وقف معاطاتی
وقفی كه در آن صيغه خوانده نشده باشد.
آیا وقف معاطاتی صحیح است؟
وقف معاطاتی صحیح است ولی لازم است شرائط دیگر مراعات شود.
وقف معاطاتی صحیح است ولی لازم است شرائط دیگر مراعات شود.
پاسخ:
وقف معاطاتی صحیح است ولی لازم است شرائط دیگر مراعات شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اینجانب در حالت عصبانیت که بر اثر درگیری با فرزندانم، برای من پیش آمده بود، خانه مسکونی‌ام را وقف کردم اما بعد از مدتی پشیمان شدم، البته صیغه وقف جاری شد، و ضمناً سند هم به نام اوقاف صادر شد، آیا این وقف صحیح است؟
- وقف مؤبّد و حبس مخلّد منزل واقف در مدت دهه محرم فقط برای تعزیه داری و روضه خوانی که بدون اطعام صورت گرفته، آیا بنظر حضرتعالی اینگونه وقف بر اشخاص مثل امام حسین وقف عام محسوب می‌شود یا وقف خاص؟
- بنظر حضرتعالی در وقف خاص مثل وقف بر اولاد یا وقف شخص مثل امام حسین با مدت معین ده روز که وقف منقطع الاخر می‌باشد ورثه واقف به صورت ملک غیر طلق مالک ملک می‌شود یا خیر؟
- شخصی در زمان حیات خویش با خود عهد می‌کند: ملکی که از دستش رفته است اگر باز گردد پنج هزار متر آن وقف حضرت ابوالفضل العباس‌علیه‌السلام بوده باشد، و اتفاقاً زمین به ایشان بر می‌گردد؛- آیا وقف به صورت مشاع و بدون تعیین و یا به نحو کلّی فی المعیّن صحیح است؟
- اگر ملک وقف خراب شود از وقف بودن خارج می‌شود یا خیر؟
- آیا چیزی که وقف می‌شود باید هنگام وقف - حال چه بالفعل و یا بالقوّة - منفعت داشته باشد؟
- برخی از جوانان مسلمان جهت رفع نیاز غریزه جنسی با زنان ارتباط برقرار می‌کنند در حالی که هیچ راه شرعی را در نظر نمی‌گیرند آیا برای کسانی که زبان نمی‌دانند و امکان خواندن را ندارند قصد استرقاق و یا نکاح معاطاتی (تنها در این موارد) می‌تواند رافع معصیت باشد یا نه؟
- آیا لازم است صیغه وقف را به عربی خواند؟
- مورث اینجانب قصد به وقف عرصه واعیان پلاک ثبتی مشخصی را داشته ولیکن این امر در حد یک نامه و قصد به وقف باقی مانده و هیچ گاه به وقف در نیامد و به قبض موقوفه نیز منجر و منتهی نشده لهذا خواهشمند است چگونگی وضعیت شرعی را بیان فرموده تا تکلیف اینجانب به عنوان وارث شرعا روشن گردد.
- آیا مبلغی را که فرد مثلاً جهت تعمیرات مسجد وقف می‌کند می‌توان در جای دیگر مثلاً خرید فرش برای مسجد خرج کرد یا اینکه فقط برای موردی که وقف شده باید مصرف شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی زمینی را وقف معاطاتی برای مسجد کرده آیا می‌تواند پشیمان شود و آیا ساختن توالت در حیاط مسجد چه صورت دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] لزوم معامله معاطاتی
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم ازدواج معاطاتی چیست و چه شرایطی دارد؟ اگر یکی از مقلّدین شما در این مسأله (به فرض عدم صحّت ازدواج معاطاتی به نظر شما) به مرجع دیگری رجوع نماید حکم چیست؟ اگر فردی به علّت عدم آشنایی به حکم (در صورت عدم صحّت ازدواج معاطاتی) با فردی به این طریق ازدواج کند و بعد حکم را بفهمد وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] حکم ازدواج معاطاتی چیست و چه شرایطی دارد؟ اگر یکی از مقلّدین شما در این مسأله (به فرض عدم صحّت ازدواج معاطاتی به نظر شما) به مرجع دیگری رجوع نماید حکم چیست؟ اگر فردی به علّت عدم آشنایی به حکم (در صورت عدم صحّت ازدواج معاطاتی) با فردی به این طریق ازدواج کند و بعد حکم را بفهمد وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فردی به علت ندانستن حکم، ازدواج معاطاتی کرده باشد، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] هرگاه واقف بدون اطلاع از دیون خود وقف کند و این وقف به طلبکار ضرر بزند آیا وقف صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] مدارسی که از سوی شاهان گذشته وقف شده است آیا وقف آنها صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا وقف سرقفلی جایز و صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا معامله معاطاتی در خرید و فروش و سایر معاملات، همانند معامله عقدی محکوم به لزوم است؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی به دروغ به دیگری می گوید در خواب دیدم شما زمینی را برای مسجد وقف نموده اید ایشان نیز وقف می کند آیا وقف صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لازم نیست صیغة وقف را به عربی بخوانند ، بلکه اگر مثلاً بگوید خانة خود را وقف کردم وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست حتّی در وقف خاص .
- اگر چیزی را بر خودش وقف کند ، مثل آنکه دُکّانی را وقف کند که عایدی آن را بعد از مرگ او خرج مَقْبَرَه اش نمایند صحیح نیست . ولی اگر مثلاً مالی را بر فقرا وقف کند و خودش فقیر شود ، می تواند از منافع وقف استفاده نماید .
- کسی که مالی را وقف می کند ؛ باید بنابر احتیاط واجب از موقع خواندن صیغه ، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد ، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشکال دارد . و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد ، یا بگوید تا ده سال وقف باشد ، بعد پنج مال وقف نباشد و دوباره وقف باشد ؛ وقف بودنش اشکال دارد .
- اگر ملکی را برای وقف معیّن کند و پیش از خواندن صیغة وقف پشیمان شود ؛ یا بمیرد ؛ وقف درست نیست .
- ملکی که مقداری از آن وقف است و مقداری از آن وقف نیست اگر تقسیم نشده باشد ؛ حاکم شرع یا متولّی وقف می تواند با نظر خبره سهم وقف را جدا کند .
- اگر ملک وقف خراب شود ، از وقف بودن بیرون نمی رود .
- وقف کننده باید مکلّف و عاقل و با قصد و اختیار باشد و شرعاً بتواند در مال خود تصّرف کند ، بنابر این سفیهی که در حال بالغ بودن سفیه بوده یا حاکم شرع او را از تصّرف در اموالش جلوگیری کرده ، چون حقّ ندارد در مال خود تصّرف نماید ، اگر چیزی را وقف کند صحیح نیست .
- هرگاه بین کسانی که مال را برای آنان وقف کرده اند بطوری اختلاف پیدا شود که اگر مال وقف را نفروشند ، گمان آن برود که مال یا جانی تلف شود ؛ می توانند آن مال را بفروشد و به مصرفی که به مقصود وقف کننده نزدیکتر است برسانند .
- معاملة چیزی که وقف شده باطل است ، ولی اگر بطوری خراب شود که نتواند استفاده ای را که مال برای آن وقف شده از آن ببرند ، مثلاً حصیر مسجد بطوری پاره شودکه نتوانند روی آن نماز بخوانند ، فروش آن اشکال ندارد و درصورتی که ممکن باشدباید پول آن را د رهمان مسجد به مصرفی برسانندکه به مقصود وقف کننده نزدیکتر باشد .
- اگر مسجد را وقف کنند ، بعد از آنکه واقف به قصد واگذار کردن اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند همین که یک نفر در آن مسجد نماز خواند ، وقف درست می شود .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صحت مضاربه، صیغه عقد، لازم نیست، بلکه مضاربه معاطاتی نیز صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وقفکننده باید ممیّز و عاقل باشد و با قصد و اختیار وقف کند و شرعاً بتواند در مال خود تصرّف کند، بنابراین وقف سفیه بدون اذن یا اجازه ولیّ او صحیح نیست و کسی که بدون اختیار وقف کرده اگر بعداً وقف را اجازه کند وقف صحیح خواهد بود و وقف بچه ده ساله در موردی که بجا و شایسته باشد ظاهراً صحیح است.
- [آیت الله بهجت] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید، خانه خود را وقف کردم، وقف صحیح است و در وقف قبول کردن مطابق احتیاط است.
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست در وقف صیغه بخوانند و یا صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه با هر لفظ یا عملی وقف بودن چیزی را بفهماند و آن را تحویل دهد، صحیح است؛ مثلاً اگر بگوید: (خانه خود را وقف کردم) و آن را تحویل موقوفعلیه یا متولی وقف دهد، وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست، حتّی در وقف خاص.
- [آیت الله اردبیلی] وقف در صورتی صحیح است که مال وقف را تحویل متولّی وقف یا کسی که برای او وقف شده یا وکیل یا ولیّ او بدهند؛ ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد این که آن چیز وقف آنان باشد، از طرف آنان نگهداری نماید، وقف صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مالی را وقف می کند باید قصد قربت داشته باشد، و از موقع خواندن صیغه، مال را برای همیشه وقف کند، و اگر مثلاً بگوید: این مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده، صحیح نیست، و نیز اگر بگوید: تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد، یا بگوید: تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد، و دوباره وقف باشد، وقف صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] کسی که مالی را وقف می‌کند، باید قصد قربت داشته باشد و از موقع خواندن صیغه، مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلاً بگوید:(این مال بعد از مردن من وقف باشد)، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده، صحیح نیست و نیز اگر بگوید:(تا ده سال وقف باشد و بعد از آن نباشد)، یا بگوید:(تا ده سال وقف باشد، بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد)، وقف صحیح نمیباشد.
- [آیت الله مظاهری] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید این ملک را مسجد نمودم وقف صحیح است بلکه صیغه وقف هم لازم نیست پس اگر به قصد وقف ملکی را مسجد نماید وقف صحیح است. و محتاج به قبول هم نیست ولی تحویل مورد وقف به کسی که برای او وقف شده لازم است، و اگر تحویل ندهد گرچه صیغه هم خوانده باشد وقف محقق نمیشود بنابراین تا در آن ملک نماز خوانده نشده آن ملک مسجد نمیشود و اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد اینکه آن چیز ملک آنان شود از طرف آنان نگهداری نماید وقف صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که مالی را وقف می کند باید از موقع انشاء وقف مال را برای همیشه وقف کند و اگر مثلا بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده صحیح نیست و نیز اگر بگوید تا ده سال وقف باشد و بعد از ان نباشد یا بگوید تا ده سال باشد بعد پنج سال وقف نباشد و دوباره وقف باشد و قف صحیح نیست
- [آیت الله اردبیلی] چیزی که وقف می‌شود باید (عین) آن موجود و مشخّص باشد، بنابر این وقف کردن (دَین) مانند این که بگوید: (آنچه را از فلانی طلب دارم وقف نمودم) یا وقف نمودن چیزی که مشخّص نیست، مانند این که بگوید: (یکی از باغهایم را وقف نمودم) صحیح نیست. همچنین اگر منافع چیزی را وقف کند، مثلاً بگوید: (منافع و استفاده خانهام را وقف نمودم) صحیح نمیباشد، ولی وقف کردن خانه برای سکونت در آن یا وقف کردن درخت برای استفاده از میوه آن صحیح است، هرچند هنگام وقف، میوه درخت موجود نباشد.