تومان
تومان (یا تومن/ تُمان/ تُمن/ تومانه/ طومان)، واحد شمارش معادلِ ده هزار، قصبه ای مشتمل بر صد دِه، قشونی متشکل از ده هزار سپاهی، واحدِ پول.
شخصی مبلغ صد هزار تومان به یک نفر کاسب می‌دهد و شرط می‌کند که هر ماه پنج هزار تومان بدهد، آیا گرفتن پول مذکور جایز است؟
چنانچه عنوان مضاربه باشد و اطمینان داشته باشند که این مقدار سود حاصل می‌شود، و این مبلغ را به عنوان قرض بگیرد تا بعداً به حساب سود برسند و پولهایی که به عنوان قرض گرفته است از سهم سود او محسوب بدارند مانعی ندارد.
چنانچه عنوان مضاربه باشد و اطمینان داشته باشند که این مقدار سود حاصل می‌شود، و این مبلغ را به عنوان قرض بگیرد تا بعداً به حساب سود برسند و پولهایی که به عنوان قرض گرفته است از سهم سود او محسوب بدارند مانعی ندارد.
عنوان سوال:
شخصی مبلغ صد هزار تومان به یک نفر کاسب می‌دهد و شرط می‌کند که هر ماه پنج هزار تومان بدهد، آیا گرفتن پول مذکور جایز است؟
پاسخ:
چنانچه عنوان مضاربه باشد و اطمینان داشته باشند که این مقدار سود حاصل می‌شود، و این مبلغ را به عنوان قرض بگیرد تا بعداً به حساب سود برسند و پولهایی که به عنوان قرض گرفته است از سهم سود او محسوب بدارند مانعی ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی چکی را به مبلغ یک میلیون تومان به دیگری می‌دهد و بعد از چند ماه فرد دوم به غیر از مبلغ چک، دویست هزار تومان نیز به صاحب چک بر میگرداند، آیا چنین عملی ربا محسوب می‌شود یا خیر؟
- آیا جایز است که انسان یکصد هزار تومان پول قرض به کسی بدهد و مثلا یک کیلو برنج که ارزش آن پانصد تومان است به وی به مبلغ ده هزار تومان بفروشد که بدهکار بعد از شش ماه یکصد و ده هزار تومان پرداخت نماید؟
- شخصی به نام (الف) کارخانه شیشه خود را به شرط تهیّه مواد اوللیه کارخانه به شخص (ب) اجاره می‌دهد، ماهی یک میلیون تومان به مدت 10 سال، اما در سال هفتم به علت بالارفتن نخ دلار قیمت مواد اولیه به طور سرسام آور باا رفته و گران شده و شخص (الف) اگر بخواهد مواد اولیه برای یکماه تهیه نماید، باید مبلغ بیست میلیون تومان بدهد، در حالیکه خودش هر ماه یک میلیون تومان اجاره دریافت می‌کند. لذا از جنابعالی تقاضا دارم مرقوم فرمایید آیا این قرارداد قابل فسخ میباشد یا اینکه ین قرارداد تا سال دهم اجراء شود؟
- این جانب یک دستگاه ورق تاکنی فروختم به مبلغ 2 میلیون و چهارصد هزار تومان که از مبلغ مذکور 150 هزار تومان نقداً دریافت نمودم، توضیح اینکه مبلغ فوق را دست نزدم، و مابقی مبلغ بنا بود زمان تحویل دستگاه پرداخت شود، ولی این جانب قبل از موعد تحویل پول فهمیدم که مغبون شدهام خواهشمندم تکلیف شرعی را بیان فرمایید:
- اگر چهل نفر هر کدام مبلغ پنج هزار تومان بدهند تا پس از جمع آوری پول قرعه کشی شده و یکی از انها با کل پول ( 000/200 ) تومان برای زیارت به مکه فرستاده شود اما یک نفر از این جمع در باطی از این کار راضی نباشد ( از اینکه قرعه به نام خود او در نیامده ) زیارت شخص چه حکمی دارد ؟
- شخصی مراجعه و اظهار میدارد یک فقره چک از شخصی دارم که برای مدّت 3 ماه دیگر است لذا میخواهم آن را به قیمت کمتر نقد بفروشم و شخصی کاسب این کار را انجام می‌دهد. آیا این عمل شرعی است یا خیر؟
- شخصی دو باب اطاق از خانه مسکونی خود را اجاره می‌دهد به مبلغ معلوم ولی مدت اجاره را معلوم نمیکند بعد از مدتی موجر به مستأجر پیشنهاد می‌کند که یا مال الاجاره را اضافه کن و یا مدتی به شما مهلت میدهم که اطاقها را تخلیه نمایی آیا پیشنهاد مذکور شرعاً مانعی ندارد؟
- شخصی با دختری ازدواج می‌کند با پنج میلیون تومان پول، اکنون آن شخص مرده و کلّ دارائی او همان پنج میلیون تومان است و ورّاث میّت پدر و مادر و دو فرزند و همسر او میباشند؛ تقسیم مال چگونه است؟
- اینجانب در سال 1367 مبلغ نهصد و پنجاه هزار تومان پول به پدر عیال خود پرداختم تا نیابتاً سرقفلی یک باب مغازه را برای بنده خریداری نمایند. لیکن ایشان رسید سرقفلی را از صاحب ملک نگرفته. لذا صاحب ملک پس از گذشت 7 سال اقدام به تخلیه مغازه نمود و قرار گذاشتند مغازه را به پدر عیال بنده واگذار نمایند و مغازه مذکور در اختیار پدر عیال بنده قرار گرفت و ایشان در قبال این واگذاری چکی به مبلغ شش میلیون تومان به بنده پرداختند. ولی متأسفانه دو ماه قبل از موعد، چک مفقود گردید. آیا در این خصوص پدر عیال بنده ضامن پرداخت وجه هستند یا نه؟
- صاحب پول به عامل وکالت می‌دهد که پول را در هرگونه معامله شرعی که صلاح میداند به کار برد و ماهیانه مبلغ مشخصی از سود به وی بپردازد و اضافه بر آن را به عنوان حق الوکاله، خود بردارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی مبلغ صد هزار تومان به یک نفر کاسب می دهد و شرط می کند که هرماه پنج هزار تومان بدهد، آیا گرفتن پول مذکور جایز است؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی مبلغ یکصد تومان را مثلاً به عنوان قرض الحسنه می‌دهد به شخصی و بعد یک عدد قوطی کبریت به آن شخص قرض گیرنده میفروشد مثلاً به مبلغ دو تومان که پس از گذشتن یک ماه یکصد و دو تومان به قرض دهنده پس بدهد، آیا این عمل چه صورت دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مبلغی را به فردی می‌دهد و سفارش می‌کند آن را به مرجع تقلید برساند، امّا آن فرد پول مذکور را مصرف نموده و به جای آن پول دیگری می‌دهد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اینجانب منزل مسکونی خود را به مبلغ پنج میلیون تومان به شخصی رهن داده ام( بعنوان قرض) اما مستأجر مبلغ مذکور را از فرد دیگری به شرط پرداخت ماهانه مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان گرفته است، حال با توجه به اینکه بنده از این موضوع اطلاع دارم تکلیفم چیست؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه شخصی چیزی را بفروشد به وعده دو ماه در مقابل آن سفته بگیرد از خریدار، بعداً فروشنده در ضمن این مدّت به پول احتیاج پیدا می‌کند به خریدار میگوید: فلان مبلغ از طلبی که از تو دارم و موعد آن نرسیده کم میکنم و فعلاً بده، خریدار آن مبلغ را کم می‌کند و بقیّه طلبِ فروشنده را می‌دهد چه صورت دارد؟ و همچنین عکس این مسأله خریدار به فروشنده میگوید: فلان مبلغ از طلب خود - که دو ماه دیگر حق مطالبه داری - کم کن تا طلب تو را نقداً بپردازم؟ و همچنین شخصی احتیاج به پول دارد مثلاً: نود تومان از زید نقداً میگیرد و یک سفته صد تومانی به او می‌دهد که دو ماه دیگر - مثلاً - از بانک مطالبه نمایدچه صورت دارد؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی اراده زیارت دارد، طبق قانون دولت پانصد تومان ودیعه میگذارد، بعد در بین راه محتاج به پول می‌شود از یکی از رفقایش قرض میکنددر ضمن قرض دهنده شرط می‌کند که من پانصد تومان به تو قرض میدهم که پانصد تومانی که ودیعه گذاردهای من از باب طلبم بگیرم با استفادهای که بانک می‌دهد، قرض گیرنده قبول می‌کند، این استفادهای که بانک می‌دهد برای قرض دهنده چه صورت دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی مبلغ چهارصد هزار تومان وام گرفته که سالی صد هزار تومان پرداخت کند، از طرفی ادای دین که صد هزار تومان است جز مؤونه، است در سال دوّم دو ماه مانده به حساب سال، سیصد هزار تومان پول اضافه بر مؤونه دارد، آیا میتواند سیصد هزار تومان وام را یکجا بدهد و جز مؤونه قرار دهد، با این که قبول میکنند همه را یکجا بگیرند یا باید خمس سیصد هزار تومان را بدهد؟
- [آیت الله خوئی] کاسبی اول سال مثلاً یک هزار تومان سرمایه دارد و آخر سال که حساب می‌کند میبیند که 10000 تومان سرمایه دارد یعنی 9000 تومان جنس به قرض آورده که بایستی به اقساط ماهیانه بپردازد، آیا باید این بدهکاری را کاسب از پول تخمیس شده بدهد یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زید فرشی را به مبلغ 200 هزار تومان از عمرو می خرد و پول آن را می پردازد و شرط می کند که همان فرش را به مبلغ 220 هزار تومان به مدت 4 ماه به خود عمرو بفروشد آیا این معامله صحیح است؟ و گرفتن 20 هزار تومان سود صحیح می باشد؟
- [آیت الله خوئی] معمول است دو نفر با یکدیگر معامله میکنند قرار میگذارند هر کدام پشیمان شدند یک هزار تومان یا بیشتر و کمتر به طرف دیگر بدهند این مبلغ پول چه صورت پیدا می‌کند.
مسائل مرتبط از این مرجع
- معاملة سلف آن است که مشتری پول را بدهد که بعد از مدّتی جنس را تحویل بگیرد و اگر بگوید این پول را می دهم که مثلاً بعد از شش ماه فلان جنس را بگیرم و فروشنده بگوید قبول کردم ، یا فروشنده پول را بگیرد و بگوید فلان جنس را فروختم که بعد از شش ماه تحویل بدهم معامله صحیح است .
- اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب کند ، باید زکوه آنها را بدهد و چنانچه به واسطة آب کردن ، وزن یا قیمت آنها کم شود ، باید زکوتی را که پیش از آب کردن بر او واجب بوده بدهد
- اگر مقداری پول به کسی بدهد که بعد از چند روز در شهر دیگر زیادتر بگیرد ، مثلاً نهصد و نود تومان بدهد که بعد از ده روز در شهر دیگر هزار تومان بگیرد ربا وحرام است ، ولی چناچه کسی که زیادی را می گیرد در مقابل زیادی جنس بدهد یا عملی انجام دهد اگر آن جنس ویا عمل از لحاظ ارزش با آن زیادی تقریباً مساوی باشد ونیز این کار راهی و حیله ای برای فرار از ربا نباشد ، اشکال ندارد .
- حواله دهنده وطلبکار باید مقدار حواله وجنس آن را بدانند ، پس اگر مثلاّ ده من گندم وده تومان پول به یک نفر بدهکار باشد وبه او بگوید یکی از دو طلب خود را از فلانی بگیر؛ وآن را معیّن نکند ، حواله درست نیست .
- 20 76 ) معامله با بچّه نابالغ باطل است ، اگر چه پدر یا جدّ آن بچّه به او اجازه داده باشند که معامله کند ، ولی اگر بچّه ممیز باشد و چیز کم قیمتی را که معاملة آن برای بچّه ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد و نیز اگر طفل وکیل د راجرای صیغه معامله یا وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند ، یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند چون واقعاً دو نفر بالغ بایکدیگر معامله کرده اند معامله صحیح است ، ولی باید فروشنده و خریدار یقین داشته باشند که طل جنس و پول را به صاحب آن می رساند .
- در صورتی انسان می تواند ضامن شودکه طلبکار و بدهکار وجنس بدهی ، همه معیّن باشد ، پس اگر دو نفر از کسی طلبکار باشند و انسان بگوید من ضامن هستم که طلب یکی از شماها را بدهم ، چون معیّن نکرده که طلب کدام را می دهد ، ضامن شدن او باطل است . و نیز اگر کسی از دو نفر طلبکار باشد و انسان بگوید من ضامن هستم که بدهی یکی از آن دو نفر را به تو بدهم ، چون معیّن نکرده که بدهی کدام را می دهد ، ضامن شدن او باطل می باشد و همچنین اگر کسی از دیگری مثلاً ده من گندم و ده تومان پول طلبکار باشد و انسان بگوید من ضامن یکی از دو طلب تو هستم و معیّن نکند که ضامن گندم است یا ضامن پول ، صحیح نیست .
- چند چیز شرط است در واجب بودن امر به معروف و نهی از منکر : اوّل : آنکه کسی که می خواهد امر و نهی کند ، بداند که آنچه شخص مکلّف بجا نمی آورد واجب است بجا آورد ، و آنچه بجا می آورد باید ترک کند و بر کسی که معروف و منکر را نمی داند واجب نیست . دوّم : آنکه احتمال بدهد امر و نهی او تأثیر می کند ، پس اگر بداند اثر نمی کند واجب نیست . سوّم : آنکه بداند شخص معصیت خود را تکرار کند ، پس اگر بداند یا گمان کند یا احنمال صحیح بدهد که تکرار نمی کند ، واجب نیست . چهارم : آنکه در امر و نهی مفسده ای نباشد ، پس اگر بداند یا گمان کند که اگر امر یا نهی کند ، ضرر جانی یا عشرضی و آبروئی یا مالی قابل توجّه به او می رسد واجب نیست ، بلکه اگر احتمال صحیح بدهد که از آن ترس ضررهای مذکور را پیدا کند واجب نیست ، بلکه اگر بترسد که ضرری متوجّه متعلِّقان او می شود واجب نیست ، بلکه با احتمال وقوع ضرر جانی یا عِرضی و آبروئی یا مالی موجب حَرَج بر بعضی مؤمنین ، واجب نمی شود بلکه در بسیاری از موارد حرام است .
- اگر دو نفر با یکدیگر شرکت کنند که هر کدام با اعتبار خود جنسی بخرد و قیمت آنان را خودش بدهکار شود ولی در جنسی که هر کدام خریده اند و در استفادة آن با یکدیگر شریک باشند صحیح نیست ؛ اگر هر کدام دیگری را وکیل کند که جنس را برای او نسیه بخرد بعد هر شریکی جنس را برای خودش و شریکش بخرد که هر دو بدهکار شوند شرکت صحیح است و اگر از کسی که جنسی را برای خود خریده دیگری خواهش کند که او را شریک کند و آن کس به قصد شریک بودن او بگوید تو را شریک کردم و او هم بگوید قبول کردم این شرکت نیز صحیح است و باید نصف پول را کسی که شریک شده به او بدهد و همچنین اگر هر کدام دیگری را وکیل کند که جنس را برای او نسیه بخرد بعد هر شریکی جنس را برای خودش و شریکش بخرد که هر دو بدهکار شوند شرکت صحیح است .
- استفاده که مال را برای ان اجاره میدهند چهار شرط دارد : اوّل : انکه حلال باشد ، بنابر این اجاره دادن دکان برای شراب فروشی یا نگهداری شراب وکرایه دادن حیوان برای حمل ونقل شراب باطل است . دوّم : پول دادن برای ان استفاده در نظر مردم بیهوده نباشد . وهمچنین معتبر است که ان عمل شرعاً بطور مجّان ورایگان واجب نباشد بنابر این اجیر شدن برای انجام نماز های پنج گانه وتجهیز اموات جائز نیست . سوّم : اگر چیزی را که اجاره می دهند چند استفاده دارد ، استفاده ای را که مستأ جر باید از ان ببرد معیّن نمایند ،مثلاً اگر حیوانی را که سواری می دهد وبار می برد ، اجاره دهند؛ بایددرموقع اجاره معیّن کنندکه سواری یاباربری ان ،مال مستأجراست یا همة استفاده های آن .چهارم : مدّت استفاده را معیّن نمایند واگر مدّت معلوم نباشد ولی عمل را معیّن کنند مثلاً با خیّاط قرار بگذارند که لباس معیّنی را بطور مخصوصی بدوزد ، کافی است .
- جنسی که می فروشد و چیزی که عوض آن می گیرند پنج شرط دارد : اوّل : آنکه مقدار آن وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد . دوّم : آنکه بتوانند آن را تحویل دهند ، بنابراین فروختن اسبی که فرار کرده صحیح نیست . سوّم : خصوصیّاتی را که در جنس و عوض هست و به واسطة آنها میل مردم به معامله فرق می کند معیّن نماید . چهارم : کسی درجنس ، یا در عوض آن حقّی نداشته باشد ؛ پس مالی را که انسان پیش کسی گرو گذاشته ، بدون اجازة او نمی تواند بفروشد . پنجم : آنکه خود جنس را بفروشد به منفعت آن را ، پس اگر مثلاً منفعت یک سالة خانه را بفروشد صحیح نیست ولی چنانچه خریدار بجای پول منفعت ملک خود را بدهد ، مثلاً فرشی را از کسی بخرد و عوض آن یک سالة خانة خود را به او واگذار کند اشکال ندارد و احکام اینها د رمسائل آینده گفته خواهد شد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] محلهائی که پس از جعل قانون مالک و مستأجر اجاره داده شده است و با مبلغ اجارة آن محل در هر ماه مثلًا یک هزار تومان ارزش داشته است ولی موجر با گرفتن مبلغی مثلًا پنجاه هزار تومان از مستأجر با رضایت خود محل را به کمتر از آن مبلغ اجاره می‌دهد و در ضمن شرط می‌کند که سال به سال اجاره را برای مستأجر تجدید کند یا بر کسی که مستأجر به او واگذاری می‌کند، بدون افزودن بر مبلغ اجاره به همان شخص دوم اجاره دهد. در این صورت جایز است مستأجر برای تخلی محل بر دیگری و رفع ید از سکونت در آن محل سرقفلی را که داده یا کمتر یا بیشتر از آن دریافت کند و مالک بر طبق شرطی که کرده است، حق مخالفت و ممانعت ندارد.
- [آیت الله مظاهری] سفته و چک نظیر سندی است که به بستانکار میدهند، به همین جهت معامله بر خود آن واقع نمیشود، بنابراین معامله با چک یا سفته بیآنکه بدهکاری در مقابلش داشته باشد، مثل اینکه سفته یا چک یک ماهه را که به مبلغ هزار تومان است بدهد و نهصد تومان پول نقد بگیرد، صحیح نیست و این همان ربا و حرام است، و همچنین است چک یا سفته دوستانه که شخص به دیگری می‌دهد تا آن را به شخص سومی بدهد و مقداری از مبلغ آن را کم کرده و پول نقد بگیرد، ولی اگر ذمّه را، که چک و سفته کاشف آن است، به کمتر بفروشد، مانعی ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] سوم ان که شخصی مبلغی را در شهر خود به بانک بدهد تا معادل ان را در داخل یا خارج کشور از بانک طرف ان بانک دریافت کند مثلا پولی را در نجف اشرف به بانک می دهد که در بغداد بگیرد یا در شام و لبنان و یا کشور دیگر بگیرد و بانک برای این کار مبلغی اضافه می گیرد این عمل بانک و گرفتن مبلغ مذکور جایز است و جواز گرفتن مبلغ اضافه به این جهت است که ربای حرام در قرض زیاده ای است که قرض دهنده از قرض گیرنده بگیرد ولی اگر قرض گیرنده از قرض دهنده زیادی بگیرد جایز است و در صورتی که ان دو پول از دو جنس باشد مثل تومان ایرانی و دینار عراقی بانک می تواند ارز خارجی را به مبلغی از پول کشور مشتری که ارزش ان بیشتر باشد بفروشد
- [آیت الله خوئی] وام گرفتن از این بانکهای شخصی و وام دادن به آنها که در شرط سود و فایده شده باشد جایز نیست و ربا و حرام است، ولی میتوان با انجام دادن عملی که ذیلًا اشاره می‌شود، از ارتکاب به حرام و از ابتلاء و ربا دور شد و آن شخصی که میخواهد وام بگیرد کالا و جنسی را از بانک و یا وکیل او به نسبت معینی 10 درصد یا 20 درصد از قیمت بازار گرانتر بخرد، به شرط بانک مبلغ مورد تقاضای او را تا مدت معینی به او قرض دهد و یا کالا و جنسی را به بانک یا وکیل او به کمتر از قیمت بازار به نسبت معینی بفروشد، به شرط بانک مبلغ مورد تقاضای او را قرض دهد و همین طور در عکس قضیه، اگر بخواهد وام به بانک دهد، بانک کالا و جنسی را بیشتر از قیمت بازار از او بخرد به شرط مبلغ مورد نظر را به بانک قرض دهد یا کالا و جنسی را به کمتر از قیمت بازار، بانک به او بفروشد به شرط مبلغی را تا مدت معینی به بانک قرض دهد و با این کار میتوان از ربا دور شد. اما فروختن مبلغی به ضمیمة چیزی به مبلغ بیشتری تا مدت معینی، مانند یک صد تومان را به ضمیمة یک قوطی کبریت و یا یک عدد استکان مثلًا بفروشند به یک صد و ده تومان به مدت دو یا سه ماه یا بیشتر، جایز نیست و این عمل در واقع همان وام دادن با سود است که به صورت خرید و فروش انجام می‌شود.
- [آیت الله بهجت] کسی که پول به بانک می‌دهد چنانچه شرط سود نشده باشد و صاحب پول به این قصد پول خود را به بانک ندهد که از آن فایدهای عاید او گردد و اگر بانک سودی هم به او ندهد خود را طلبکار ندانسته و مطالبه نکند در این صورت گذاشتن پول نزد آن بانک جایز است و سود آن هم اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] فروختن مبلغی به ضمیمه چیزی، به مبلغ بیشتری تا مدت معینی، مانند اینکه صد تومان را به ضمیمه یک قوطی کبریت و یا یک عدد استکان مثلاً، به صد و ده تومان به مدت دو یا سه ماه یا بیشتر بفروشند، جایز نیست و این عمل در واقع همان وام دادن با سود است که بهصورت خرید و فروش انجام می‌شود و حرام است.
- [آیت الله خوئی] در صورتی انسان میتواند ضامن شود که طلبکار و بدهکار و جنس بدهی همه در واقع و نفسالامر معیّن باشد. پس اگر دو نفر از کسی طلبکار باشند و انسان بگوید من ضامن هستم که طلب یکی از شماها را بدهم، چون معیّن نکرده که طلب کدام را می‌دهد، ضامن شدن او باطل است. و نیز اگر کسی از دو نفر طلبکار باشد و شخصی بگوید من ضامن هستم که بدهی یکی از آن دو نفر را به تو بدهم، چون معین نکرده که بدهی کدام را می‌دهد، ضامن شدن او باطل میباشد و همچنین اگر کسی از دیگری مثلًا ده من گندم و ده تومان پول طلبکار باشد و شخصی بگوید من ضامن یکی از دو طلب تو هستم و معین نکند که ضامن گندم است یا ضامن پول، صحیح نیست.
- [آیت الله سیستانی] در صورتی انسان میتواند ضامن شود که طلبکار و بدهکار و جنس بدهی ، همه در واقع معیّن باشند ، پس اگر دو نفر از کسی طلبکار باشند ، و انسان بگوید من ضامن هستم که طلب یکی از شماها را بدهم ، چون معیّن نکرده است که طلب کدام را می‌دهد ، ضامن شدن او باطل است . و نیز اگر کسی از دو نفر طلبکار باشد و شخصی بگوید من ضامن هستم ، که بدهی یکی از آن دو نفر را به تو بدهم ، چون معیّن نکرده است که بدهی کدام را می‌دهد ، ضامن شدن او باطل میباشد . و همچنین اگر کسی از دیگری مثلاً ده من گندم ، و ده تومان پول طلبکار باشد و شخصی بگوید : من ضامن یکی از دو طلب تو هستم و معیّن نکند که ضامن گندم است ، یا ضامن پول ، صحیح نیست .
- [آیت الله اردبیلی] حوالههای بانکی یا تجاری که به آنها (صرف برات) گفته می‌شود، جایزند؛ پس اگر بانک یا تاجر پولی را از کسی در محلّی بگیرد و حواله بدهد که از بانک یا طرف آن در محلّ دیگر آن پول را دریافت کند و در مقابل این حواله از دهنده چیزی بگیرد، مانعی ندارد و حلال است؛ مثلاً اگر هزار تومان در تهران به بانک بدهد و بانک حواله بدهد که شعبه اصفهان هزار تومان را به این شخص بپردازد و در مقابل این حواله، بانک تهران ده تومان بگیرد، اشکال ندارد واگر بانک هزار تومان بگیرد و نهصد و پنجاه تومان حواله بدهد تا از محلّ دیگر دریافت کند اشکال ندارد، چه آن پول را که بانک میگیرد به عنوان قرض بگیرد یا به عنوان دیگر و در فرض مذکور اگر زیادی را به عنوان حق العمل بگیرد نیز اشکال ندارد.
- [امام خمینی] حوالههای بانکی یا تجاری که به آنها صرف برات گفته می‌شود مانع ندارد، پس اگر بانک یا تاجر پولی از کسی در محلی بگیرد و حواله بدهد که از بانک یا طرفش در محل دیگر این شخص آن پول را بگیرد و در مقابل این حواله از دهنده چیزی بگیرد مانع ندارد و حلال است، مثلًا اگر هزار تومان در تهران به بانک بدهد و بانک حواله بدهد که شعبه اصفهان هزار تومان را به این شخص بپردازد. و در مقابل این حواله بانک تهران ده تومان بگیرد، اشکال ندارد، و اگر هزار تومان بگیرد و حواله بدهد نهصد و پنجاه تومان از محل دیگر بگیرد اشکال ندارد، چه آن پول را که بانک میگیرد به عنوان قرض بگیرد یا عنوان دیگر و در فرض مذکور اگر زیادی را به عنوان حق العمل بگیرد اشکال ندارد.