خانواده
خانواده، اولین نهاد اجتماعی و کوچکترین واحد تشکیل دهنده جامعه است.
آیا خانه ای که بدهکار برای سکونت خود و خانواده اش به آن نیاز دارد، از توقیف اموالش، مستثنی است؟
آنچه را که بدهکار برای ادامه زندگی خود به آن نیاز دارد مانند منزل و اثاثیه آن، ماشین، تلفن و سایر چیزهایی که جزء احتیاجات زندگانی مناسب با شأن او محسوب می شوند، از حکم الزام به فروش، مستثنی است.
آنچه را که بدهکار برای ادامه زندگی خود به آن نیاز دارد مانند منزل و اثاثیه آن، ماشین، تلفن و سایر چیزهایی که جزء احتیاجات زندگانی مناسب با شأن او محسوب می شوند، از حکم الزام به فروش، مستثنی است.
عنوان سوال:
آیا خانه ای که بدهکار برای سکونت خود و خانواده اش به آن نیاز دارد، از توقیف اموالش، مستثنی است؟
پاسخ:
آنچه را که بدهکار برای ادامه زندگی خود به آن نیاز دارد مانند منزل و اثاثیه آن، ماشین، تلفن و سایر چیزهایی که جزء احتیاجات زندگانی مناسب با شأن او محسوب می شوند، از حکم الزام به فروش، مستثنی است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانه، ماشین و لوازم مورد نیاز انسان یا خانواده او که از درآمد سال خریده شده است، اگر در اثر ضرورت و یا به منظور تبدیل به جنس بهتر فروخته شود، از جهت خمس چه حکمی دارد؟
- شخصی در خارج به سر می برد که خمس اموالش را نمی پرداخته است و خانه ای با مال غیر مخمّس خریده که در حال حاضر مال کافی برای ادای خمس آن ندارد، ولی هرسال مقداری بیشتر از خمس به جای خمسی که بدهکار است می پردازد، آیا این کار او صحیح است یا خیر؟
- در طبقه بالای خانه مسکونی مان دو واحد آپارتمان جهت سکونت فرزندانمان بنا نهاده ایم. اما اکنون در دست مستأجر است. محاسبه خمس این واحدها چگونه است؟
- شخصی خانه ای برای سکونت ندارد و برای خرید مسکن یا تهیه مایحتاج زندگی، مالی را پس انداز کرده است، آیا این مبلغ خمس دارد؟
- شخصی خانه خود را در برابر گرفتن وام نزد بانک گرو گذاشت، سپس قبل از پرداخت بدهی خود فوت کرد و ورثه صغیر او نتوانستند همه قرض را بپردازند، در نتیجه بانک اقدام به توقیف و مصادره خانه مزبور نمود باآنکه قیمت آن چندین برابر مبلغ بدهی بود، این مقدار زیادی چه حکمی دارد؟ نسبت به ورثه صغیر و حق آنان حکم چیست؟
- کسی خانه ای را بطور مشروط می خرد بدین صورت که با پرداخت سی میلیون تومان مدت یکسال در خانه سکونت کند و پس از یکسال اگر فروشنده ی خانه، چهل میلیون به آن شخص پرداخت کند خانه را تخلیه کند و اگر نتوانست، خانه از آن او شود. حکم شرعی این معامله چگونه است؟ اگر فروشنده بعد از یکسال چهل میلیون بپردازد ده میلیون اضافی چه حکمی دارد؟
- شخصی زمینی دارد که ساختمان موجود در آن، متعلّق به فرد دیگری است و صاحب زمین به دو نفر بدهکار است، آیا جایز است طلبکاران زمین و ساختمان موجود در آن را برای استیفای حقوق خود توقیف کنند یا آنکه فقط نسبت به زمین چنین حقّی را دارند؟
- شخصی در یک خانه دولتی زندگی می کند که مدت سکونت وی در آن به پایان رسیده و حکم تخلیه نیز به او ابلاغ شده است. نماز و روزه های وی بعد از انقضای موعد مقرر تخلیه، چه حکمی دارد؟
- در نزدیکی یک مسجد خانه ای وجود دارد که صاحبش آن را برای سکونت امام جماعت مسجد وقف کرده است، ولی در حال حاضر به علت کثرت عائله و مراجعه کنندگان و دلائل دیگر مناسب سکونت او نیست و خود امام جماعت هم منزلی دارد که در آن زندگی می کند و احتیاج به تعمیرات دارد و برای ساخت آن مقداری وام گرفته است، آیا جایز است خانه موقوفه را اجاره دهد و پول اجاره آن را برای پرداخت بدهی های خانه ای که در آن ساکن است و انجام تعمیرات آن، مصرف نماید؟
- اگر شخصی فوت کند و همه دارایی او خانه ای باشد که فرزندانش در آن سکونت دارند، و نماز و روزه بر ذمّه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت کارهای روزانه قادر به قضای آن نباشد، آیا واجب است که این خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمایند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر موجر بدون آن که شرط کند طبق عرف خانه را اجاره داد یک خانواده در آن سکونت ورزند، مستأجر دو خانواده بود، آیا موجر علاوه بر آنچه توافق کردند، حقّی دیگر دارد؟
- [سایر] آیا زن حق دارد سکونت و زندگی در خانه ملکی را از شوهر مطالبه کند و از سکونت در خانه اجارهای امتناع ورزد؟
- [سایر] از درآمد خود زمینی مورد نیاز، خریده و آن را به تدریج در مدت دو سال برای سکونت ساختهام، آیا در سالی که خانه ناتمام بوده، خمس داشته است؟
- [آیت الله بهجت] فردی خانه ای را برای سکونت ساخته است ولی بعدا از مورد نیاز خارج شده و آن را اجاره داده است. آیا به مال الاجاره خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه زن ناشزه باشد و نسبت به شوهر خود تمکین نکرده و ترک منزل کند و از طرفی طلاق نگرفته، آیا می تواند تنها خانه ای که شوهر در آن سکونت دارد و تلفن و اثاثیه ای که جزء مایحتاج اولیّه زندگی است به عنوان مهریه توقیف و به فروش برساند؟
- [آیت الله خوئی] اگر خانه اول محل سکنی و حاجت بود، در طول چند سال قیمت آن ترقی کرده، آیا این ترقی قیمت نیز از خمس مستثنی است یا نه؟
- [آیت الله بهجت] اینجانب خانه ای برای سکونت خود تهیه کردم، پس از مدتی که در آن سکونت داشتم به جهت دور بودن فاصله خانه تا محل کارم ناچار شدم خانه را اجاره داده و با اجاره بهای آن در محلی نزدیک به محل کارم خانه ای اجاره کنم آیا به خانه من خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب خانه ای برای سکونت خود تهیه کردم، پس از مدتی که در آن سکونت داشتم به جهت دور بودن فاصله خانه تا محل کارم ناچار شدم خانه را اجاره داده و با پول آن در محلی نزدیک به محل کارم خانه ای اجاره کنم، آیا به خانه من خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله خوئی] و بر فرض فروش خانه اول و استثنای آن از وجوب خمس، چنانکه ظاهر بعض مسائل توضیح است، آیا لازم است ثمن آن خانه را در خانه دوم صرف کند یا میتواند جزو سرمایه مخمس قرار داده و قیمت خانه دوم را از ارباح بین سال خریداری کند؟ و بر فرض مزبور آیا تمام قیمت خانه دوم مستثنی از وجوب است یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانه ای توسط شخص خیّری در زمینی که ملک مسجد است احداث شده است. خانه مذکور وقف شرعی گردیده مقیّداً به این که امام جماعت همان مسجد در آن سکونت نماید آیا شارع مقدّس اسلام اجازه می دهد دیگری در آن خانه سکنا گزیند و در صورت عدم سکونت امام راتب مسجد آیا شرعاً اجاره دادن آن جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] پس از آن که حاکم شرع حکم به ضبط و توقیف اموال شخص ورشکسته نمود، اموال وی، به جز خانه مسکونی و لوازم ضروری زندگی، ضبط و میان طلبکاران تقسیم می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] گرو بدون تحویل به بدهکار صورت نمیگیرد ولی اگر سند خانه را مثلاً به طلبکار بدهند به طوری که در صورت لزوم بتواند طلب خود را از فروش آن بردارد مانعی ندارد، هرچند بدهکار در آن خانه ساکن باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] بدهکار را برای پرداخت قرض نمیتوان مجبور کرد که چیزهای مورد نیاز خود همچون منزل و اثاثیه آن را بفروشد یا آن‌ها را به طلبکار بدهد، بلکه باید طلبکار صبر کند تا بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بدهکار غیر از خانهای که در آن نشسته و از شؤون وی بیشتر نیست و چیزهای مورد نیاز دیگر همچون اثاثیّه منزل چیز دیگری نداشته باشد، طلبکار نمیتواند طلب خود را از او مطالبه کند، ولی اگر چیزهای مورد نیاز همچون خانه و اثاثیه را گرو گذاشته، طلبکار - به شکلی که در مسأله قبل گذشت - میتواند آن را بفروشد و طلب خود را بردارد.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی پولی را به صاحب منزلی بدهد برای اینکه در منزل او سکونت کند، اگر بدون این پول نیاز مسکن او تأمین نمیشود، این پول جزء مئونه سال او حساب می‌شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .مال مورد اجاره باید دارای منفعت حلال باشد؛ خواه آن منفعت موجود، عین باشد مانند میوه درخت، شیر حیوان، علف مرتع، آب چاه و ... یا نباشد, مانند سکونت در خانه، نشستن در باغ و وسیله نقلیّه زمینی، دریایی و هوایی.
- [آیت الله مظاهری] کسانی که نیاز به خانه مسکونی یا لوازم زندگی یا ازدواج و مانند اینها دارند و اگر پولی که دارند در حجّ صرف کنند نمیتوانند رفع نیاز کنند حجّ بر آن‌ها واجب نیست ولی اگر نیاز به اینها نداشته باشند حجّ بر آن‌ها واجب است.
- [آیت الله سبحانی] بدهکار و طلبکار و کسی که سر او حواله شده، باید مکلف و عاقل باشند و کسی آن‌ها را مجبور نکرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود رادر کارهای بیهوده مصرف نکند و نیز حاکم شرع او را به واسطه ورشکستگی از تصرف در اموالش جلوگیری نکرده باشد ولی اگر ممنوع التصرف سر کسی حواله بدهد که به او بدهکار نیست اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بدهکار غیراز خانه ای که در آن نشسته وچیزهائی مانند اثاثیة خانه محلّ اواست ، چیز دیگری نداشته باشد ، طلبکار نمیتواند طلب خود را از مطالبه کند ولی اگر مالی را گرو گذاشته خانه واثاثیه هم باشد ، طلبکار می تواند بفروشد وطلب خود را بردارد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بدهکار غیر از خانه ای که در آن نشسته و چیزهایی که مانند اثاثیه خانه محل احتیاج او است، چیز دیگری نداشته باشد، طلبکار نمی تواند طلب خود را از او مطالبه کند ولی اگر مالی را که گرو گذاشته خانه و اثاثیه هم باشد، طلبکار می تواند بفروشد و طلب خود را بردارد.