نماز نافله
نمازهای نافله ممکن است به یکی از دو مورد ذیل اشاره داشته باشد:
وقت نافله صبح چه موقع است؟ آیا نماز نافله قضا دارد؟ و چه موقع می توان آن را به جا آورد؟
نافله صبح را بعد از تمام شدن نماز شب تا طلوع سرخی از طرف مشرق می شود خواند و بعد از آن، اوّل نماز صبح و بعد از آن نافله صبح را بخوانند. و هر نافله ای که وقت مخصوص دارد، بعد از آن وقت مستحب است آن را قضا کرد. (مسأله 1129 رساله).
نافله صبح را بعد از تمام شدن نماز شب تا طلوع سرخی از طرف مشرق می شود خواند و بعد از آن، اوّل نماز صبح و بعد از آن نافله صبح را بخوانند. و هر نافله ای که وقت مخصوص دارد، بعد از آن وقت مستحب است آن را قضا کرد. (مسأله 1129 رساله).
پاسخ:
نافله صبح را بعد از تمام شدن نماز شب تا طلوع سرخی از طرف مشرق می شود خواند و بعد از آن، اوّل نماز صبح و بعد از آن نافله صبح را بخوانند. و هر نافله ای که وقت مخصوص دارد، بعد از آن وقت مستحب است آن را قضا کرد. (مسأله 1129 رساله).
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا دو نماز مستحبّی (مانند نماز نافله مغرب با نماز غفیله یا نماز جعفر طیّار با نماز شب) را می توان به نحو تداخل به جا آورد؟
- نمازهای یومیّه چه موقع قضا می شوند؟
- در نماز جماعت ظهر و عصر وقت کافی برای خواندن نوافل ظهر و عصر نیست، اگر کسی بخواهد آن ها را به جا آورد؛ چه وقت و با چه نیتی به جا آورد؟
- آیا نشستن بین دو سجده در نماز نافله مانند فریضه، واجب است؟
- وقت خواندن نمازهای قضا شده چه وقت می باشد؟
- وقت فضیلت نمازهای یومیّه چه موقع می باشد؟
- با وضویی که برای نماز قضا گرفته شده، می توان نماز دیگری مثل نماز واجب بخوانیم؟
- آیا می شود به جای نماز قضا نافله بخوانیم؟ و اگر کسی نماز قضا بر عهده داشته باشد، می تواند نافله بخواند؟
- کسی نمازهای قضایش را به ترتیب خوانده و بعد متوجه شده که مثلاً یک نماز صبح را فراموش کرده. آیا باید فقط همان نماز را قضا کند یا پس از آن نماز، همه ی نمازها را نیز قضا نماید؟
- اگر در نماز نافله ای که دو تا دو رکعتی پشت سر هم هستند، شک کند که در رکعت دوّم از دو رکعت اوّل است یا در رکعت اوّل از دو رکعت دوّم است؛ چه وظیفه ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] چگونه می توان نمازهای نافله را با رغبت و نشاط انجام داد؟
- [سایر] اهمیت نوافل (تهجد در شب) و آثار آن را بفرمایید. حکم نوافل فوت شده چیست؟ و آیا قضاء دارد؟ اگر قضاءدارد آیا هر وقت می شود خواند؟ حکم قضاء نوافل بر مریضی که از او فوت شده چیست؟ آیا در قضاء نوافل ترتیب هم شرط است؟
- [آیت الله سبحانی] در مواقعی که اذان گفته می شود و فقط همان وقت برای نوافل باقی است آیا حکایت اذان بهتر است یا خواندن نماز؟ و ضمناً خیلی اتّفاق می افتد که اذان و نوافل با هم در وقت معارض هستند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا نمازهای نافله را می شود قبل از وقت نماز واجب خواند؟ مثلاً ساعت 11،نافله های ظهر و عصر را می شود خواند و حکم ادا دارد؟
- [سایر] لطفاً در خصوص نماز نافله توضیح دهید که اولاً: نماز نافله چیست و ثانیاً: نحوه انجام دادن نمازهای نافله به چه صورتی است؟
- [سایر] سلام. ثواب نوافل نمازهای یومیه چیست؟
- [سایر] شما چگونه و به چه صورت نماز نافله را بجا می آورید (لطفاً طریقه خواندن نماز نافله را توضیح دهید؟). نمازهای نافله را در چه زمان هایی می بایست انجام داد؟
- [سایر] حدیث قرب نوافل را توضیح دهید؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در نماز نافله در حال استقرار و اختیار می توان رکوع و سجود را با ایماء و اشاره انجام داد؟
- [سایر] آیا میتوان نوافل را در حین کار کردن خواند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نافله خواندن در وقت فریضه، ولو نافله غیر یومیه باشد، در صورتی که باعث فوت فریضه نشود جایز است و همچنین جایز است نافله خواندن برای کسی که نماز قضا یا واجب دیگر مثل نماز استیجاری به گردن دارد.
- نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود و وقت آن تا موقعی است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و اگر تا این وقت نخواند، تا موقعی که سایه به اندازه دو برابر شاخص بشود وقت فضیلت خواندن نافله عصر است، ولی از نظر فضیلت به وقت قبلی، یعنی چهار هفتم شاخص، نمیرسد؛ و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند، بهتر است بنابر اظهر نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و باید نیت ادا و قضا نکند.
- نافله صبح را بعد از تمام شدن نماز شب تا طلوع سرخی از طرف مشرق می‌شود خواند و بعد از آن، اول نماز صبح و بعد از آن نافله صبح را بخوانند.
- اگر با ملاکهایی که گفته شد داخل شدن وقت را احراز کند و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است، مگر اینکه بتواند عدول کند به نماز نافله و یا نمازی که از او قضا شده باشد؛ و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده؛ ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده، یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می‌شود و یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز، سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بهجا آورد.
- کسی که نماز قضا دارد، باید در خواندن آن کوتاهی نکند ولی واجب نیست فورا آن را بجا آورد، و کسی که نماز قضا دارد تا وقتی که وقت فریضه تنگ نشده می تواند نماز قضا یا نماز مستحبی بخواند.
- اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود و یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز، سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بجا آورد.
- نمازهای مستحبّی که وقت خاص دارند در صورت ترک، قضای آنها مستحب است ولی اگر در اثر بیماری فوت شد، استحباب قضا تأکد ندارد، و اگر نمازهای مستحبی فوت شده را قضا نکرد مستحب است برای هر نماز فوت شده یک مُدّ طعام صدقه بدهد .
- نافله نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده می‌شود و وقت آن از اول ظهر است تا موقعی که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به اندازه دو هفتم آن شود، مثلاً اگر درازی شاخص هفت وجب باشد، هر وقت مقدار سایهای که بعد از ظهر پیدا می‌شود به دو وجب رسید، آخر وقت نافله ظهر است. امّا بعد از این وقت تا موقعی که سایه به اندازه خود شاخص بشود باز هم نافله ظهر فضیلت دارد، ولی از نظر فضیلت به وقت قبلی نمیرسد؛ و قبل از اذان ظهر و بعد از اینکه سایه به اندازه شاخص شد به امید اینکه الآن خواندن آن خوب باشد، میتوانند نافله ظهر را بخوانند، ولی بنابر احتیاط اگر قبل از ظهر میخوانند نیت ادا و اگر بعد از نماز میخوانند نیت ادا و قضا ننمایند.
- وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا آخر وقت عشاست و احتیاط در این است که بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] نمازهای مستحبی بسیار است و آنها را (نافله) گویند و از میان نمازهای نافله، نافله های شبانه روزی بیشتر سفارش شده است.
- [آیت الله سیستانی] نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می‌شود ، و وقت آن بعد از گذشتن از وقت نماز شب به مقدار انجام آن می‌باشد ، و تا وقتی که ممکن است آن را پیش از نماز صبح بجا آورد ، وقت آن ادامه دارد ، ولی اگر شخص نافله صبح را تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود تأخیر بیندازد ، بهتر است که در این موقع ابتداءً نماز صبح را بخواند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] نماز نافله را می توان نشسته خواند، ولی در این صورت احتیاط این است که هر دو رکعت را یک رکعت حساب کند، مثلاً به جای هشت رکعت نافله ظهر ایستاده، شانزده رکعت نشسته بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در نماز نافله کاری کند که برای ان در نماز واجب سجده سهو واجب می شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید و بعد از سلام یادش بیاید سجده سهو و قضا بر او واجب نیست
- [آیت الله مظاهری] نمازهای نافله را حتّی نافله عشا را در سفر میتوان خواند بجز نافله نماز ظهر و عصر که نباید خوانده شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] وقت نافله نماز صبح بنابر احتیاط واجب بعد از فجر اول است تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود و بعد از پیدا شدن سرخی طرف مشرق اگر خواست بخواند بعد از نماز صبح بخواند و نیت ادا و قضا نکند و کسی که نماز شب می خواند می تواند بعد از نافله شب بلافاصله نافله صبح را بخواند
- [آیت الله جوادی آملی] .انجام دادن نافله در وقت فریضه, مادامی که موجب فوت وقت آن نشود, جایز است . نیز خواندن نماز مستحب , برای کسی که نماز قضا یا نماز واجب دیگری به عهده دارد, جایز است.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازهای نافله را حتماً باید دو رکعتی به جا آورد , مگر نماز وتر که یک رکعت است . نمازهای نافله را میتوان نشسته انجام داد, هرچند برای ایستادن عذری نباشد و لازم نیست دو رکعت نشسته را یک رکعت حساب کرد.
- [آیت الله مظاهری] اوقات ذکر شده برای نوافل چنانکه گفته شد وقت فضیلت آنهاست، بنابراین نوافل یومیه مانند نافلههای ظهر و عصر را هر وقتی از روز بخواند اداست و نوافل لیلیه را هم هر وقتی از شب بخواند در وقت خوانده است مثلاً کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند میتواند آن را در اوّل شب به جا آورد. و همچنین کسی که نماز ظهر و عصر را نزدیک غروب میخواند میتواند نوافل آنها را هم همان وقت به نیّت ادا بخواند و همچنین اگر کسی نوافلی را که باید قبل از نماز واجب بخواند نظیر نافله ظهر و عصر بعد از آنها بخواند، یا نوافلی که باید بعد از نماز واجبی بخواند نظیر نافله مغرب قبل از آن بخواند نیز اداست.
- [آیت الله علوی گرگانی] نمازهای مستحبّی زیاد است و آنها را نافله گویند وبین نمازهای مستحبّی ، بخواندن نافلههای شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی وچهار رکعتند که هشت رکعت آن نافله ظهر وهشت رکعت نافله عصر وچهار رکعت نافله مغرب ودو رکعت نافله عشا ویازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می‌باشد ودو رکعت نافله عشا که نشسته خوانده می‌شود، یک رکعت حساب می‌شود ولی در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر وعصر، چهار رکعت اضافه می‌شود.