تبدیل
تبدیل یعنی تغییر دادن و عوض کردن یک چیز با چیز دیگر.
حکم تبدیل تعزیر به جریمه مالی چیست؟
تعزیر اگر حق اللّه باشد، نمی توان آن را به پول تبدیل کرد و اگر حق غیر باشد، با رضایت می توان به پول تبدیل کرد و ظاهرا تعزیر حق مالی نیست و باید در تعزیر حیثیت اهانت باشد برای ردع (باز داشتن) از منکر و تنها در یک مورد می توان پول گرفت و آن هم در جایی است که حاکم مخیّر باشد بین اختیار اشدّ تعزیرا و اخفّ از اوّل، به شرط این که اخفّ نیز جهت رادعیّت (مانعیّت) از گناه داشته باشد که در این صورت حاکم می تواند با رعایت مصلحت برای اختیار اخفّ، پولی برای بیت المال بگیرد.
تعزیر اگر حق اللّه باشد، نمی توان آن را به پول تبدیل کرد و اگر حق غیر باشد، با رضایت می توان به پول تبدیل کرد و ظاهرا تعزیر حق مالی نیست و باید در تعزیر حیثیت اهانت باشد برای ردع (باز داشتن) از منکر و تنها در یک مورد می توان پول گرفت و آن هم در جایی است که حاکم مخیّر باشد بین اختیار اشدّ تعزیرا و اخفّ از اوّل، به شرط این که اخفّ نیز جهت رادعیّت (مانعیّت) از گناه داشته باشد که در این صورت حاکم می تواند با رعایت مصلحت برای اختیار اخفّ، پولی برای بیت المال بگیرد.
پاسخ:
تعزیر اگر حق اللّه باشد، نمی توان آن را به پول تبدیل کرد و اگر حق غیر باشد، با رضایت می توان به پول تبدیل کرد و ظاهرا تعزیر حق مالی نیست و باید در تعزیر حیثیت اهانت باشد برای ردع (باز داشتن) از منکر و تنها در یک مورد می توان پول گرفت و آن هم در جایی است که حاکم مخیّر باشد بین اختیار اشدّ تعزیرا و اخفّ از اوّل، به شرط این که اخفّ نیز جهت رادعیّت (مانعیّت) از گناه داشته باشد که در این صورت حاکم می تواند با رعایت مصلحت برای اختیار اخفّ، پولی برای بیت المال بگیرد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- 2) آیا حدّ یا تعزیر بر منکر ثابت است؟
- حکم دیه یا تعزیر سوزاندن جسد میّت چیست؟
- نوع و خصوصیّات تعزیر که باید دون الحدّ باشد، چگونه است؟
- غاصب که با علم و عمد مرتکب غصب شده، آیا باید تعزیر شود؟
- 2) عدم اقدام اداره اوقاف یا متولی یا هردو برای تبدیل به احسن، موجب بطلان معامله می شود یا نه یا این که صحّت معامله منوط به انجام تبدیل به احسن است ولو این که از اوّل با قصد تبدیل به احسن معامله صورت گرفته، ولی بعدا تبدیل به احسن صورت نگرفته است؟
- شخصی نذر کرده گوسفند معیّنی را روز هفتم محرم ذبح کند. اگر روز ششم گوسفند بدون افراط و تفریط تلف شود، آیا نذر کننده باید چیزی جریمه بدهد؟
- آیا می شود در زمانی (با توجه به مقتضیات زمان) حدود را تغییر داد؟ مثلاً به جای زدن صد ضربه شلاق به زناکار، جریمه پولی از او بگیرند؟
- در صورتی که مال مسروقه را سارق دیگری برباید، آیا سارق دوّم مستحقّ حدّ سرقت یا تعزیر می باشد؟ حکم استرداد عین مسروقه در این فرض چیست؟
- آیا درباره زن و مرد اجنبی که به قصد کار حرام، خلوت کرده اند، ولی پیش از ارتکاب جرم دستگیر شده اند، تعزیر ثابت است؟
- فروختن فرش مسجد و تبدیل آن به فرش بهتر چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] چنانچه تعزیر از نظر شرعی مصادیقی غیر از تازیانه (نظیر حبس، جزای نقدی، محرومیّت از حقوق اجتماعی و...) نیز داشته باشد، بفرمائید: الف: در مواردی که در شرع مقدس یا قانون، تعزیر با شلاق، منصوص باشد، آیا میتوان شلاّق را به نوع دیگری از تعزیر تبدیل نمود؟ ب: در مورد تعزیرات غیر منصوص، آیا پس از صدور حکم شلاق، میتوان آن را به تعزیری غیر از شلاق تبدیل کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه تعزیر از نظر شرعی مصادیقی غیر از تازیانه، نظیر حبس، جزای نقدی، محرومیّت از حقوق اجتماعی و مانند آن، نیز داشته باشد، بفرمایید: 1 در مواردی که در شرع مقدّس یا قانون، تعزیرِ با شلاّق منصوص باشد، آیا می توان آن را به نوع دیگری از تعزیر تبدیل نمود؟ 2 در مورد تعزیرات غیر منصوص، آیا پس از صدور حکم شلاّق، می توان آن را به تعزیری غیر از شلاّق تبدیل کرد؟
- [آیت الله نوری همدانی] در گناهانی که برای حاکم شرع حق و یا وظیفه تعزیرات است آیا تعزیر آنها به وسیله شلاق خواهد بود و یا این که به وسیله حبس و یا جریمه نقدی هم جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با توجه به اشکال شرعی جریمه دیرکرد بانکی؛ پس چرا در جرائم رانندگی که بعد از یکماه دو برابر می شود ، فرموده اید نوعی مجازات و تعزیر است و اشکالی ندارد ؟
- [آیت الله خامنه ای] احتکار چه چیزهایی از نظر شرعی حرام است؟ آیا تعزیر مالیِ محتکران به نظر جناب عالی جایز است؟
- [سایر] جریمه زنا در وهابیت چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] . جریمه دیر کرد اشکال دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی با زنی مرتکب جرمی شده اند که مجازات آن تعزیر است، آیا می شود بعنوان تعزیر یا علاوه بر تعزیر سر او را تراشید.
- [آیت الله سبحانی] آیا جریمه ی تأخیر وجه شرعی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا جریمه و دریافت تصاعدی مبلغ قبض آب و برق و نظایر آنها د رصورت تاخیر و دیر کرد در پرداخت حکم جریمه دیرکرد را دارد ؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- امانتدار و امانتگذار، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارند، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند، صحیح نیست.
- مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره میرساند، جزء مخارج سال است و نیز مالی را که به کسی ببخشد یا جایزه دهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سال حساب میشود.
- کسی که بدهکار است و مالی هم دارد که زکات آن واجب شده، اگر بمیرد، باید بنابر اظهر، اول تمام زکات را از مالی که زکات آن واجب شده بدهند، بعد قرض او را ادا کنند.
- اگر در نماز بین دو و چهار شک کرد و بنا را بر چهار گذاشت، و بعد از سلام شک او به شک بین سه و چهار تبدیل شد، یا آنکه بین دو و سه و چهار شک کرد و بنا را بر چهار گذاشت و بعد از سلام شک او به شک بین سه و چهار تبدیل شد، احوط این است که به وظیفه شک دوم عمل کند، و اگر بین دو و چهار شک کرد و بنا را بر چهار گذاشت و بعد از سلام شک او به شک بین دو و سه تبدیل شد، علاوه بر انجام وظیفه مربوط به شک بین دو و سه، دو سجده سهو نیز برای سلام بیجا بهجا میآورد.
- اگر در نماز بین دو و چهار شک کرد و بنا را بر چهار گذاشت، و بعد از سلام شک او به شک بین سه و چهار تبدیل شد، یا آن که بین دو و سه و چهار شک کرد و بنا را بر چهار گذاشت و بعد از سلام شک او به شک بین سه و چهار تبدیل شد ، احوط این است که به وظیفه شک دوم عمل کند، و اگر بین دو و چهار شک کرد و بنا را بر چهار گذاشت و بعد از سلام شک او به شک بین دو و سه تبدیل شد، علاوه بر انجام وظیفه مربوط به شک بین دو و سه، دو سجده سهو نیز برای سلام بی جا بجا می آورد .
- اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است، باید آن را به صاحبش برساند و نمیتواند به عاریهدهنده بدهد.
- سفیه و کسی که مفلّس است، یعنی ورشکست شده، نذری که مربوط به مسائل مالی باشد از آنان صحیح نیست.
- اگر برای تجارت، مثلاً تا جدّه برود و مالی بهدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطیع باشد، باید حج بهجا آورد و در صورتی که حج نماید، اگرچه بعداً مالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود، دیگر حج بر او واجب نیست.
- اگر چند نفر در مالی شریک باشند، کسی که سهمش به مقدار نصاب رسیده زکات بر او واجب است، و همچنین اگر کسی در چند جا مالی داشته باشد در صورتی که مجموع آنها به حدّ نصاب برسد، زکات بر او واجب میشود.
- هر گاه انسان از تجارت یا صنعت یا کسبهای دیگر مالی بهدست آورد، اگرچه مثلاً نماز و روزه میتی را بهجا آورد و از اجرت آن، مالی تهیه کند، چنانچه از مخارج سال او و عیالاتش زیاد بیاید، باید خمس، یعنی یک پنجم آن را به دستوری که بعداً گفته میشود بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] حکومت اسلامی در تعزیرات چنانکه میتواند تأدیب کند، میتواند جریمه مالی یا زندان یا تبعید و مانند اینها بنماید.
- [آیت الله اردبیلی] حکومت صالح میتواند با اجازه حاکم شرع واجد شرایط، محتکر را علاوه بر تعزیر بدنی، مانند زندان و شلاّق، تعزیر مالی نیز بنماید و تشخیص این که کدام مؤثّرتر است، با حاکم شرع جامعالشرایط می‌باشد.
- [آیت الله مظاهری] در صورت تشخیص مصلحت، حاکم اسلامی چنانکه میتواند مجرم را عفو یا تخفیف در جرم دهد، میتواند در اجرای حدّ تخفیف دهد یعنی آن را تبدیل به تعزیر کند یا حدّ را اصلاً اجرا نکند.
- [آیت الله مظاهری] اگر مدّعی در حق اللَّه نتواند بیّنه اقامه کند علاوه بر آنکه لازم نیست منکر قسم بخورد، مدّعی نیز تعزیر میشود همانگونه که اگر بیّنه تامّ نباشد مثلاً یک شاهد شهادت بدهد آن شاهد نیز تعزیر میگردد.
- [آیت الله مظاهری] هر جا که حاکم شرع فروش یا تبدیل وقف را صلاح بداند میتواند وقف را تبدیل نماید و یا بفروشد نظیر اینکه مالی را که وقف کرده‌اند بدون استفاده بماند و یا به طوری خراب شود که نتوانند استفادهای را که مال برای آن وقف شده از آن ببرند، یا بین کسانی که مال را برای آنان وقف کرده‌اند اختلاف پیدا شود و خوف آن برود که مال یا جانی تلف شود.
- [آیت الله مظاهری] اگر دزد از جیب کسی یا کیف دستی یا ساک و مانند آن، چیزی را ببرد دستش را نمیبرند ولی تعزیر میشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی با حیوانی نزدیکی کند عمل حرامی انجام داده و باید تعزیر شود، و حکم خود حیوان در احکام خوردنیها گذشت.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی مثلاً قفل را شکست و داخل شد ولی پیش از اینکه چیزی را ببرد بازداشت شد حدّ جاری نمیشود ولی او را تعزیر میکنند.
- [آیت الله اردبیلی] سرکهای که از انگور و کشمش و خرمای نجس درست میکنند، نجس است و اگر پیش از تبدیل شدن به سرکه، به شراب تبدیل شوند نیز بنابر احتیاط با سرکه شدن پاک نمیشوند.
- [آیت الله اردبیلی] در عقد موقّت اگر مهر معیّن نشود، عقد باطل است و اگر مدّت معیّن نشود، به عقد دائم تبدیل میشود.