حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
در مواردی که حاکم شرع زوجه مفقودالأثر را طلاق می دهد، طلاق او چه نوع طلاق و چه احکام و آثاری را دارد؟
در فرض سؤال ظاهراً طلاق رجعی است و مهر و حق نفقه و حق رجوع و توارث (چنانچه معلوم شود یکی از آنها در اثنای عده فوت کرده و دیگری زنده بوده)ثابت است و بنابر احتیاط واجب عدّه زوجه در این فرض به مقدار عده وفات، چهار ماه و ده روز است.
در فرض سؤال ظاهراً طلاق رجعی است و مهر و حق نفقه و حق رجوع و توارث (چنانچه معلوم شود یکی از آنها در اثنای عده فوت کرده و دیگری زنده بوده)ثابت است و بنابر احتیاط واجب عدّه زوجه در این فرض به مقدار عده وفات، چهار ماه و ده روز است.
عنوان سوال:
در مواردی که حاکم شرع زوجه مفقودالأثر را طلاق می دهد، طلاق او چه نوع طلاق و چه احکام و آثاری را دارد؟
پاسخ:
در فرض سؤال ظاهراً طلاق رجعی است و مهر و حق نفقه و حق رجوع و توارث (چنانچه معلوم شود یکی از آنها در اثنای عده فوت کرده و دیگری زنده بوده)ثابت است و بنابر احتیاط واجب عدّه زوجه در این فرض به مقدار عده وفات، چهار ماه و ده روز است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در مواردی که حاکم شرع، زوج را ملزم به طلاق دادن زوجه اش می کند و در صورت امتناع او از طلاق، خود حاکم شرع زوجه را مطلقه می کند، این طلاق چه نوع طلاقی است و مسأله مهریه و عدّه زوجه چگونه است؟
- در مواردی که فسخ عقد برای زوج یا زوجه جایز است، آیا اجازه حاکم شرع لازم است یا خیر؟
- در مواردی که زوج یا زوجه حق فسخ عقد را دارند، آیا فسخ طلاق حساب می شود یا خیر؟
- چنانچه ادامه زندگی و دوام زوجیت برای زوجه موجب عسر و حرج است و زوجه به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند و برای حاکم شرع ثابت شود، زوج را اجبار به طلاق می کند و در صورت میسّر نشدن، به اذن حاکم شع طلاق داده می شود، سؤال این است که آیا موارد ذیل از مصادیق عسر و حرج محسوب می گردد؟ 1 ترک خانواده توسط زوج به مدت 6 ماه. 2 اعتیاد زیان آور به یکی از انواع مواد مخدر. 3 استنکاف از دادن نفقه و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه توسط دادگاه. 4 عقیم بودن زوج. 5 سوء رفتار و معاشرت زوج در حدی که عرفاً برای زوجه قابل تحمل نباشد. 6 اختیار همسر دیگر در صورت عدم استطاعت بر اجرای عدالت. 7 عدم رعایت دستور دادگاه در مورد وضع اشتغال به کار و حرفه منافی مصالح خانوادگی و حیثیات زن مانند اشتغال به مواد مخدر و تکدّی.
- آیا حاکم شرع می تواند مرد را مجبور به طلاق دادن زنش کند؟ یا اینکه خودش زن را مطلقه کند؟
- لطفاً حکم شرعی خروج زوجه دائم، از منزل را بیان کنید و دلیل و فلسفه آن را ذکر فرمایید.
- آیا حاکم شرع می تواند مرد را مجبور به طلاق دادن زنش کند، یا این که خودش زن را مطلقه کند؟
- شخصی زن دیوانه ای دارد و می خواهد با دختر خواهر یا دختر برادر آن زن ازدواج کند، آیا اجازه ولیّ او یا حاکم شرع به جای اجازه زوجه کفایت می کند؟
- آیا عسر و حرج باعث جواز طلاق، برای حاکم می شود؟ مخصوصاً اگر غیبت به وسیله رفتن و فرار کردن خود زوج می باشد; یا موردی که منفقی نیست که نفقه زوجه را بدهد.
- الف) آیا تملیک زوجه به زوج در طلاق خلع از لحاظ فقهی تحت عناوین هبه و امثال آن است؟ ب) اگر زوجه در طلاق خلع و در زمان عده به مبذول خود رجوع کرد آیا به محض رجوع، مهریه به ملکیت زوجه برمی گردد; یا برگشت آن به ملکیت زوجه مستلزم رجوع زوج است در طلاق؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] در بعضی از کشورهای خارجی طلاق محلی بانوان مسلمان انجام گرفته ولی به علت مفقودالاثر بودن شوهر امکان ثبت شرعی و قانونی آن نیست و زن در بلاتکلیفی بسر می برد که بر اثر این بلاتکلیفی زوجه در عسر و حرج قرار گرفته و فرزندان حاصل از این ازدواج نیز به دلیل عدم حضور پدر از داشتن هرگونه مدرک هویتی کشورشان محروم گردیده اند. آیا حاکم شرع می تواند صیغه طلاق را در چنین شرایطی با مراجعه زوجه و تظلم او جاری نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] در مواردی که حاکم شرع زوج را ملزم به طلاق دادن زوجهاش میکند و در صورت امتناع، حاکم شرع خود زن را مطلقه میکند در موارد زیر چه نوع طلاقی است و مهریه و حق نفقه ثابت است؟
- [آیت الله بهجت] طلاق حاکم شرع، آیا رجعی است یا بائن؟
- [آیت الله سبحانی] تصرفات وصی منصوب از جانب حاکم شرع در چه مواردی صحیح می باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] طلاقی را که حاکم شرع در مورد زوجه شخصی میدهد آیا بائن است یا رجعی؟
- [آیت الله بهجت] در مواردی که زوج یا زوجه حقّ فسخ عقد را دارند، آیا فسخ، طلاق حساب می شود یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] هر گاه در ازدواج موقّت یکی از اسباب طلاق حاکم محقّق گردد (مثلازوج مفقودالاثر شده و یا زوجه مواجه با عسر و حرج گردد و شوهر نیز حاضر به بخشیدن مدّت نباشد) آیا زن می‌تواند از دادگاه تقاضای فسخ متعه را با بخشیدن مدّت باقیمانده بنماید؟(خصوصادر صیغههای دراز مدّت مانند 99 ساله)
- [آیت الله سبحانی] زوج بر حسب توافق طرفین مشروط بر اینکه زوجه مهریه خود را در عوض طلاق به زوجه بذل کند زوجه را طلاق دهد ولی پس از طلاق زوجه به دفتر طلاق مراجعه و از بذل خود رجوع نماید و زوج نیز پس از اطلاع از اقدام زوجه به دفترخانه طلاق مراجعه و رجوع به زوجیت کرده است اکنون زوجه تمکین نمی کند و رجوع زوج را قبول ندارد و تنها قصدش مطالبه مهر است وظیفه شرعی چیست؟
- [آیت الله سبحانی] طلاقی که حاکم به خاطر سوء معاشرت با زوجه اجرا می کند، از مصادیق طلاق بائن است یا رجعی؟
- [سایر] چه عوامل در تغییر احکام الهی دخالت دارند. لطفاً به مواردی از آن اشاره نمایید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد بلکه احتیاط واجب آنستکه کمتر باشد ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد اشکال ندارد. احکام متفرقه طلاق
- آنچه در برخی از موارد در مسأله سابق گفته شد که باید زن صبر کند در صورتی است که در حرج شدید واقع نشود، وگرنه می تواند از حاکم شرع بخواهد که او را طلاق دهد.
- طلاق دادن زنی که در حال نفاس می باشد باطل است و نزدیکی کردن با او حرام می باشد و اگر شوهرش با او نزدیکی کند احتیاط مستحب آن است به دستوری که در احکام حیض گفته شد کفاره بدهد.
- زنی را که سه مرتبه طلاق داده اند بر شوهرش حرام می شود، ولی اگر با شرایطی که در کتاب طلاق گفته می شود با مرد دیگری ازدواج کند، شوهر اوّل می تواند دوباره او را برای خود عقد نماید. احکام عقد دائم
- اگر جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها را فرا گرفته باشد باز احکام جبیره جاری، و وضوی جبیره ای کافی است، ولی اگر بیشتر اعضای وضو را گرفته باشد، احکام جبیره جاری نمی باشد و باید تیمم نماید.
- اگر مجتهدی در احکام عبادات اعلم باشد و مجتهد دیگری در احکام معاملات، احتیاط آن است که مکلّف تقلید را تقسیم نماید یعنی در عبادات از اوّلی و در معاملات از دوّمی تقلید نماید.
- کسی که زنش را طلاق رجعی داده، حرام است او را از خانه ای که موقع طلاق در آن خانه بوده بیرون کند، ولی در بعضی از مواقع که در کتابهای مفصل گفته شده و از جمله آنها فحاشی و رفت و آمد با اجانب است، بیرون کردن او اشکال ندارد، و نیز حرام است زن بدون اجازه شوهرش از آن خانه بیرون رود. احکام رجوع کردن
- کسی که پدر یا مادرش در موقع بسته شدن نطفه او مسلمان بوده اند، چنانچه مرتد شود زنش بر او حرام می شود و باید به مقداری که در احکام طلاق گفته می شود عدّه وفات نگهدارد و در اصطلاح فقهاء به چنین شخصی مرتد فطری می گویند.
- خون استحاضه اگر در اول ظهورش از محلّ خودش حرکت کند ولی از بدن خارج نشود بر زن لازم نیست طبق احکام استحاضه عمل کند. امّا اگر خارج شود تا زمانی که در مجرا است هر چند بیرون نیاید واجب است طبق احکام استحاضه عمل کند.
- طلاق باید به صیغه عربی صحیح و به کلمه (طالق) خوانده شود و دو مرد عادل آن را بشنوند و اگر خود شوهر بخواهد صیغه طلاق را بخواند و اسم زن او مثلا فاطمه باشد باید بگوید: (زَوْجَتی فاطِمَة طالقٌ); یعنی: زن من فاطمه رها است و اگر دیگری را وکیل کند آن وکیل باید بگوید: (زَوْجَةُ مُوکِّلِی فاطِمَةُ طالِقٌ).
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] طلاق دادن زن در حال حیض به طوری که در احکام طلاق گفته می‌شود باطل است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] طلاق دادن زن در حال حیض، با شرایطی که در احکام طلاق گفته می‌شود باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] طلاق دادن زن در حال حیض به طوری که در احکام طلاق خواهد امد باطل است
- [آیت الله خوئی] طلاق دادن زن در حال حیض، به طوری که در احکام طلاق گفته می‌شود، باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هنگامی که حاکم شرع مبسوط الید است یعنی می تواند احکام اسلام را اجرا نماید احتیاط واجب آن است که زکات را به او دهند، یا به اجازه او مصرف کنند و اقدام اشخاص به تقسیم آن بدون اذن حاکم شرع در این صورت اشکال دارد.
- [آیت الله خوئی] اگر فرزند، پدر یا مادر را عمداً بکشد باید او را بکشند ولی اگر پدری فرزند خود را عمداً بکشد، باید بهدستوری که در احکام دیه گفته می‌شود دیه بدهد و هر قدر حاکم شرع صلاح میداند او را بزند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی که شوهرش مفقودالاثر شده و نمی داند زنده است یا نه، اگر بخواهد طلاق بگیرد و شوهر کند باید نزد مجتهد عادل برود و مطابق دستور مخصوصی که در شرع وارد شده عمل نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] طلاق دادن زن در حال حیض؛ به طوری که در احکام طلاق گفته می شود باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد ، باید بیشتر از مهر نباشد ولی در طلاق خُلع اگر بیشتر باشد اشکال ندارد . احکام مُتفرّقه طلاق
- [آیت الله سبحانی] مالی را که شوهر برای طلاق مبارات می گیرد، باید بیشتر از مهر نباشد، ولی در طلاق خلع اگر بیشتر باشد، اشکال ندارد. احکام متفرّقه طلاق