تعزیر
در اسلام به منظور جلوگیری از جرایمی غیر از زنا و لواحق آن، سرقت، شرابخواری و... مجازاتهایی مقرر گردیده است که در فقه از آن به «تعزیرات» یاد میشود.
غاصب که با علم و عمد مرتکب غصب شده، آیا باید تعزیر شود؟
تعزیر در گناه کبیره و با تشخیص حاکم شرع است.
تعزیر در گناه کبیره و با تشخیص حاکم شرع است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر زمان اجاره مغازه، منقضی شود و مستأجر نتواند مالک را به اجاره مجدد راضی نماید و مالک بگوید راضی نیستم لحظه ای تصرف نمایید، آیا متصرّف غاصب عن علم و عمد می باشد؟
- اگر مالک برای دست یافتن به منافع مغصوبه متضرر شود، آیا باید به حکم "المغرور یرجع الی من غرّ."؛ (فریب خورده باید به آن که وی را فریب داده بازگردد.) تمام مقدار ضرر خود را از غاصب عن علم و عمد بگیرد؟
- در عقود و تعهّدات، چنان چه شخصی به تعهّد خود عمل نکند، آیا می توان گفت مرتکب حرام شده است؟ و آیا از این جهت می توان او را تعزیر نمود؟
- حکم تبدیل تعزیر به جریمه مالی چیست؟
- زمین های کشاورزی یا مسکونی و تجاری که مالکین آن ها افراد زیادی بودند و آن زمین ها را به خیابان، کوچه و معابر عمومی تبدیل کرده اند، آیا رفت و آمد برای عابرین که نه غاصب هستند و نه جری بر غصب غاصبین می کنند و چه بسا مضطرّ به عبور از آن جا باشند، جایز است؟
- 2) آیا حدّ یا تعزیر بر منکر ثابت است؟
- حکم دیه یا تعزیر سوزاندن جسد میّت چیست؟
- 2) راجع به ماده ی 260 قانون مجازات اسلامی: اگر کسی که مرتکب قتل عمد شده است فرار کند و تا هنگام مردن به او دسترسی نباشد، در این صورت تکلیف دیه چیست؟ آیا حکم فوق الذکر و حکم مربوط به بند "1" هم چنان جاری است؟
- نوع و خصوصیّات تعزیر که باید دون الحدّ باشد، چگونه است؟
- در صورتی که اولیای دم مدّعی قتل عمد و متّهم منکر آن باشد و حجّتی بر قتل عمد نباشد، نوع قتل را مشخص فرمایید.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی با زنی مرتکب جرمی شده اند که مجازات آن تعزیر است، آیا می شود بعنوان تعزیر یا علاوه بر تعزیر سر او را تراشید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه غاصب تغییراتی در مال غصب صورت دهد، آیا غاصب می تواند برای زحمت خود مزدی از صاحب مال بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که غاصب تغییری در مال غصب شده ایجاد کند و صاحب مال نپذیرد وظیفه غاصب چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر برخی از اموال فرزند را غصب یا برباید آیا محکوم به تعزیر می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورت تلف شدن مال غصب شده ای که در مدت غصب افزایش یا کاهش قیمت داشته، غاصب قیمت زمان غصب را ضامن است یا قیمت زمان تلف، یا بیشترین قیمت زمان غصب تا زمان تلف را؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مالی که غصب شده چنانچه در مدت غصب افزایش قیمت داشته باشد و پس از آن از بین برود وظیفه غاصب چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی مرتکب قتل عمد یا خطأ شود آیا او از مقتول ارث می برد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی برای پس گرفتن مال غصب شدهاش متضمن مخارجی شد، آیا شرعاً میتواند آن را نیز از غاصب بگیرد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا غاصبی که علم به غصب خود مییابد باید محل غصب شده را فوری تخلیه نماید؟
- [آیت الله خوئی] مسجدی بوده و غصب گردیده و خانه شده آیا جایز است دخول در آن برای غاصب و غیر او و حکم نماز و غسل نمودن در آن چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر شخصی مال غصبی را از غاصب بخرد و مالک، آن معامله را اجازه ندهد، مشتری هم مثل غاصب ضامن آن مال و منافع آن است، و مالک می تواند عوض آن مال و منافع آن را، حتی منفعتهایی را که در دست مشتری یا غاصب اول پیدا شده و نزد مشتری باقی مانده از هر کدام که خواست بگیرد، پس اگر آنها را از مشتری گرفت، در صورتی که مشتری از غصب اطلاع داشته و مال در دست او تلف شده، نمی تواند آنچه را داده از غاصب بگیرد، و اگر صاحب مال از غاصب گرفت، او می تواند آنچه را داده از مشتری که مال پیش او تلف شده بگیرد، امّا اگر مشتری جاهل به غصب بود و مالک از او گرفت ، مشتری پولی را که در معامله به فروشنده داده بود از او می گیرد ، حتی اگر آنچه به مالک داده بیشتر از آن پول بوده ، بنا بر اظهر زیادی را هم از فروشنده می گیرد.
- اگر چیزی را که اجاره کرده تحویل بگیرد، و بعداً دیگری آن را غصب کند، نمیتواند اجاره را بههم بزند و فقط حق دارد کرایه آن چیز را به مقدار معمول، از غاصب بگیرد.
- اگر روزهدار با علم و عمد قصد انجام فعلی را بنماید که روزه را باطل میکند، روزهاش باطل است، ولی کفاره ندارد.
- اگر چیزی را اجاره دهد و پیش از آنکه تحویل دهد کسی آن را غصب نماید، مستأجر میتواند اجاره را بههم بزند و چیزی را که به مؤجر داده پس بگیرد، یا اجاره را بههم نزند و اجاره مدتی را که در تصرف غاصب بوده به میزان معمول از او بگیرد، پس اگر حیوانی را یک ماهه به صد تومان اجاره نماید و کسی آن را ده روز غصب کند و اجاره معمولی ده روز آن سی تومان باشد، میتواند سی تومان از غاصب بگیرد.
- پاک کردن مخرج غائط با چیزهای مقدس که احترام آنها لازم است مانند کاغذی که اسم خدا یا پیامبران بر آن نوشته شده حرام است و ممکن است در صورت علم و عمد موجب کفر شود که در این صورت به سبب کافر شدن تمام بدن نجس می شود . ولی در صورت عدم علم و عمد، یا غفلت یا خوانا نبودن نوشته ، اظهر حصول طهارت است .
- اگر در زمینی که غصب کرده بدون اذن مالک چاهی حفر نماید، پس اگر مالک به باقی بودن آن چاه راضی باشد، غاصب ضامن پرکردن آن نیست، و اگر راضی نباشد غاصب باید آن چاه را پر کند، ولی تصرف در پر کردن باید به اذن مالک باشد، و اگر مالک بخواهد خود، چاه را پر کند می تواند اجرت آن را از او بگیرد.
- اگر مالی را که میداند غصبی است عاریه کند و از آن استفادهای ببرد و در دست او از بین برود، مالک میتواند عوض مال را از او یا از کسی که مال را غصب کرده مطالبه کند، و همچنین میتواند عوض استفادههایی را که عاریهگیرنده برده، از او و یا از غاصب مطالبه نماید، و اگر مالک چیزی از غاصب گرفت، غاصب میتواند عوض آن را از عاریهگیرنده بگیرد، و اگر مالک، عوض مال یا عوض استفاده آن را از عاریهکننده بگیرد، او نمیتواند چیزی را که به مالک میدهد از عاریهدهنده مطالبه نماید.
- اگر چیزی را که مثل گوسفند قیمت اجزای آن با هم فرق دارد غصب نماید و از بین برود، چنانچه قیمت بازار آن فرق نکرده باشد ولی در مدتی که پیش او بوده مثلاً چاق شده باشد، و حتی اگر چاقی به سبب رسیدگی غاصب به آن حیوان بوده، باید قیمت وقتی را که چاق بوده بدهد، اگر چه بعد از آن، حیوان خود به خود لاغر شده باشد.
- اگر چیزی را غصب کند که باقی ماندن آن چیز با آن شکل حرام است ، مثل بُت و صلیب و آلات لهو که شکستن آنها واجب است. پس اگر غاصب آن را خراب کند، باید اصل موادّ آنها را به صاحبش بدهد و مزد ساخت آن به عهده او نیست، ولی اگر آن چیز منفعت حلالی هم داشته، مثل ظروف طلا و نقره ( بنا بر جواز نگاه داشتن آنها ) پس بی وجه نیست که مزد ساخت آن را هم ضامن باشد .
- کسی که روزه ماه مبارک رمضان بر او واجب است، اگر به عمد یا شبه عمد، روزه خود را باطل کند، باید علاوه بر قضای آن، کفّاره بدهد، مگر در مواردی که بعداً گفته خواهد شد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه مالی را که غصب کرده غاصب دیگری از غاصب اول بگیرد و از بین برود احتیاط آن است صاحب مال عوض آن را از هر کدام مطالبه کند بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نداند که لباس او غصبی است و با ان ستر عورت کند و نماز بخواند نمازش صحیح است و همچنین در صورتی که فراموش کند و خود غاصب نباشد و اما اگر غاصب فراموش کند که غصب کرده و با لباس غصبی ستر عورت کند و نماز بخواند در صورتی که از غصب توبه نکرده باشد نماز او باطل است و اگر توبه کرده باشد بطلان نماز محل اشکال است
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب، با علم و عمد سر از رکوع بردارد، نمازش باطل است.
- [آیت الله اردبیلی] (غَصْب) آن است که انسان از روی ظلم بر مال یا حقّ کسی مسلّط شود. غصب از گناهان بزرگ است و غاصب در قیامت به عذاب سخت گرفتار میشود. از حضرت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت شده است که: (هر کس یک وجب زمین از دیگری را غصب کند، در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او میاندازند.)(1)
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی با علم و عمد و اختیار با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر مالی را اجاره داد و قبل از تحویل آن، کسی آن را غصب کرد, اجاره کننده میتواند عقد اجاره را به هم بزند و اجاره بهای تعیین شده را پس بگیرد و میتواند اجاره را به هم بزند و اجاره بهای غصبشده را به اندازه متعارف از غاصب بگیرد؛ ولی اگر پس از تحویل، کسی آن را غصب نماید, مستأجر نمیتواند عقد اجاره را به هم بزند و فقط میتواند اجاره بهای مدّت غصبشده را از غاصب بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی مالی را غصب کند و خود را مالک آن به شمار آورده، آن را برای خودش بفروشد، در صورتی که مالک معامله را برای غاصب اجازه دهد معامله صحیح نیست ولی اگر مالک معامله را برای خودش اجازه دهد، یا معامله را اجازه دهد و نگوید که برای خودش اجازه میدهد یا برای غاصب، معامله صحیح بوده و عوض آن، مال مالک میشود نه مال غاصب.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر از چیزی که غصب کرده منفعتی به دست آید، مثلاً از گوسفندی که غصب کرده برهای پیدا شود، مال صاحب مال است و نیز کسی که مثلاً خانهای را غصب کرده، اگر چه در آن ننشیند باید اجاره آن را بدهد، مگر آن که بر فرض غصب نکردن هم اجاره دادن آن خانه و استفاده از آن برای مالک مقدور نباشد که در صورتی که غاصب در آن ننشیند لازم نیست اجاره آن را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که اجاره کرده تحویل بگیرد و بعد دیگری آن را غصب کند، نمیتواند اجاره را به هم بزند، بلکه فقط حقّ دارد اجرةالمثل آن چیز را به مقدار معمول از غاصب بگیرد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که اجاره کرده تحویل بگیرد، و بعد دیگری آن را غصب کند، نمیتواند اجاره را به هم بزند، و فقط حق دارد کرایه آن چیز را به مقدار معمول از غاصب بگیرد.