه پسر و دختر را دربرمی گیرد بنابراین پسر دختر نیز در صورتی که شرایط تولیت در آن جمع باشد می تواند تولیت وقف را به عهده بگیرد. والله العالم
عنوان سوال:
تولیت موقوفه ای که از طرف واقف به اولاد ارشد و اعدل، بطناً بعد بطن واگذار شده است شامل پسر دختر نیز می شود یا خیر؟
پاسخ:
بسمه تعالی: لفظ اولاد در وقف نامه پسر و دختر را دربرمی گیرد بنابراین پسر دختر نیز در صورتی که شرایط تولیت در آن جمع باشد می تواند تولیت وقف را به عهده بگیرد. والله العالم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی وصیت کند که تولیت وقف تا روزی که زنده است، در اختیار خودش و پس از مرگش به دست کسی که(ارشد) اولاد و نوه هایش است برسد به طوری که با وجود طبقه ی اول، اگر (ارشد) در بین آن‌ها نبود، (ارشد) طبقه ی دوم متولی باشد. منظور از (ارشد) چیست؟
- شخصی خانه ای را بر اولاد ذکور خود، نسل به نسل، وقف نموده و تولیت آن را به اتقی و ارشد اولاد ذکور خود نسلاً بعد نسل قرار داده است و در حال حاضر از اولاد ذکور در طبقه ی دوم فقط یک نفر در قید حیات می باشد. آیا تولیت، منحصر به همین فرد می باشد؟ 2. در فرض فوق، آیا تسویه بین اولاد از نسل های مقدّم ومؤخر اِعمال می شود یا تسویه بین افراد یک نسل مورد نظر است؟ 3. در صورتی که از متولی خیانتی ثابت شود، آیا عزل می شود؟
- در صورتی که ورثه میت، اولاد دو دایی امی وی باشند و از یکی از دایی ها یک فرزند پسر و از دیگری یک فرزند دختر و یک فرزند پسر باشد ارث چگونه تقسیم می شود؟
- پدرم در زمان حیات خود به منظور اختصاص تمامی اموال به 4 نفر اولاد پسر و محروم ساختن اولاد دختر صلح نامه ای تنظیم و نزد همسرش به امانت گذارده است در حالی که هیچ یک از افراد به هنگام تنظیم حضور نداشته اند و اثری از قبول آنان در مقابل ایجاب نیست البته دو نفر از اولاد پسر به هنگام فوت پدر صغیربوده اند؟
- در صورتی که ورثه میّت، اولاد دو عموی أبوینی یا أبی باشند یکی از آن‌ها یک فرزند دختر و دیگری دو فرزند پسر باشد، ارث چگونه تقسیم می شود؟
- شخصی فوت کرده و اولاد و پدر و مادر و خواهر و برادر ندارد و برادرانش همه قبل از خودش از دنیا رفته اند ولی هر کدام از برادران برخی دارای دختر و برخی پسر می باشند، ارث چگونه تقسیم می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] زیدی املاک معیّنه خود را وقف بر اولاد ذکورش نسلاً بعد نسل بطناً بعد بطن نمود، بعد از چند سال از نسل اولاد ذکور واقف ذکوراً و اناثاً کسی باقی نمانده و از نسل اولاد اناث واقف ذکوراً و اناثاً موجود میباشند، آیا املاک موقوفه به ذکور اینها میرسد به طور وقف، نسلاً بعد نسل و بطناً بعد بطن، یا به طور غیر وقف، یا املاک موقوفه حکم دیگر پیدا میکند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چیزی را وقف کرده و تولیت آن را مادام الحیاة برای خود و پس از مرگ برای ارشد اولاد ذکور قرارداده است. واقف یک پسر داشته که بعد از فوت واقف متولی وقف شد و پس از فوت او، پسر دختر واقف (که ذکور ارشد در نسل واقف بوده) متولی وقف شده اینک دختر پسر واقف دارای فرزند ذکور شده و این پسر پس از سالها ادعا می کند تولیت وقف باید با من باشد لطفاً حکم شرعی را بیان فرمایید.
- [آیت الله بروجردی] زیدی رَقَباتی وقف نموده و تولیت آن را به طریقی که ذکر می‌شود قرار داده، تولیت اعیان موقوفه ما دام الحیات أوّلاً با خود واقف می‌باشد و بعد از فوت او امر تولیت را به برادر زاده خود و بعد از وفات او به ارشد اولاد او و هکذا نسلاً بعد نسل و چنان چه اولاد ذکور او منقرض شود، ذکور از اولاد اناث و نظارت وقف را برای فلان قرار داده و بعد از وفات او اولاد ذکور او نسلاً بعد نسل و در صورت انقراض اولاد ذکور، از اناث که متشرّع باشند. و چنان چه متولّی و ناظر هر طبقه متشرّع نباشند و از عهده حراست موقوفه نتوانند برآیند و به قرار داد وقف عمل نکنند، از تولیت و نظارت معزولند وتولیت و نظارت مفوّض است به حاکم شرعی شیراز که اعلم باشد و تواند از عهده حراست موقوفه برآید، آیا مقصود واقف در جعل تولیت طولیست یا عرضی؟ و به عبارت دیگر: تولیت در ارشد اولاد برادر زاده واقف باقی میماند که بعد از فوت ارشد اولاد او، تولیت به ارشد اولاد او میرسد؟ و هم چنین نسلاً بعد نسل در اولاد زاده ذکورِ ارشدِ مزبور به نحو طولی باقی میماند؟ و یا آن که بعد از فوت ارشد اولاد برادر زاده واقف، به طبقه مُقَدَّم در اولاد زادگان برادر زاده او عرضی تولیت استقرار پیدا میکند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گاهی در وقف مینویسند (تولیت این موقوفه نسلاً بعد نسل در ارشد اولاد است). این به چه معنی می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا منظور واقف در عبارت ذیل (ارشد سِنی) است یا (ارشد علمی)؟ ( تولیت آن را رجوع فرموده اوّل این که با خودم مادام حیّاً و بعد از آن به سیّد غیاث الله که اسنِّ ارشد اولاد حضرت واقف است و بعد از آن به اسنّ ارشد ذکور اولاد واقف و بعد از آن به اسنّ ارشد ذکور اولاد اولاد نسلا بعد نسل و عقباً بعد عقب و اگر در طبقه عالی رشید نباشد در هر طبقه از نسل او که رشید باشد تولیت از آن او باشد ).
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چیزی را وقف کرده و تولیت آن را مادام الحیات برای خود و پس از فوت برای اولاد ارشد ذکور نسلاً بعد نسل قرار داده آیا پس از انقراض ذکور، تولیت به دختران واقف می رسد یا به دختران پسران واقف؟ در ضمن دختران پسران واقف نیز دارای فرزند ذکور می باشند.
- [آیت الله نوری همدانی] وقف منزل به عنوان حسینه در مدت 10 روز معین و تولیت برای اولاد واقف یا برادر ارشد پس از پایان روضه خوانی و عزاداری، ملکیّت منزل - حسینیه - از وفقیت خارج و به ورثه بر میگردد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه واقف، تولیت موقوفه را طیّ وقفنامهای برای اشخاص معیّنی به ترتیب قرار دهد، و افراد فوق از قبول تولیت اعراض نمایند، آیا متولّی بعدی باید از سوی واقف باشد، یا حاکم شرع او را تعیین میکند؟
- [آیت الله بروجردی] در وقف نامهای راجع به ملک وقفی، واقف تولیت وقف را واگذار نموده به شخصی و بعد از وفات او به ارشد و اتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مذکور و هم چنین بعد از اولاد ذکور متولّی اولاد ذکور، اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا که هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام و اقدام نمایند. و عین عبارت وقف نامه این است: (و تولیت امر مزبور بعد از حیات به ارشد واتقی و اصلحِ اولاد ذکور متولّی مفوّض خواهد بود و هم چنین به اولاد ذکور اولاد ذکور ما تعاقبوا و تناسلوا هر کدام که ارشد باشند به تولیت مزبوره قیام خواهند نمود). مورد سؤال؛ 1: همان طور که در طبقه اولی اولاد متولّی اتّصاف آن‌ها به اوصاف ثلاثه ارشدیّت و اتقویّت و اصلحیّت در تولیت اعتبار شده است در تمام طبقات این معنی لازم الرعایه است، یا آن که در طبقات بعدی صرف ارشدیّت ملاک در امر تولیت قرار داده شده است؟ 2: آیا جمله (ما تعاقبوا و تناسلوا) مفید ترتیب می‌باشد به این معنی که طبقه سابقه از اولاد مُقَدَّم بر طبقه لاحقه می‌باشد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چیزی را وقف کرده و تولیت آن را مادام الحیات برای خود و پس از فوت برای اولاد ارشد ذکور نسلا بعد نسل و طبقه بعد طبقه قرار داده، آیا تولیت بعد از فوت ارشد اولاد بلاواسطه به اولاد او می رسد یا به عموی آن‌ها؟
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت، اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد سهم پسر میت را میبرد، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود، و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند؛ یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [امام خمینی] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله بروجردی] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوهی پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوهی دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در وقف خاص یعنی اگر وقف برای افراد معینی باشد قبض و تصرف موقوف علیهم (کسانی که برای آن‌ها وقف شده) یا وکیل یا ولیّ آن‌ها لازم است و اگر چیزی را وقف کند و به تصرف آن‌ها ندهد وقف محقق نشده است و آن چیز در ملک واقف باقی می ماند. ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند قبض و تصرف جدید لازم نیست و اگر واقف تولیت را برای خودش قرار دهد با توجه به این که ملک موقوفه در تصرف اوست نیاز به قبض جدید ندارد و با انشاء وقف وقفیت محقق می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر میت اولاد نداشته باشد نوه پسری او اگرچه دختر باشد سهم پسر میت را می برد و نوه دختری او اگرچه پسر باشد سهم دختر میت را می برد مثلا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد مال را سه قسمت می کنند یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می دهند
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد ، نوه پسری او اگر چه دختر باشد ، سهم پسر میّت را میبرد ، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد ، سهم دختر میّت را میبرد ، مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود ، و یک دختر از پسرش داشته باشد ، مال را سه قسمت میکنند : یک قسمت را به پسرِ دختر ، و دو قسمت را به دخترِ پسر میدهند . و در ارث بردن نوهها ، نبودن پدر و مادر شرط نیست . ارث دسته دوم
- [آیت الله نوری همدانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد ، نوة پسری او اگر چه دختر باشد ، سهم پسر میّت را می برد و نوة دختری او اگر چه پسر باشد ، سهم دختر میّت را می برد ، مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد ، مال را سه قسمت می کنند ، یک قسمت را به پسر دختر ، و دو قسمت را به دختر پسر ، می دهند . ارث دستة دوّم
- [آیت الله بهجت] اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او، اگرچه دختر باشد، سهم پسر میت را می برد و نوه دختری او، اگرچه پسر باشد، سهم دختر میت را می برد؛ مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت می کنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می دهند. ارث طبقه دوم
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه میت اولاد نداشته باشد نوه پسری او (هرچند دختر باشد) سهم پسر میت را می برد و نوه دختری او (هر چند پسر باشد) سهم دختر میت را می برد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد سهم پسر میّت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد سهم دختر میّت را میبرد، مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد سهم پسر دختر 13 و سهم دختر پسر 23 خواهد بود و در صورت متعدّد بودن نوادگان، سهم پسر دو برابر سهم دختر است، بنابراین نوادگان دختری 13 سهم خود را به گونهای تقسیم میکنند که هر پسر دو برابر هر دختر ببرد و نوادگان پسری هم 23 سهم خود را به این شکل تقسیم میکنند.