امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
در صورتی که انسان به عدالت امام جماعت شکّ داشته باشد، آیا می تواند به او اقتدا کند؟
مأموم باید عدالت امام را احراز کند به طُرُقی که توضیح آن در رساله آمده است. (به مسأله ی 1171 رساله مراجعه شود).
مأموم باید عدالت امام را احراز کند به طُرُقی که توضیح آن در رساله آمده است. (به مسأله ی 1171 رساله مراجعه شود).
پاسخ:
مأموم باید عدالت امام را احراز کند به طُرُقی که توضیح آن در رساله آمده است. (به مسأله ی 1171 رساله مراجعه شود).
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی با این که در عدالت امام جماعت شک دارد یا اصلاً او را عادل نمی داند، برای نماز به او اقتدا می کند، و دوباره همان نماز را فرادا می خواند. آیا این عمل او اشکال دارد؟
- اگر مأموم به عدالت امام جمعه شکّ داشته باشد، آیا می تواند به او اقتدا کند؟
- اگر کسی به خاطر تقیّه به امام جماعت سنّی یا غیر عادل اقتدا کند، باید نمازش را اعاده کند؟
- اگر کسی خود را عادل نداند و دیگری با دانستن شرایط امام جماعت به او اقتدا کند، آیا وظیفه ندارد که بگوید من عادل نیستم؟
- شخصی می دانسته که عدالت از شرایط امام جماعت است. او عملی را از امام جماعت می دیده که در حقیقت ساقط کننده ی عدالت بوده، ولی او نمی دانسته و به آن امام اقتدا می کرده است، بعدا می فهمد عمل مذکور امام را از عدالت خارج می کند. تکلیف نمازهایی که به این صورت به جماعت خوانده است، چیست؟
- اگر دو امام جماعت باشند: یکی شیعه و فاسق و دیگری سنّی و عادل. اقتدا به کدام یک از آن دو ارجح است؟
- کسی که خودش را عادل نمی داند در صورتی که مأمومین وی را عادل بدانند، آیا می تواند برای جماعت امامت کند یا خیر؟
- ما امام جماعتی را عادل می دانستیم و به او اقتدا می کردیم، تا این که عده ی زیادی از افراد ظاهر الصّلاح آشکارا به امام اقتدا نکرده اند، آیا این موضوع نشان دهنده ی عدم عدالت امام نیست؟
- آیا بین عدالت لازم در تقلید، با عدالت قاضی و یا امام جماعت تفاوت مرتبه وجود دارد؟
- شرایط امام جماعت چیست و منظور از عدالت امام جماعت چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا در مواردی که انسان امام جماعت را نمی شناسد و از عدالت یا فسق او اطلاعی ندارد اقتدا صحیح است؟ و آنچه برای اثبات عدالت کفایت می کند چیست؟
- [سایر] آیا عدالت معتبر در مرجع تقلید با عدالت امام جماعت، تفاوت دارد؟
- [سایر] فرق عدالت امام جمعه و جماعت را بیان نمایید. منبع مسئله زیر را بیان نمایید. امام جمعه باید علاوه بر مأمومین که او را عادل می دانند، خود نیز خود را عادل بداند بر خلاف امام جماعت؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] امام جماعت مرتکب گناهی شده و از عدالت ساقط شده ولی شنیدیم که قبل از نماز و در اثنای نماز استغفار کرد، آیا این استغفار برای تحقق توبه و عادل شدن مجدّداً و صحت اقتدا کفایت می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در نماز میّت، عدالت امام جماعت شرط است؟
- [آیت الله اردبیلی] مراد از عادل بودن که شرط امام جماعت است، چیست؟
- [سایر] آیا اظهار نظر سیاسی، باعث رد عدالت امام جماعت می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] چگونه می توان به عدالت امام جماعت پی برد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا عدالت معتبر در مجتهد و مرجع تقلید با عدالت معتبر در امام جماعت از حیث شدّت و ضعف تفاوت دارد؟
- [آیت الله سبحانی] در مسجدی که امام جماعت عادل نماز را برگزار می کند شخصی در حالی که نماز جماعت برگزار شده، به قصد اینکه به دیگران بفهماند که امام عادل نیست نماز را فرادی می خواند آیا نماز وی صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در تحقق جماعت فقط کافی است که مأموم نیت اقتدا داشته باشد و نیت امامت برای امام معتبر نیست و بدون نیت او جماعت از طرفین محقق می‌شود و احکام آن، از قبیل متابعت و شک جاری است، امّا در استحقاق ثواب جماعت برای امام بدون نیت تأمل است و در این صورت احوط برای امام این است که احکام جماعت را بر این نماز جاری نکند.
- موقعی که امام جماعت نماز یومیه می خواند، هر کدام از نمازهای یومیه را می شود به او اقتدا کرد ولی اگر نماز یومیه اش را احتیاطا دوباره می خواند، فقط در صورتی که مأموم احتیاطش با امام یکی باشد می تواند به او اقتدا کند.
- اگر کسی به قصد اینکه فلانی است اقتدا کند بعداً معلوم شود که شخص دیگری است، نماز او به جماعت باطل است، ولو آن دیگری هم نزد او عادل باشد، و اگر بهصورت وجوب یا استحباب یا احتیاط، مأموم قرائت نماز خود را خوانده باشد، نماز او بهطور فُرادی صحیح است، ولی اگر طوری بوده که اگر قبل از نماز میفهمید که دومی است، به او هم مثل اولی اقتدا میکرد، نمازش به جماعت نیز صحیح است.
- اگر امام جماعت بهواسطه عذری با تیمم یا با وضوی جبیرهای نماز میخواند، کسی که وظیفهاش وضو بوده، میتواند به او اقتدا کند، ولی اگر امام با لباس نجس نماز میخواند، بنابر احتیاط واجب نباید به او اقتدا کرد.
- اگر کسی بگوید من وصیّ میّتم که مال او را به مصرفی برسانم، یا میّت مرا قیّم بچههای خود قرار داده، در صورتی که دو مرد عادل گفته او را تصدیق نمایند، حرف او را باید قبول کرد، و صورتهای دیگر، مثل شهادت یک مرد عادل با قسم خوردن یا شهادت چند زن با یک مرد عادل یا بدون آن، مورد تأمّل است.
- اگر کسی بگوید که میت وصیت کرده فلان مبلغ را به من بدهند، چنانچه دو مرد عادل گفته او را تصدیق کنند، یا قسم بخورد و یک مرد عادل هم گفته او را تصدیق نماید، یا یک مرد و دو زن عادل یا چهار زن عادل به گفته او شهادت دهند، باید مقداری را که میگوید به او بدهند، و اگر یک زن عادل شهادت دهد، باید یک چهارم چیزی را که مطالبه میکند به او بدهند. و اگر دو زن عادل شهادت دهند نصف آن را و اگر سه زن عادل شهادت دهند باید سه چهارم آن را به او بدهند، و نیز اگر دو مرد کافر ذمّی که در دین خود عادل باشند و مورد وثوق به راستگویی و عدم خیانت باشند گفته او را تصدیق کنند، در صورتی که میت ناچار بوده است که وصیت کند و مرد و زن عادلی هم در موقع وصیت نبوده، باید چیزی را که مطالبه میکند به او بدهند.
- اگر عدهای بگویند که خورشید یا ماه گرفته است، چنانچه انسان از گفته آنان یقین پیدا نکند و نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود راست گفتهاند و یا اینکه دو نفر که عادل بودن آنها معلوم نیست شهادت بدهند و عادل بودن آنها ثابت نشود و انسان نماز آیات نخواند و بعد معلوم شود که عادل بودهاند، در صورتی که تمام خورشید یا ماه گرفته باشد، باید نماز آیات را بخواند. بلکه اگر معلوم شود که مقداری از آن گرفته، احتیاط در آن است که نماز آیات را بخواند.
- اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را می خواند، می شود به او اقتدا کرد ولی اگر نمازش را احتیاطا قضا می کند، یا قضای نماز شخص دیگر را تبرعا می خواند، اقتدا به او اشکال دارد.
- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود ولی شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه، نمازش صحیح است و بنا بر احتیاط فُرادی می شود.
- اگر در نماز جماعت، هم امام و هم مأموم شک کنند و شک هرکدام با دیگری فرق دارد ، هرکدام به وظیفه خود عمل می کند ، و حکم سهو امام یا مأموم یا هردو نیز همین است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] امامی را که عادل بوده، اگر شک کند که هنوز عادل است یا نه، میتواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله مظاهری] امامی را که عادل میدانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقی است یا نه، میتواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر شک کند امامی که عادل میدانسته به عدالت خود باقی است یا نه، میتواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله بروجردی] امامی را که عادل میدانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقیست یا نه، میتواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] امامی را که عادل میدانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقیاست یا نه، میتواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله اردبیلی] عدالت امام جماعت از چند راه ثابت می‌شود: اوّل: انسان به عدالت امام جماعت وثوق و اطمینان پیدا کند و فرقی نمیکند که اطمینان از چه راهی حاصل شود، به شرط این که انسان از افراد آشنا به مسائل باشد و از افرادی نباشد که با کمترین چیز به امری اطمینان کند. دوم: شهادت دو مرد عادل به شرط آن که دو مرد عادل دیگر برخلاف آن شهادت ندهند و حتّی اگر یک مرد عادل که گفته او موجب وثوق است، بر خلاف آن شهادت دهد، نمیتوان به شهادت آنها اکتفا کرد. سوم: حسن ظاهر امام جماعت که از رفتار او در اجتماع حاصل می‌شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] امامی را که عادل می دانسته اگر شک کند که به عدالت خود باقی است یا نه می تواند به او اقتدا نماید
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] امامی را که عادل می دانسته؛ اگر شک کند که به عدالت خود باقی است یا نه؛ می تواند به او اقتدا نماید.
- [امام خمینی] امامی را که عادل می دانسته، اگر شک کند به عدالت خود باقی است یا نه، می تواند به او اقتدا نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] امامی را که عادل می دانسته ، اگر شک کند به عدالت خود باقی است یا نه ، می تواند به او اقتدا نماید .