قصد وجوب
قصد وجوب از اقسام قصد وجه، و به معناي به جا آوردن عبادت به قصد وجوب آن است . و مراد از قصد وجوب دراين جا, قصد وجوب نفسي است , نه غيري .
آیا در اعتکافِ واجب و مستحب، قصد وجوب یا استحباب لازم است؟
اصل اعتکاف، مستحب است؛ ولی نیّت استحباب لازم نیست. البته اگر نذر یا عهد کرده باشد و یا قسم خورده باشد که اعتکاف کند، قصد وفای به نذر و عهد و قسم لازم است.
اصل اعتکاف، مستحب است؛ ولی نیّت استحباب لازم نیست. البته اگر نذر یا عهد کرده باشد و یا قسم خورده باشد که اعتکاف کند، قصد وفای به نذر و عهد و قسم لازم است.
پاسخ:
اصل اعتکاف، مستحب است؛ ولی نیّت استحباب لازم نیست. البته اگر نذر یا عهد کرده باشد و یا قسم خورده باشد که اعتکاف کند، قصد وفای به نذر و عهد و قسم لازم است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تجدید نیّت، در روز سومِ اعتکافِ مستحب لازم است؟
- آیا در اعتکاف زن و فرزند اجازه شوهر و ولی لازم است؟
- آیا در اعتکاف میتوان نیّت را از مستحب به واجب یا از واجب به مستحب برگرداند، یا اعتکافی را که از طرف پدر انجام می‌شود، از طرف مادر قرار داد، یا اعتکافی را که به نیّت خودمان شروع کردهایم، به نیابت از اموات به پایان برسانیم یا به عکس؟ و آیا امثال این موارد جایز است؟
- آیا اعتکاف مستحب را میتوان به نیابت از چندین نفر انجام داد؟ و آیا تفاوتی بین زنده یا مرده بودن منوبٌ عنه وجود دارد یا خیر؟
- در مسأله 1843 رساله عملیه فرمودهاید که اگر کسی اعتکاف واجبِ غیر معیّن را باطل کند، باید آن را دوباره شروع کند و بهتر است آن را تمام کرده، دوباره از سر بگیرد. آیا شروع دوباره اعتکاف، باید فوری و متصل به اعتکاف باطل شده باشد یا میتواند بین آنها فاصله بیندازد؟
- آیا اعتکاف در مسجد جامع هر شهری، در ردیف اعتکاف در مساجد چهارگانه اعتکاف است یا باید اعتکاف در مسجد جامع، به امید ثواب و رجای مطلوبیت انجام شود؟
- اگر معتکف با خود شرط کند که هر وقت اراده کرد، بتواند اعتکاف را رها کند، جواز شرعی برای رها کردن اعتکاف محسوب می‌شود یا خیر؟ و آیا حکم این شرط، در اعتکاف استحبابی و اعتکاف وجوبی یکسان است؟
- شخصی که نذر کرده تا در روزهای معیّنی اعتکاف کند، آیا میتواند در همان روزها، روزه نذری یا استیجاری یا روزه واجب دیگری را که برعهده اوست، به جا آورد و هر دو واجب را از ذمّه خود ساقط کند؟
- آیا در اعتکاف، نیازی به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر قصد و نیّت اعتکاف) هم هست؟
- آیا نماز عید در زمان غیبت واجب است یا مستحب؟ آیا باید نیت استحباب نماییم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا در اعتکاف واجب و مستحب، قصد وجوب یا استحباب لازم است؟
- [آیت الله بهجت] آیا در اعتکاف قصد وجوب یا استحباب لازم است؟
- [آیت الله مظاهری] در نیت اعتکاف قصد وجوب یا استحباب لازم است؟
- [سایر] اعتکاف واجب است یا مستحب؟
- [سایر] اعتکاف واجب است یا مستحب؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا تجدید نیّت در روز سوّم اعتکاف مستحب، لازم است؟
- [آیت الله مظاهری] چنانچه در اعتکاف مستحبی اشتباهاً قصد وجوب کند یا در اعتکاف واجب اشتباهاً نیت استحباب کند، آیا اعتکاف صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] حکم عدول از اعتکاف به اعتکاف دیگر چیست؛ چه هر دو واجب باشند یا مستحب یا یکی واجب باشد و دیگری مستحب یا یکی برای خودش باشد و دیگری برای نیابت یا هر دو برای نیابت باشد؟
- [آیت الله سبحانی] حکم عدول از اعتکاف به اعتکاف دیگر چیست؟ چه هر دو واجب باشند یا مستحب، یا یکی واجب باشد و دیگری مستحب، یا یکی برای خودش باشد و دیگری برای نیابت، یا هر دو برای نیابت باشد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر از روی اشتباه، برای اعتکاف واجب، نیّت استحباب نماید یا بالعکس، تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر اعتکاف خود را با انجام یکی از اموری که بیان شد باطل نماید، سه صورت دارد: اوّل: چنانچه اعتکاف او واجب معیّن باشد، قضای آن لازم است. دوم: چنانچه اعتکاف او واجب غیر معیّن باشد، باید آن را دوباره شروع کند و بهتر است آن را تمام کرده و دوباره از سر بگیرد. سوم: اگر اعتکاف او مستحب باشد، چنانچه در دو روز اوّل آن را باطل کند، اشکال ندارد و چنانچه پس از گذشتن دو روز آن را باطل نماید، باید قضای آن را بجا آورد.
- در مواردی که قضای اعتکاف واجب می‌شود، لازم نیست آن را فورا بجا آورد، ولی نباید در انجام دادن آن سستی و مسامحه نماید.
- روزهای که در حال اعتکاف گرفته می‌شود، لازم نیست که برای خود اعتکاف باشد، بلکه میتواند هر روزهای (مثل روزه قضا یا کفّاره) را در حال اعتکاف =============================================================================== 1 و 2 من لا یحضره الفقیه،ج2،ص120 - 122. بگیرد؛ ولی احتیاط واجب آن است که اگر برای خود اعتکاف کرده است، روزهای که می‌گیرد برای کس دیگر نباشد (مثلاً قضای روزه پدرش را به جا نیاورد) و همچنین اگر به نیابت از شخص دیگری اعتکاف کرده باشد، روزه را نیز به نیابت از وی بگیرد.
- لازم نیست نمازگزار به هنگام نیت شماره رکعتهای نمازی را که میخواند تعیین کند؛ ولی باید متوجه باشد نمازی که میخواند، مثلاً نماز ظهر است یا عصر و همچنین باید بداند که نماز ادا میخواند یا قضا؛ ولی لازم نیست قصد وجوب یا استحباب نماید، مگر در مثل نماز صبح و نافله آن که تعیین هر کدام متوقّف بر قصد وجوب یا استحباب میباشد.
- اعتکاف یک عمل مستحبّی است ولی به واسطه نذر و مانند آن، بر انسان واجب می‌شود.
- لازم نیست در وقت غسل نیّت کند که غسل واجب یا مستحب میکند و اگر فقط به قصد قربت، یعنی برای انجام فرمان خداوند غسل کند، کافی است.
- باید بدن در رکوع به مقدار ذکر واجب آرام باشد و در ذکر مستحب نیز اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور دادهاند بگوید، بنابر احتیاط واجب آرام بودن بدن لازم است.
- بعد از تمام شدن سه روز، چنانچه به نیّت اعتکاف یک شب یا یک روز دیگر یا بیشتر از آن در مسجد بماند، اشکال ندارد؛ ولی پس از تمام شدن سه روز، ماندن فقط بخشی از روز یا شب به نیّت اعتکاف در مسجد، محلّ اشکال است و چنانچه دو روز دیگر در مسجد بماند که روی هم پنج روز شود، واجب است که روز ششم را نیز در مسجد اعتکاف نماید و اگر پس از تمام شدن شش روز، بخواهد یک روز یا یک شب دیگر یا بیشتر از آن را در مسجد اعتکاف نماید، اشکال ندارد و چنانچه دو روز دیگر در مسجد بماند که روی هم هشت روز شود، لازم نیست که روز نهم را نیز در مسجد اعتکاف نماید.
- اگر سهوا یکی از مبطلات اعتکاف را انجام دهد، اعتکاف او باطل نمیشود.
- غسل جنابت به خودی خود مستحب است، امّا برای خواندن نماز و مانند آن باید غسل نماید، ولی برای نماز میّت و سجده شکر و سجدههای واجب قرآن، غسل جنابت لازم نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر اعتکاف را به یکی از اموری که ذکر شد باطل کند در صورتی که اعتکاف واجب غیر معین باشد مثل ان که اعتکاف را بدون ان که در وقت معینی باشد نذر کند باید دوباره به جا اورد و در صورتی که واجب معین باشد مثل ان که در وقت معینی اعتکاف را نذر کند یا اعتکاف مستحب باشد وانجام ان مبطل بعد از دو روز باشد بنا بر احتیاط واجب اعتکاف را قضا کند واگر در اعتکاف مستحب قبل از دو روز باشد قضا ندارد
- [آیت الله سیستانی] - اگر در موقع نیت اعتکافِ واجب، شرط رجوع (شرط رها نمودن اعتکاف در اثنای آن) کرده باشد که تفصیل آن در مسأله (????) گذشت، چنانچه یکی از محرّمات را انجام دهد، قضاء اعتکاف و از سر گرفتن آن، هیچکدام لازم نیست.
- [آیت الله سیستانی] - اگر شخص معتکف به وسیله ارتکاب یکی از مُفسداتی که در مسائل پیش بیان شد، اعتکافش را باطل کند، پس اگر اعتکاف واجبِ معین باشد، بنا بر احتیاط واجب باید اعتکاف را قضاء کند، و اگر اعتکاف واجبِ غیر معین باشد مثل آنکه اعتکاف را بدون آنکه در وقت معیّنی باشد نذر کند، واجب است که اعتکاف را دوباره از سر گیرد، و اگر در اعتکاف مستحب باشد و بعد از اتمام روز دوّم اعتکاف را باطل کند، بنا بر احتیاط وجوبی اعتکاف را قضاء کند و اگر قبل از اتمام روز دوم، اعتکاف مستحب را باطل کند، چیزی بر عهده او نیست و قضاء ندارد. دهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج شرعاً جایز است.
- [آیت الله سیستانی] - عدول از اعتکاف به اعتکاف دیگر جایز نیست، چه هر دو واجب باشند مثل آنکه یکی را به نذر و دیگری را به قسم بر خود واجب کرده باشد، یا هر دو مستحب باشند، یا یکی واجب و دیگری مستحب باشد، یا یکی برای خود و دیگری به نیابت یا اجاره برای غیر باشد، یا هر دو به نیابت از غیر باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] عدول از اعتکاف به اعتکاف دیگر جایز نیست چه هر دو واجب باشند مثل انکه یکی را به نذر و دیگری را به قسم بر خود واجب کرده باشد یا هر دو مستحب باشند یا یکی واجب ودیگری مستحب باشد یا یکی برای خود ودیگری به نیابت یا اجاره برای غیر باشد یا هر دو به نیابت از غیر باشد
- [آیت الله سیستانی] - اگر زنی که معتکف شده است بعد از اتمام روز دوّم اعتکاف، حائض شود واجب است فوراً از مسجد خارج شود و قضاء اعتکاف بر او بنا بر احتیاط واجب لازم میباشد، مگر آنکه در ابتدای اعتکاف شرط رجوع (شرط رها نمودن اعتکاف در اثنای آن) کرده باشد که تفصیل آن در مسأله (1759) گذشت.
- [آیت الله سیستانی] - اگر در اثناء اعتکافی که به سبب نذر یا قسم یا عهد یا سپری شدن دو روز اوّل اعتکاف، واجب شده است، معتکف بمیرد بر ولیّ او (پسر بزرگتر) قضاء اعتکاف، واجب نیست هرچند احتیاط مستحب آن است که اعتکاف متوفّی را قضاء کند. البتّه چنانچه معتکف در این مورد وصیّت نموده است که از ثلث مالش فردی را اجیر کنند تا برای او اعتکاف انجام دهد، باید مطابق با وصیّت عمل شود.
- [آیت الله سیستانی] - قضاء اعتکاف واجب، واجب فوری نیست ولی نباید قضاء آن را به حدّی تأخیر اندازد که سهلانگاری در اداء واجب حساب شود و احتیاط مستحب است که فوراً قضاء کند.
- [آیت الله سیستانی] - اعتکاف از عبادات مستحب میباشد که به واسطه نذر، عهد، قسم و مانند اینها واجب می‌شود، و اعتکاف شرعی آن است که فرد در مسجد به قصد قربت، توقّف و اقامت کند و احتیاط مستحب آن است که اقامت به قصد انجام اعمال عبادی مانند نماز یا دعا باشد.
- [آیت الله سیستانی] - معتکف بنا بر احتیاط واجب، باید از استمناء (هرچند به صورت حلال) و مباشرت زن به لمس و بوسیدن به شهوت هم اجتناب کند، و نگاه کردن با شهوت به همسر در ایام اعتکاف مبطل اعتکاف نیست ولی احتیاط مستحب آن است که در ایام اعتکاف از آن اجتناب شود.