گزاف
در فلسفه اسلامی ، هر چیزی (غیر از ذات واجب بالذات که هیچ علتی ندارد) دارای دو دسته از علل است: علل ماهیت یا علل قوام؛ و علل وجود. علت غایی ، علتی است که معلول یا فعل، به خاطر آن یا برای آن انجام میشود. مثلا اگر از چیزی را برمی داریم، علت غایی این فعل، "گذاشتن آن در جایی" است که در پایان این حرکت قرار دارد. چرا که این حرکت را به خاطر "گذاشتن آن چیز در آنجا" انجام دادهایم. در اینکه هر معلول مرکب (مادی) دارای علت مادی ، صوری و فاعلی است، در میان اغلب فیلسوفان اختلافی وجود ندارد؛ اما ممکن است به دلیل وجود برخی افعال و معلولها، در اینکه هر معلولی و هر فعلی، دارای علت غایی است شک شود؛ زیرا در میان عرف عوام چنین شایع است که برخی از افعال و معلولها بدون هدف و غایت هستند ولذا وجود علت غایی را برای هر معلولی ضروری نمیدانند. اما در فلسفه اسلامی، دیدگاه فیلسوفان این است که هر معلولی دارای غایت و علت غایی هست.