ربای معاملی
منظور از ربای فضل همان ربای معاملی است که عبارت از بیع دو کالای همجنس با زیادی در یک طرف است که از آن به مناسبت در باب تجارت سخن گفته اند.
تعریف ربای قرضی و ربای معاملی
. ربای قرضی، مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که شرط می‌‌شود قرض‌گیرنده به خاطر قرضی که می‌‌گیرد به قرض‌دهنده بدهد. و ربای در معامله عبارت است از فروش کالایی که مکیل و موزون باشد در برابر کالای همجنس آن به مقدار زیادتر.
. ربای قرضی، مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که شرط می‌‌شود قرض‌گیرنده به خاطر قرضی که می‌‌گیرد به قرض‌دهنده بدهد. و ربای در معامله عبارت است از فروش کالایی که مکیل و موزون باشد در برابر کالای همجنس آن به مقدار زیادتر.
پاسخ:
. ربای قرضی، مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که شرط می‌‌شود قرض‌گیرنده به خاطر قرضی که می‌‌گیرد به قرض‌دهنده بدهد. و ربای در معامله عبارت است از فروش کالایی که مکیل و موزون باشد در برابر کالای همجنس آن به مقدار زیادتر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- ربای قرضی چیست؟ آیا درصدی که سپرده گذاران به عنوان سود از بانکها دریافت می کنند، ربا محسوب می شود؟
- ج: اگر این معامله با قصد جدّی صورت نگرفته بلکه صوری و ظاهری بوده و به این منظور انجام شده که فروشنده وامی را دریافت کند و خریدار سودی ببرد، چنین معامله ای حیله برای فرار از ربای قرضی است که شرعاً حرام و باطل می باشد. در این قبیل معاملات خریدار فقط حق دارد اصل مبلغی را که به عنوان قیمت خانه به فروشنده داده است، پس بگیرد.
- آیا جایز است بعضی از ورثه یا وکیل آنان بدون موافقت ورثه دیگر تصرّف خارجی یا معاملی در ملک مشاع نمایند؟
- آیا جایز است قرضی را که بانک برای استفاده خاصی به اشخاص می دهد، در امور دیگر مصرف نمود؟
- تعریف غیبت
- تعریف عادل
- آیا قرضی که برای حج تمتع گرفته می شود باید خمس آن داده شده باشد و بعد از پرداخت خمس، باقی مانده آن برای مخارج حج پرداخت شود؟
- تعریف، مفهوم و محدوده اصطلاح حُسْن ظاهر در احراز عدالت امام جماعت را به صورت شفاف و روشن بیان بفرمایید.
- زنی پولی معادل یک سوم قیمت خانه ای که می خواهد بخرد قرض کرد و با وام دهنده قرار گذاشت که آن را بعد از بهبود وضعیت مالی اش به او برگرداند و در همان زمان پسر او چکی به مبلغ قرض به عنوان تضمین به او داد و اکنون بعد از گذشت چهار سال از فوت طرفین، ورثه آنان قصد حل و فصل مسأله را دارند، آیا ورثه آن زن باید یک سوم خانه را که با پول قرضی خریداری شده است به ورثه آن شخص بدهند یا آنکه پرداخت مبلغ چک به آنان کفایت می کند؟
- در بعضی از موارد بیماری های روانی فرد بیمار چون به اهداف و امیال مورد نظر دست پیدا نکرده است برای کمتر کردن بار فشار روانی ناشی از عدم توفیق به اهداف خود را در این حالت تصور می کند و گاه این تا جایی پیش می رود که فرد این وضعیت را کاملاً باور نموده و برای دیگران وضعیت خود را آنگونه که تصور دارد و غایة الامال خویش می داند تعریف می کند آیا این بیماران را حرجی است که با این کار بار روانی را از دوش خود بردارند ولو به ارتکاب معصیت دروغ؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا حیله برای فرار از ربای قرضی جایز است؟
- [آیت الله بهجت] لطفا راه های گریز از ربای قرضی را بیان فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] لطفا راه های گریز و حیله های فرار از ربای معاملی را بیان فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] کارخانه های قند در روستاها، نمایندگان و شرکت تعاونی هایی دایر کرده اند که به چغندرکاران در ازای چغندر دریافتی پول یا قند تحویل می دهند، آیا دریافت قند در برابر چغندر قند حکم ربای معاملی را دارد؟
- [آیت الله بهجت] برخی از کارخانه های آرد یا مکینه های گندم پس از دریافت گندم از کشاورزان، مقدار کمتری آرد به آن ها پس داده و دستمزد و هزینه آرد کردن را با رضایت مشتری از آرد برمی دارند، آیا این عمل ربای معاملی محسوب می شود؟ و اگر آرد تحویلی به آن ها از همان گندم دریافتی نباشد چه طور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فرق بین ربای استنتاجی و ربای استهلاکی چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش چک با رعایت مدت معامله اش اشکال ندارد. خرید و فروش پول مثلا فروش هزار تومان به مدت شش ماه به هزار و دویست تومان آیا مانعی ندارد، یا مشمول ادله ربا است؟ به عبارت دیگر آیا خرید و فروش مذکور ظاهراً بیع است و در واقع قرض ربوی و یا واقعاً بیع است و مشمول ادلّه ربای قرضی نمی باشد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ملکی بصورت مشارکت خریده می شود و سپس یکی از شرکاء سهم خود را به شریک دیگر، اجاره به شرط تملیک می دهد، به طوری که بعد از پرداخت تمامی مال الاجاره(که طبعاً بیش از پولی است که شریک برای آن سهم داده بود) قسمت مورد اجاره به ملکیت مستأجر درمی آید، آیا می توان این کار را که در بانکها و یا شرکتها، اشخاص حقوقی، و بعضاً توسط اشخاص حقیقی صورت می گیرد راهی شرعی برای تخلص از ربای قرضی دانست؟
- [آیت الله بهجت] لطفا شروط ربای معامله ای را ذکر فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] خمس پول قرضی در صورت تأخیر بدهکار چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
مسئله مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در انواع اسکناس، مثل دینار کاغذی و دلار و لیره ترکی و سایر پولها، ربای غیر قرضی تحقّق پیدا نمیکند و معاوضه نقدی بعضی از آن‌ها با بعض دیگر به زیاده و کم جایز است و همچنین اقوی صحّت معاوضه بعضی از آن‌ها با بعض دیگر است به زیاده و کم، اگرچه به حساب مدّت باشد، امّا ربای قرضی در تمام آن‌ها تحقّق پیدا میکند و قرض دادن ده دینار به دوازده دینار و مانند آن جایز نیست.
- [امام خمینی] در مثل اسکناس و دینار کاغذی و سایر پولهای کاغذی مثل دلار و لیره ترکی، ربای غیر قرضی تحقق پیدا نمیکند، و جایز است معاوضه نقدی بعض آن‌ها را با بعض به زیاده و کم، و در معاوضه نسیه بعض آن‌ها را با بعض به زیاده و کم، در صورتی بیاشکال است که زیاده و کم به حساب مدت نسیه نباشد، و امّا ربای قرضی در تمام آن‌ها تحقق پیدا میکند، و جایز نیست قرض دادن ده دینار به دوازده دینار.
- [آیت الله نوری همدانی] ه 2283 ) اگر کسی بخواهد پولی قرض کند وربا بدهد وربا بگیرد وبه یکی از راه هائی که دربعض رساله های عملیه ذکر شده بخواهد ازربا فرار کند جایز نیست ، وزیاده ای که می گیرد بر او حلال نمی شود ، پس ربای قرضی به وجهی از وجوه حلال نیست .
- [امام خمینی] اگر کسی بخواهد پولی قرض کند و ربا بدهد یا قرض بدهد و ربا بگیرد و به یکی از راههایی که در بعض رسالههای عملیه ذکر شده بخواهد از ربا فرار کند جایز نیست، و زیادهای که می‌‌گیرد بر او حلال نمیشود، پس ربای قرضی به وجهی از وجوه حلال نیست.
- [آیت الله سبحانی] رباخواری حرام است و آن بر دو گونه است: نخست :ربای در قرض که در بحث قرض خواهد آمد. دوم: ربای در معامله است و آن این است که مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم بفروشد، در روایات اسلامی مذمّت از ربا بسیار شده است و از گناهان بسیار بزرگ محسوب می شود. احکام ربای معاوضی:
- [آیت الله مکارم شیرازی] رباخواری حرام است و آن بر دوگونه است: نخست ربای در قرض که در بحث قرض به خواست خدا خواهد آمد، دوم ربای در معامله است و آن این است که مقداری از جنسی را که با وزن یا پیمانه می فروشند به زیادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً یک من گندم را به یک من و نیم بفروشد، در روایات اسلامی مذمت از ربا بسیار شده است و از گناهان بسیار بزرگ محسوب می شود.
- [امام خمینی] قرضی که در آن قرار رباست صحیح است، لکن شرط و قرار باطل میباشد، و شرط زیاده علاوه بر بطلانش، نیز حرام است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در قرضی شرط و قرار ربا شود، شرط و قرار باطل و حرام میباشد و صحّت قرض نیز خالی از اشکال نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر روغنی را که با پیه مخلوط است بفروشد، چنانچه آن را معین کند مثلا بگوید این یک مَن روغن را می فروشم، مشتری می تواند معامله را به هم بزند، ولی اگر آنرا معین نکند بلکه یک من روغن بفروشد، بعد روغنی که پیه دارد بدهد، مشتری می تواند آن روغن را پس بدهد و روغن خالص مطالبه نماید. ربای معاوضی
- [آیت الله اردبیلی] اگر پزشک دارویی را تعریف کند یا بگوید: (درمان فلان درد با فلان داروست) و بیمار با اختیار و فهم خود دارو را با بیماری خود منطبق نموده و مصرف کند، پزشک در برابر عوارض آن ضامن نیست.