وسواسی
شخصی كه زياد شك می‌كند.
آیا لازم است وسواسی را از وسوسه منع کرد؟
بلی، بر همه واجب است، با رعایت شرایط نهی از منکر، او را از وسوسه و وسواسگری منع و نهی کنند.
بلی، بر همه واجب است، با رعایت شرایط نهی از منکر، او را از وسوسه و وسواسگری منع و نهی کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- وظیفه وسواسی چیست و راه نجات او چه می باشد؟
- به چه کسی وسواسی گفته می شود و حکم آن چیست؟
- شخص وسواسی در طهارت و نجاست، چه حکمی دارد و آیا وسواس داشتن اشکال شرعی دارد؟
- آیا در نجاست و نجس بودن چیزی، می توان به گفته وسواسی اعتماد کرد؟
- چنانچه دکتر شخصی را از گرفتن روزه منع کند، آیا نظر او قابل اجرا است؟
- اگر پزشکان مردی را از عمل زناشویی منع کنند، آیا زن حق دارد مرد را وادار به این کار کند؟
- منزلی دو درب داشته که یکی را بخاطر عدم استفاده مسدود کردیم پس از مدّتی نیاز به باز کردن آن درب شد، آیا همسایگان حق منع دارند؟
- دکتر، اینجانب را از روزه گرفتن منع کرده و اظهار داشته که روزه برایت ضرر دارد، آیا باید به گفته او روزه ام را افطار کنم؟
- آیا برادران پدر و مادری می توانند خواهران را از ارث پدر، اعم از منقول و غیر منقول مانند جنگل و زمین کشاورزی منع کنند؟
- اگر شوهری همسر خود را از شرکت در انتخابات و خروج از منزل برای این کار منع کند، آیا زن می تواند بدون اذن او از منزل خارج شده و در انتخابات شرکت کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در جایی که میفرمائید وسواسی یا کثیرالشّک به شک یا وسوسه خود اعتنا نکند، منظور چیست؟ آیا اگر همیشه بنا را بر نفع خود بگذارد درست است یا آن شک و وسوسه را هر چند به نفع خود باشد باید اهمیّت ندهد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اعمال وسواسی (اعمّ از عبادی و غیر آن) صحیح است و اعاده لازم ندارد؟
- [آیت الله مظاهری] من وسواسی هستم و زندگی ام هم به این خاطر دارد ازهم می پاشد. آیا شما برای وسواسی ها فتوا می دهید که همه چیز برای آنها پاک است و اجتناب از نجاسات لازم نیست؟
- [سایر] شکی نداریم که شیطان انسان را وسوسه میکند، اما بزرگترین وسوسه شیطان بر چه کاری است؟
- [سایر] دختر 3 سالهام انگشت میمکد، دلیل این رفتار چیست و آیا لازم است او را منع کنم؟
- [آیت الله مظاهری] حکم حضرتعالی در مورد وسواسی چیست؟
- [سایر] شخص وسواسی چه ویژگی هایی دارد؟
- [سایر] چه جور می شود جلوی وسوسه گناه را فوری گرفت؟
- [سایر] وسوسه ریا چگونه عامل بازدارنده از عمل صالح است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا یقین فرد وسواسی در حکم شک می باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر جلوگیری از معصیت توقف داشته باشد بر حبس نمودن معصیت کار، در محلی یا منع نمودن از آنکه به محلی وارد شود، واجب است، با مراعات مقدار لازم و تجاوز ننمودن از آن.
- هر گاه فرزند نذری کند اگر چه بدون اجازه پدر باشد باید به آن نذر عمل نماید و چنانچه بعد از نذر پدر او را منع کند وفاء بنذر لازم نیست.
- چنانچه عامل مدّعی شود که از طرف مالک در انجام بعضی از معاملات مجاز بوده و مالک منکر شود و بینه ای نداشته باشند قول مالک با قسم مقدم است و اگر مالک ادّعا کند که عامل را از انجام بعضی معاملات که بدون منع بر عامل جائز است منع کرده و عامل منکر باشد، قول عامل با قسم مقدم است.
- برای فروشنده و خریدار شش شرط لازم است: اول: بالغ باشند. دوم: عاقل باشند. سوم: سفیه نباشند و نیز از تصرف در اموالشان به جهت افلاس توسط مجتهد جامع الشرایط منع نشده باشند. چهارم: قصد خرید و فروش داشته باشند پس اگر مثلا به شوخی بگوید مال خود را فروختم، معامله باطل است. پنجم: کسی آنها را مجبور نکرده باشد. ششم: جنس و عوضی را که می دهند مالک باشند یا مثل پدر و جدّ صغیر، اختیار مال در دست آنان باشد، و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
- اگر انسان از روی فراموشی، یا ناچاری به قسم عمل نکند، کفاره بر او واجب نیست، و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید. و قسمی که آدم وسواسی می خورد، مثل این که می گوید والله الآن مشغول نماز می شوم و بواسطه وسواس مشغول نمی شود، اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند کفاره ندارد.
- مالک و کسی که تربیت درختان را بعهده می گیرد، باید مکلّف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد، و نیز سفیه نباشند و مالک نباید به علت افلاس محجور باشد یعنی حاکم شرع او را از تصرّف در مالش منع نکرده باشد امّا در عامل محجور نبودن به جهت افلاس شرط نیست مگر بخواهد در مالش تصرّف کند.
- دیوانه و سفیه یعنی کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند نمی توانند در مال خود تصرف نمایند و تصرّفات آنها باید زیر نظر ولیّ آنها باشد، و همچنین است ورشکسته ای که مجتهد جامع الشرائط یا قاضی منصوب از جانب او، او را از تصرف در اموالش منع کرده باشد.
- کمترین فاصله لازم بین دو نمازجمعه، یک فرسخ است.
- قسم کسی شرعاً اعتبار دارد که: 1 بالغ باشد. 2 عاقل باشد. 3 با اختیار و قصد باشد. 4 اگر نسبت به امور مالی قسم می خورد سفیه و مفلس نباشد. بنابراین قسم کودک یا دیوانه یا کسی که مجبور است قسم بخورد یا از فرط عصبانیت نمی فهمد چه می گوید اعتباری ندارد و همین طور قسم کسی که سفیه یا ورشکسته است و حاکم شرع او را از تصرفات مالی منع کرده اعتباری ندارد.
- اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند و ورثه علم به ترتیب نمازهای فوت شده داشته باشند بنابر احتیاط لازم است ترتیب رعایت شود، و بنابراین صحیح نیست برای میت چند نفر را در یک وقت برای نماز اجیر نمود و لازم است برای هریک از آنها وقتی را معین نمود و اگر ترتیب قضا شدن را نمی دانند این شرط لازم نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] وسواسی که برای تطهیر، زیادتر از متعارف آب استعمال میکند، علاوه بر گناه وسواسی که دارد مبذّر نیز میباشد و گناه آن را نیز دارد.
- [آیت الله مظاهری] یکی از مهلکات که مفاسدی بر آن مترتّب میشود و غالباً گناهانی را در بر دارد، وسواس است، و چون وسوسه برای وسواسی یک رذیله است، از نظر ما حرام و مبارزه با آن از اوجب واجبات است، و فرقی نیست که در طهارت و نجاست باشد یا در عبادات، در اعتقادات باشد یا در اعمال، در حقّ اللَّه باشد یا در حقّالنّاس، در کارهای عبادی باشد یا در کارهای اجتماعی. و خلاصه کلام اینکه حالت افراطگری و وسواسی در هرچه باشد، حرام و باید با آن مبارزه شود تا ریشهکن شود، و علامت آن این است که زیاد شک کند و یا زود یقین کند و از متعارف مردم در شک و یقین بیرون باشد، و همین مقدار که از حالت متوسّط که در میان مردم در کارها متعارف است بیرون رفت و حالت افراط یا تفریط در کارها پیدا کرد، وسواسی است و باید دست از آن حالت بردارد و بر طبق آن حالت عمل نکند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسانی که به خدا و پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) ایمان دارند، ولی وسوسه هایی برای آنها پیدا می شود و به مطالعه و تحقیق می پردازند پاکند و این وسوسه ها ضرری ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر از قسم خوردن فرزند منع کند، یا شوهر از قسم خوردن زن منع نماید، قسم آنان صحیح نیست.
- [امام خمینی] اگر جلوگیری از معصیت توقف داشته باشد بر حبس نمودن معصیت کار، در محلی یا منع نمودن از آن که به محلی وارد شود، واجب است، با مراعات مقدار لازم و تجاوز ننمودن از آن.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در کارهای وضو یا شرایط آن؛ مثل پاک بودن آب، خیلی شک میکند، چنانچه به حد وسوسه برسد، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی از حمد و سوره و ذکرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشکال ندارد ولی اگر به خاطر وسوسه باشد جایز نیست.
- [آیت الله بهجت] تکرار مسح موجب بطلان وضو نیست خصوصا اگر برای رعایت احتیاط باشد، مگر آن که از روی تشریع یا وسوسه باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] تکرار کردن آیات حمد و سوره یا ذکرهای رکوع و سجود و تسبیحات برای ثواب یا برای احتیاط مانعی ندارد، اما اگر به خاطر وسوسه باشد اشکال دارد.
- [آیت الله مظاهری] برای رفع این رذیله چارهای نیست جز بیاعتنایی به شک بلکه به یقین، و عمل کردن به آنچه بر نفع اوست و به آنچه متعارف میان مردم است. مثلاً وسواسی در طهارت و نجاست اگر شک کرد بلکه یقین کرد که از زمین متنجّس یا از عین نجس به او ترشّح شده است، اعتنا نکند، و وسواسی در نماز اگر شک یا یقین کرد کلمهای را غلط گفته و یا چیزی را کم یا زیاد کرده است، اعتنا نکند، و وسواسی در حقّالنّاس اگر شک کرد که مدیون کسی است یا دین خود را ادا نکرده است، اعتنا نکند و وسواسی در کارهای اجتماعی اگر نمیتواند تصمیم بگیرد، فوراً یک طرف را انتخاب کند و به شکّ خود، بلکه به یقین خود عمل نکند.