تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آن‌ها است.
فردی حدود 10 سال کفاره بدهکار است، آیا می تواند کفاره هر روز از روزه که باید به شصت فقیر بدهد را به یک فقیر بدهد یا باید بین شصت نفر جدا جدا کفاره را تقسیم نماید؟
نمی تواند کفاره هر روز را به یک فقیر بدهد؛ بلکه می تواند کفاره شصت روز خود را نیّت نموده و به شصت فقیر بدهد که هر چند با صورت اوّل در نتیجه تفاوتی نکرده و به همان میزان کفاره به یک فقیر داده است، لکن فقط در صورت دوم بریئالذمّه می شود.
نمی تواند کفاره هر روز را به یک فقیر بدهد؛ بلکه می تواند کفاره شصت روز خود را نیّت نموده و به شصت فقیر بدهد که هر چند با صورت اوّل در نتیجه تفاوتی نکرده و به همان میزان کفاره به یک فقیر داده است، لکن فقط در صورت دوم بریئالذمّه می شود.
عنوان سوال:
فردی حدود 10 سال کفاره بدهکار است، آیا می تواند کفاره هر روز از روزه که باید به شصت فقیر بدهد را به یک فقیر بدهد یا باید بین شصت نفر جدا جدا کفاره را تقسیم نماید؟
پاسخ:
نمی تواند کفاره هر روز را به یک فقیر بدهد؛ بلکه می تواند کفاره شصت روز خود را نیّت نموده و به شصت فقیر بدهد که هر چند با صورت اوّل در نتیجه تفاوتی نکرده و به همان میزان کفاره به یک فقیر داده است، لکن فقط در صورت دوم بریئالذمّه می شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا در کفّاره جمع نیز مانند کفّاره مخیّره یا مرتّبه، با عجز از شصت روز روزه، منتقل به هجده روز روزه می شود؟
- چنان چه فردی نذر کند که اگر فلان گناه را مرتکب شد، روزه بگیرد. آیا پس از ارتکاب، روزه بر او واجب است یا کفّاره ی نذر؟
- فردی در کفّاره روزه، قدرت روزه گرفتن 31 روز پیاپی را ندارد. وظیفه وی در این باره چیست؟ ضمنا آیا وی می تواند روزه مستحبی بگیرد یا نذر روزه کند؟
- فردی واجب الزکاة می باشد، در حالی که خودش بدهکار است، آیا می تواند آن زکات را از جهت سهم غارمین در بدهکاری خودش مصرف کند؟ آیا فقیر می تواند زکاتش را خودش بردارد؟
- آیا غیر سیّد می تواند کفّاره ی روزه اش را به سیّد بدهد؟
- فردی در زمان کودکی و اوایل بلوغ، روزه خورده است، اکنون که بزرگ شده، نمی داند جاهل قاصر بوده تا کفاره واجب نباشد یا مقصّر بوده تا کفاره واجب باشد. وظیفه چیست؟
- فردی بین سی و یک روز کفاره، مسافرت یک روزه انجام می دهد ولی تا پیش از زوال برمی گردد و نیّت روزه می کند. آیا پی در پی بودن آن به هم خورده است؟
- مدت 13 سال روزه نگرفته ام، کفاره آن چه قدر است و اگر قدرت پرداخت آن را نداشتم، تکلیف چیست؟
- روزه داری که به وجوب غسل جنابت یا اصل جنابت جهل دارد (جاهل مقصّر)، آیا باید کفاره روزه هایی را که در حال جنابت گرفته بدهد؟
- شخصی نذر کرده اگر نماز شب را نخواند، مبلغی به فقیر صدقه بدهد. اگر نماز شب ترک شد، فقط آن مبلغی که نیّت کرده به ذمّه اش می آید یا کفّاره ی نذر را هم باید بدهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] شخصی چندین روز به طور عمد روزهاش را نگرفته و اکنون میخواهد بابت کفّاره هر روز به شصت نفر فقیر طعام بدهد. آیا لازم است برای هر روز، شصت فقیر جداگانه در نظر گرفته شود که کار بسیار مشکلی است یا یک گروه شصت نفری کافی است و کفّاره تمام روزهها را به همین یک گروه میتواند بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا برای انجام کفاره اولویتی در موارد کفاره (آزاد کردن برده، دوماه روزه گرفتن، شصت فقیر را اطعام کردن) وجود دارد؟ (یعنی بهتر باشد که مثلا شصت روز روزه بگیرد و اگر نتوانست مورد دیگر را انجام دهد)؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که روزه ماه مبارک رمضان را بدون عذر شرعی باطل کند، اگر بخواهد بعنوان کفّاره شصت فقیر را اطعام کند، آیا می تواند قیمت آن را حساب کرده و پول آن را به فقیر بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر فردی کفاره قسم بر عهده داشته باشد و توان مالی اطعام ده نفر را نیز داشته باشد ولی دسترسی به ده نفر فقیر مقدور نشود، می تواند ده مد طعام به یک فقیر بدهد یا تبدیل به سه روز روزه می شود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که می خواهد کفاره عمدی روزه را بدهد و نمی تواند به شصت نفر یک جا طعام بدهد، آیا می تواند به یک خانواده شش نفری، ده مرتبه طعام بدهد؟
- [آیت الله مظاهری] اینکه در رساله عملیه فرمودهاید یکی از موارد کفاره عمد، اطعام شصت فقیر است، آیا میتوان به اندازه شصت فقیر به یک فقیر پول یا طعام داد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی کفّاره شصت روز روزه گرفتن بدهکار باشد حال اگر در میان روزه پنجم عمدا چیزی بخورد آیا باز هم کفّاره شکستن روزه را دارد یا خیر و اگر باشد چه مقدار؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی قضا و کفّاره روزه بر او واجب شده و قضا را به جا آورده و کفّاره باقی مانده است. برای ادای کفّاره، مخیّر بین اطعام شصت فقیر و یا گرفتن شصت روز روزه است. با توجه به این که به طور معیّن، گرفتن روزه بر او واجب نشده است، آیا جایز است روزه مستحبّی بگیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی کفّاره شصت روز روزه گرفتن بدهکار باشد آیا میتواند اوّل 29 روز متفرّقه را بگیرد سپس 31 روز پیوسته را بگیرد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] شخصی بیست و پنج روز روزه اش را خورده، برایش این امکان هست احتمالاً که بتواند سالی شصت روز روزه بگیرد تا بیست و پنج سال ولی میخواهد از کفّاره مالی استفاده کند به این ترتیب که به شصت فقیر هر کدام بیست و پنج مد طعام بدهد لکن تمکّن مالی ندارد که یکدفعه این کار را بکند و می خواهد به مرور زمان این کار را انجام دهد آیا این کار درستی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان کسی را عمداً و به ناحق بکشد، در صورت عفو و یا گرفتن دیه علاوه بر توبه، بهعنوان کفاره باید دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند و یک بنده آزاد نماید، ولی اگر اشتباهاً بکشد، باید دیه او را بدهند (یعنی دیه بر عاقله است) و یک بنده آزاد کند و اگر نتواند بنده آزاد کند دو ماه روزه بگیرد و اگر این را هم نتواند، شصت فقیر را سیر کند.
- کسی که قضای روزه ماه رمضان گرفته است، در صورت وسعت وقت پیش از ظهر میتواند افطار کند و آن قضا را در وقت دیگری انجام دهد، ولی افطار بعد از ظهر حرام است، و اگر بعد از ظهر افطار کند باید کفاره بدهد و کفاره او اطعام ده فقیر و در صورت عدم توانایی سه روز روزه گرفتن است.
- اگر به عهد خود وفا نکند باید کفاره بدهد و کفاره آن بنابر احتیاط کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان است.
- اگر روزهدار در ماه رمضان با زن خود که روزهدار است نزدیکی کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، کفاره روزه خودش و روزه زن را باید بدهد، ولی اگر در اثنا زن راضی شود، بنابر احتیاط واجب مرد دو کفاره بدهد و زن یک کفاره و اگر زن به نزدیکی راضی بوده، بر هر کدام یک کفاره واجب می‌شود.
- اگر از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد، و کفاره آن بنابر اظهر کفاره (قَسَم) و بنابر احتیاط مستحب، کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان است. و نیز اگر نذر روزه معین کرده باشد، کفاره آن بنابر احتیاط واجب، همان کفاره افطار عمدی است.
- اگر به چیز حرامی روزه خود را باطل کند، چه آن ذاتاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا بهجهتی حرام شده باشد، مثل نزدیکی با همسر در حال حیض، بنابر احتیاط کفّاره جمع بر او واجب می‌شود؛ یعنی باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام آن‌ها یک مُد گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد؛ و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام که ممکن است باید انجام دهد.
- اگر قسم بخورد کاری را انجام دهد یا ترک کند، مثلاً قسم بخورد که روزه بگیرد یا سیگار نکشد، چنانچه عمداً مخالفت کند، باید کفاره بدهد؛ یعنی یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند، و اگر نتواند آن‌ها را انجام دهد، باید سه روز روزه بگیرد.
- اگر زنی شوهر روزهدار خود را مجبور کند که نزدیکی نماید یا کار دیگری که روزه را باطل میکند انجام دهد، واجب نیست کفاره روزه شوهر را بدهد.
- اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند، باید یک بنده آزاد نماید یا دو ماه پیدرپی روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد، ولی اگر نذر او مطلق باشد و روزی را برای آن روزه بگیرد، مانند روزه مستحبی میتواند در آن روز چه پیش از ظهر و چه بعد از ظهر افطار کند و در روز دیگری برای ادای نذرش روزه بگیرد.
- اگر شماره روزهای حیض زن به سه قسمت تقسیم شود و مرد در قسمت اول آن با زن خود در قُبُل جماع کند، احتیاط واجب آن است که هجده نخود طلا کفاره به فقیر بدهد و اگر در قسمت دوم جماع کند، نُه نخود و اگر در قسمت سوم جماع کند، باید چهار نخود و نیم بدهد، مثلاً زنی که شش روز خون حیض میبیند، اگر شوهرش در شب یا روز اول و دوم با او جماع کند، هجده نخود طلا بدهد و در شب یا روز سوم و چهارم نُه نخود و در شب یا روز پنجم و ششم باید چهار نخود و نیم بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف اعتکاف واجب را با جماع و آمیزش عمداً باطل کند، چه در روز باشد یا شب، کفّاره واجب می‌شود و در سایر محرّمات، کفّاره ندارد هرچند احتیاط مستحب است که کفّاره بدهد. و کفّاره بطلان اعتکاف، همانند کفّاره ماه مبارک رمضان است که فرد مخیر است شصت روز را روزه بگیرد یا شصت فقیر را طعام بدهد، هرچند احتیاط استحبابی مراعات کفّاره مرتّبه است یعنی شصت روز روزه بگیرد و اگر نتوانست شصت فقیر را طعام دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که برای کفاره یک روز، شصت فقیر را طعام میدهد، نمیتواند همان مقدار را بین کمتر از شصت نفر تقسیم کند؛ ولی میتواند برای هر یک از عیالات فقیر، اگر چه صغیر باشند، یک مد دیگر به آن فقیر بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که برای کفاره روزه، اطعام شصت فقیر را انتخاب کرده باید به هر کدام یک مد طعام (تقریبا 750 گرم) بدهد و نمی تواند چند مد را به یک نفر بدهد، مگر این که دسترسی به شصت فقیر پیدانکند، ولی اگر اطمینان داشته باشد که فقیر طعام را به عیالات خود می دهد و با آن‌ها می خورد، می تواند برای هر یک از عیالات او، هر چند صغیر باشند، یک مد به آن فقیر بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفّاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه روزه بگیرد یا یک بنده آزاد کند یعنی کفّاره مخالفت عهد مانند کفّاره خوردن عمدی روزه ماه مبارک رمضان است.
- [آیت الله سیستانی] کسی که باید برای کفاره یک روز شصت فقیر را طعام بدهد ، اگر به تمام شصت نفر دسترسی دارد نمیتواند عدد را کم کند ، ولی همان مقدار کفاره بدهد مثلاً به سی نفر هر کدام دو مُد طعام بدهد و به آن اکتفا کند ، ولی میتواند برای هر فرد از عیال فقیر اگر چه صغیر باشند یک مُد به آن فقیر بدهد ، و فقیر به وکالت از عائله یا ولایت بر آن‌ها اگر صغیر باشند قبول نماید ، و اگر نتواند شصت نفر فقیر را پیدا کند و مثلاً فقط سی نفر را پیدا کند میتواند به هر کدام دو مُد طعام بدهد ولی بنابر احتیاط واجب هرگاه تمکن پیدا کرد به سی نفر فقیر دیگر نیز یک مُد بدهد .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به عهد خود عمل نکند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده ازاد کند یا شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به عهد خود عمل نکند ، باید کفّاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه ، روزه بگیرد ، یا یک بنده آزاد کند .
- [آیت الله سبحانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند. احکام قسم خوردن
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد، یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد یا یک بنده آزاد کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر به عهد خود عمل نکند باید کفاره بدهد، یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند.