اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
شخصی از دنیا رفته و غیر از زوجه اش وارث دیگری ندارد. حکم اموال او چگونه است؟
41 از منقولات و همینطور 41 از قیمت ساختمان و درخت و زراعت به زوجه می رسد. و بقیه ترکه بنابر اقوی مال امام زمان(عج) است، که فعلا باید به فقیه جامع الشرایط تحویل دهند.
41 از منقولات و همینطور 41 از قیمت ساختمان و درخت و زراعت به زوجه می رسد. و بقیه ترکه بنابر اقوی مال امام زمان(عج) است، که فعلا باید به فقیه جامع الشرایط تحویل دهند.
پاسخ:
41 از منقولات و همینطور 41 از قیمت ساختمان و درخت و زراعت به زوجه می رسد. و بقیه ترکه بنابر اقوی مال امام زمان(عج) است، که فعلا باید به فقیه جامع الشرایط تحویل دهند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا در تقسیم اموال میت مرد، زوجه او که مرده است ارث می برد؟
- شخصی از دنیا رفته و مقداری مظالم عباد به ذمه اوست و مقداری هم اموال موجود هست که ورثه او می دانند مال مردم است ولی صاحب آن را نمی شناسند وظیفه چیست؟
- شخصی می خواهد خمس اموال خود را حساب کند، آیا اموال را به قیمت خرید حساب کند یا به قیمت فعلی بازار؟
- شخصی وصیت کرده که ثلث اموال او را بمصرف خاصی برسانند و ملکی را برای این منظور معین کرده و پس از مدتی از دنیا رفته است. اکنون ملکی را که معین کرده اگر نسبت به موقع وصیت سنجیده شود نصف ترکه بوده، و اگر نسبت به حین فوت حساب شود ثلث ترکه می باشد. مستدعی است بفرمایید وظیفه چیست؟
- شخصی خمس اموال خود را حساب کرده و پرداخته است ولی برای سالهای بعد حساب خود را نگاه نداشته. بعد از چند سال می خواهد اموال خود را حساب کند، آیا خمسی که قبلا پرداخت کرده کسر می شود؟
- آیا زن و شوهر می توانند از اموال شخصی یکدیگر سرقت کنند مثلاً مرد از طلاها و پولهای زن بردارد یا زن از اموال مرد بدون رضایت او بردارد؟
- آیا زن و شوهر می توانند از اموال شخصی یکدیگر سرقت کنند مثلاً مرد از طلاها و پولهای زن بردارد یا زن از اموال مرد بدون رضایت او بردارد؟
- طلاقی که حاکم بالأجبار در مورد زوجه شخصی می دهد، آیا رجعی است؟ آیا بائن که زوج حق رجوع نداشته باشد؟
- چهارده سال است که پدرم در جنگ تحمیلی مفقود شده و ده سال پیش پدربزرگم از دنیا رفته آیا از اموال پدربزرگم چیزی به عنوان ارث به پدرم تعلق می گیرد یا اموال به باقی ورثه می رسد؟ و آیا اگر پدرم سهمی دارد به ما می رسد؟
- حکم استفاده شخصی از اموال بیمارستان دولتی و دیگر مراکز وابسته به دولت، در مواردی که مسئول بخش یا اداره اجازه دهد، چگونه است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] شخصی مدّت سی سال غایب شده و خبری از او نیست، آیا وارث او میتوانند ماتَرَک او را بین خود تقسیم نمایند یا خیر؟ و در صورتی که نتوانند تکلیف اموال او چیست؟ و زوجه او در باب نفقه خود چه باید بکند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی اموال خود را به مسجد مصالحه نموده است، در حالی که وارث طبقه دوّم او (برادر و خواهر) موجودند، آیا اموال مختصر او به مسجد می رسد، یا ورثه او نیز حقّی دارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی اموال خود را به مسجد مصالحه نموده است، در حالی که وارث طبقه دوّم او (برادر و خواهر) موجودند، آیا اموال مختصر او به مسجد میرسد، یا ورثه او نیز حقّی دارند؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی از دنیا رفته است و قبل از فوت اعلام کرده که خمس اموال را نپرداخته است و ضمناً وصی تعیین نکرده است وظیفه ورثه چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی از دنیا رفته وارث میّت جدّ و جده پدری و مادری و جدّ و جدّه مادری و یک برادر و دو خواهر هستند اینان چگونه ارث میبرند؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی از دنیا رفته است و قبل از فوت اعلام کرده که خمس اموال را نپرداخته است و ضمناً وصی تعیین نکرده است وظیفه ورثه چیست؟
- [آیت الله سبحانی] فردی وصیت کرده به این که قسمتی از اموال خود را به شخصی بدهند ولی آن شخص (موصی له) پس از چند روز فوت کرده، آیا وارث وی اختیار قبول را دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر ورثه از پرداخت ارث زوجه امتناع کند آیا می توانند اموال را بین خودشان تقسیم کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا شخصی که اموال با او مصالحه شده میتواند بگوید: اموال مصالحه کننده جزء اموال شخصی بنده شده، و شخص مصالحه کننده هیچ گونه حق و حقوقی نسبت به اموال مصالحه شده خود ندارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی از دنیا رفته و بر ذمّه او خمس باقی مانده است؛ ولی اموال باقی مانده از او خمس ندارد. آیا ورثه باید خمسی را که بر ذمّه او بوده است، بپردازند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اکر وارث متوفی فقط چند عمه یا چند عمو باشند اموال متوفی بین آنان بالسویه تقسیم می شود و در این فرض فرقی نمی کند که همه پدری باشند یا مادری یا پدر و مادری.
- اگر صاحب مال بمیرد، امانتدار باید مال را به وارث او برساند یا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود ضامن است، ولی اگر برای آن که می خواهد بفهمد کسی که می گوید من وارث میتم، راست می گوید یا نه، یا میت وارث دیگری دارد یا نه، مال را ندهد و خبر هم ندهد ولی در حفظ آن کوتاهی نکند و مال تلف شود ضامن نیست.
- اگر مردی که فرزند ندارد بمیرد و فرزند نداشته باشد 41 اموال او به زن او و بقیه اموال او به ورثه دیگر می رسد که طبق مسائل سابق بین آنان تقسیم می شود و اگر میت فرزند داشته باشد سهم زن 81 اموال او می شود.
- زن بنابر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث می‌برد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید پول اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.
- اگر میت بیش از یک زن داشته باشد: الف: چنانچه میت فرزند نداشته باشد 41 اموال میت بین آنها بالسویه تقسیم می‌شود. ب: اگر میت فرزند داشته باشد 81 اموال او بین زنها بالسویه تقسیم می‌شود.
- اگر وارث فقط یک نفر از طبقه اول باشد همه مال میت به او می رسد بنابر این اگر پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر تنها وارث باشد تمام مال میت به او می رسد.
- اکر وارث میت فقط یک برادر یا یک خواهر باشد تمام مال متوفی به او میرسد.
- اگر فقط یک دایی یا خاله وارث باشند تمام مال میت به او می رسد.
- میّتی که بدهکار است چنانچه بدهکاری وی از تمام اموال باقیمانده او بیشتر باشد هر نوع تصرفی در اموال او حرام و نماز خواندن ورثه در زمین و خانه او بدون رضایت طلبکاران باطل است. اما اگر بدهکاری وی از اموال باقیمانده او کمتر باشد تصرف در اموال او و نماز خواندن در خانه و زمین او با یکی از دو شرط زیر مجاز است: الف از قرائن خارجی بدانند که طلبکاران او راضی هستند. ب ورثه تصمیم داشته باشند بدون مسامحه بدهی او را پرداخت کنند.
- اگر وارث میت چند پسر یا چند دختر باشند همه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در صورتی که میّت بچهای داشته باشد که در شکم مادر است اگر در طبقه او وارث دیگری نباشد باید صبر کنند، هرگاه زنده به دنیا آمد همه ارث به او میرسد ولی اگر در طبقه او وارث دیگری هم باشد باید هنگام تقسیم، سهم دو پسر را برای او کنار بگذارند و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند و چنانچه بیشتر از دو پسر به دنیا بیاید سهم او از ورثه دیگر گرفته می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه جنسی را نسیه بفروشد قبل از فرا رسیدن مدت نمی تواند عوض آن را مطالبه کند، ولی اگر مشتری از دنیا برود فروشنده می تواند طلب خود را از اموال میت مطالبه نماید، هر چند وقت آن نرسیده باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه از میت فرزندی در شکم مادر باشد و در طبقه او وارث دیگری نیز مانند اولاد و پدر و مادر وجود داشته باشد، باید هنگام تقسیم برای بچه ای که در شکم مادر است سهم دو پسر را کنار بگذارند، هرگاه زنده به دنیا آمد ارث می برد و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختربه دنیا آید زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند و اگر در طبقه او وارث دیگری نباشد هرگاه حمل زنده متولد شود تمام مال به او می رسد و الا میان سایر ورثه تقسیم می گردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کافر بمیرد و وارث مسلمان داشته باشد، همه ارث او به وارث مسلمان میرسد، هرچند جزء دسته دوم یا سوم باشد؛ ولی اگر وارث مسلمانی نداشته باشد، ارث او به وارث کافر میرسد، لکن کافر (مُرْتَد) در این جهت حکم مسلمان را دارد که ارث او به وارث کافر نمیرسد، بلکه اگر وارث مسلمان نداشته باشد، ارث او مال امام مسلمین است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مؤسسات و جمعیت هایی که در زمان ما تشکیل می دهند و به ثبت می رسانند و دارای شخصیت حقوقی است می توان چیزی را به آن تملیک کرد و در این صورت باید مطابق اساسنامه مصرف شود، اموال این گونه مؤسسات در بعضی از جهات شبیه وقف است، ولی وقف نیست، بلکه ملک آن مؤسسه است و هرگاه کسی از مؤسسین یا اداره کنندگان از دنیا بروند چیزی به وارث آنها نمی رسد، مگراین که در اساسنامه ذکر شده باشد. آنچه در بالا گفته شد در مورد مؤسساتی که طبق موازین عقلاء تشکیل شده، ولی هنوز به ثبت قانونی نرسیده، نیز جاری است.
- [آیت الله سیستانی] مضاربه اذنیه ، با مرگ هر کدام از مالک و عامل باطل می‌شود ؛ زیرا با مرگ مالک اموال او به وارث منتقل می‌شود ، و باقی ماندن مال در دست عامل نیاز به مضاربه جدید دارد . و با مرگ عامل اذن از بین میرود ؛ زیرا اذن مالک به او اختصاص داشته باشد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر فرزندِ صغیری، خود اموال و دارایی داشته باشد، ولیّ او میتواند از اموال خود او مخارجش را تأمین نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال منقولی که از میدان جنگ به عنوان غنیمت گرفته می‌شود, خمس دارد و اموال غیر منقول آن, خمس ندارد .
- [آیت الله اردبیلی] انفال عبارتند از: الف زمینهای موات و زمینهایی که صاحبان آنها از آنها اِعراض و آنها را رها کرده باشند. ب کوهها، درّهها، جنگلها و نیزارهای طبیعی. ج دریاها و سواحل آنها و رودخانههای بزرگ. د معادن. ه اموال برگزیده و گرانبهایی که متعلّق به شاهان بوده و در جنگ به دست مسلمانان آمده باشند. و غنیمتهایی که در جنگهای بدون اجازه امام معصوم علیهالسلام به دست آمده باشند. ز زمینهایی که بدون جنگ و خونریزی از کفّار در اختیار مسلمانان قرار میگیرند. ح اموال کسانی که از دنیا میروند و وارث ندارند. ط گنجی که از عتائق باشد. و به طور کلّی هر چیزی که عرفا دارای مالیّت بوده ولی مالک نداشته باشد و منفعت آن متعلّق به عموم مردم باشد، جزء انفال به حساب میآید. تفصیل موارد ذکر شده در کتابهای فقهی بیان شده است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر صاحب مال بمیرد، ا مانتدار باید مال را به وارث او برساند یا به وارث او خبر دهد و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، ضامن است؛ ولی اگر برای آن که میخواهد بفهمد کسی که میگوید: (من وارث میّت هستم) راست میگوید یا نه یا میّت وارث دیگری نیز دارد یا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی نکند و مال تلف شود، ضامن نیست.