خانه
به محل سکونت خانه میگویند و از احکام مرتبط با عنوان خانه در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، جهاد، تجارت، دین، صلح، اجاره، نکاح، اطعمه و اشربه و دیات سخن گفتهاند.
اگر کسی بگوید این خانه را از چهار ماه بعد وقف نمودم، آیا صحیح است؟
وقف باطل است.
وقف باطل است.
پاسخ:
وقف باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تعیین موقوف علیه شرط صحّت وقف است یعنی اگر گفت وقف نمودم بر یکی از دو نفر آیا صحیح است؟
- شخصی ملکی را وقف می‌کند به اینگونه که، آن را وقف نمودم مادامی که به آن نیاز ندارم و اگر احتیاج پیدا کردم به خودم برگردد آیا صحیح است؟
- آیا وقف معلّق جایز است مثلابگوید این ملک را وقف نمودم به شرط آن که فرزندم از سفر بیاید؟
- هرگاه کسی وقف را معلّق بر شرطی کند که در حال وقف نمودن حاصل نیست ولی انتظار حصول آن هست یا اینکه یقینی است که در آینده حاصل می‌شود مثلابگوید این ملک را وقف نمودم در صورتی که پسرم از سفر بیاید یا وقتی که اوّل ماه برسد چه صورت دارد؟
- زید در حال جنون و سفاهت جمیع املاک و رقبات خود را وقف بر امام حسین7 نموده لکن به تصرّف وقف نداده است آیا این وقف صحیح است یا باطل؟
- شخصی بخاطر محروم کردن فرزندانش از ارث کلیّه اموال غیر منقول خود را وقف امام حسین 7 می‌نماید آیا این وقف صحیح است یا خیر؟
- شخصی باغی را که مشجّر به اشجار مثمره و مرکبات بوده وقف امور خیریه کرده ولی ملک و عرصه مال دیگری است و او فقط میوه باغ را وقف کرده آیا این وقف صحیح است یا خیر؟
- شخصی خانه‌ای را وقف فرزندش که در شکم مادر بوده نموده آیا صحیح است؟
- در قریه‌ای که قسمتی از آن در دامنه کوه است و آب آن را فرا نمی‌گیرد و قسمت دیگر هم آبگیر و مزروعی است آن قسمت را که در دامنه کوه بوده اهالی قریه مسطح نموده و در آن خانه بنا کرده‌اند ولی تمام آنها از اراضی دائره و بایر، مشهور به موقوفه است در این صورت زن که هشت یک بر است از کلیه متصرفی اعمّ از خانه و غیره ارث می‌برد یا خیر و همچنین وقف جبال که بایر و حاصلخیز نیست صحیح است یا فقط اراضی مزروعه باید متعلّق وقف باشد و در مندرجات وقفنامه هم اشاره به زمینهای مزروعی است؟
- در قریه‌ای که قسمتی از آن در دامنه کوه است و آب آن را فرا نمی‌گیرد و قسمت دیگر هم آبگیر و مزروعی است آن قسمت را که در دامنه کوه بوده اهالی قریه مسطح نموده و در آن خانه بنا کرده‌اند ولی تمام آنها از اراضی دائره و بایر، مشهور به موقوفه است در این صورت زن که هشت یک بَراست از کلیه متصرّفی اعمّ از خانه و غیره ارث می‌برد یا خیر و همچنین وقف جبال که بایر و حاصلخیز نیست صحیح است یا فقط اراضی مزروعه باید متعلّق وقف باشد و در مندرجات وقفنامه هم اشاره به زمینهای مزروعی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی بگوید: (خانه ام بعد از مرگم برای حسینیه باشد)؛ آیا این تعبیر (وقف) به حساب میآید؟ بر فرض وقف، آیا تبدیل خانه وقفی به خانه ای دیگر که به حسینیه نزدیکتر و بهتر است جایز است؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی زمینی را وقف غسال خانه کرده، ولی متولی آن را معیّن نکرده است، آیا وقف محقق شده است؟
- [آیت الله خامنه ای] زنی که فقط مالک سدس ملک مشاعی است که بین او و سایر زارعین مشترک است، همه آن ملک را وقف کرده و همین باعث بروز مشکلات زیادی برای اهالی به سبب دخالت اداره اوقاف شده است، به طور مثال اداره اوقاف از صدور سند مالکیت برای خانه های اهالی جلوگیری می کند، آیا این وقف در تمام ملک مشاع نافذ است یا فقط در سهم او؟ و بر فرض اینکه وقف فقط در سهم او صحیح باشد، آیا وقف زمین مشاع قبل از تقسیم صحیح است؟ و اگر وقف سهم مشاع قبل از تفکیک آن صحیح باشد، سایر شرکا چه تکلیفی دارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر خانه یا ملکی را مثلًا یک ساله اجاره دهند و ابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه معیّن کنند، آیا صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اینجانب در حالت عصبانیت که بر اثر درگیری با فرزندانم، برای من پیش آمده بود، خانه مسکونیام را وقف کردم اما بعد از مدتی پشیمان شدم، البته صیغه وقف جاری شد، و ضمناً سند هم به نام اوقاف صادر شد، آیا این وقف صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی را جهت سرایه داری کارگاه استخدام نمودم چند ماه بعد وی هنگام کار فوت نمود آیا من در قبال فوت وی مسئولیتی دارم یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خانه موقوفه ای موجود است هر ساله مراسم روضه خوانی در آن برپا می شود ولی متأسفانه وقف نامه ای که حاکی از چگونگی وقف بودن این خانه باشد در دست نیست، وظیفه متولی در این مورد چیست؟
- [آیت الله بروجردی] بنده در دو سال قبل به مکّه معظّمه مشرّف شدم، از بیروت احرام بستم و نیّت نمودم و داخل در هواپیما شدم و رفتم به جدّه و در جدّه احرام نمودم، صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] بعد از فوت پدرم مبلغ چهار و نیم میلیون تومان به عنوان سهمیه من از فروش خانه پدری به دستم رسید و مقداری نیز قرض کردم و منزلی برای خود تهیه نمودم. این نقل و انتقالات در مدت دو ماه انجام شد. آیا به مبلغ چهار و نیم میلیون تومان ارث پدری، خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله سبحانی] هرگاه واقف بدون اطلاع از دیون خود وقف کند و این وقف به طلبکار ضرر بزند آیا وقف صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند بلکه اگر مثلاً بگوید خانه خود را وقف کردم وخودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده یا وکیل یا ولیّ آن کس بگوید قبول کردم وقف صحیح است ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند بلکه مثل مسجد ومدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، قبول کردن کسی لازم نیست بلکه در صورت اوّلی هم قبول لازم نیست اگرچه بنابر احتیاط مستحبّ قبول بهتر است.
- وقف در صورتی صحیح است که مال وقف را به تصرّف کسی که برای او وقف شده یا وکیل یا ولیّ او بدهند ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد این که آن چیز ملک آنان شود، از طرف آنان نگهداری نماید، وقف صحیح است.
- اگر خانه‌ای مثلاً یکساله اجاره دهند وابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند، اجاره صحیح است اگرچه موقعی که صیغه میخوانند خانه در اجاره دیگری باشد.
- اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادهام، اجاره باطل است و اگر بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان اجاره دادهام و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره ماهی ده تومان است، در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معیّن کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اوّل صحیح است.
- اگر مالی را برای کسانی که به دنیا نیامدهاند وقف کند، درست نیست ولی اگر برای زندگان و بعد از آنها برای کسانی که بعداً به دنیا میآیند وقف نماید مثلاً چیزی را به اولاد خود وقف کند که بعد از آنان وقف نوههای او باشد و هر دستهای بعد از دسته دیگر از وقف استفاده کنند، صحیح است.
- اگر چیزی را بر خودش وقف کند مثل آن که دکانی را وقف کند که عایدی آن را بعد از مرگ او خرج مقبرهاش نمایند، صحیح نیست. ولی اگر مثلاً مالیرا بر فقرا وقف کند و خودش فقیر شود، میتواند از منافع وقف استفاده کند.
- اگر ملکی را برای وقف معیّن کند و پیش از قصد انشأ وقف پشیمان شود، یا بمیرد، وقف درست نیست.
- اگر مثلاً به نیّت روز اوّل ماه روزه بگیرد، بعد بفهمد دوم یا سوم بوده، روزه او صحیح است.
- ملکی که مقداری از آن وقف است ومقداری از آن وقف نیست اگر تقسیم نشده باشد، حاکم شرع یا متولّی وقف میتواند با نظر خبره، سهم وقف را جدا کند.
- اگر ملکی که وقف است خراب شود از وقف بودن بیرون نمیرود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید، خانه خود را وقف کردم، وقف صحیح است و در وقف قبول کردن مطابق احتیاط است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بنابر احتیاط واجب باید وقف به طور منجّز باشد پس اگر بگوید اگر اول ماه بشود این خانه وقف است بنابر احتیاط باطل است.
- [آیت الله مظاهری] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید این ملک را مسجد نمودم وقف صحیح است بلکه صیغه وقف هم لازم نیست پس اگر به قصد وقف ملکی را مسجد نماید وقف صحیح است. و محتاج به قبول هم نیست ولی تحویل مورد وقف به کسی که برای او وقف شده لازم است، و اگر تحویل ندهد گرچه صیغه هم خوانده باشد وقف محقق نمیشود بنابراین تا در آن ملک نماز خوانده نشده آن ملک مسجد نمیشود و اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف کند و به قصد اینکه آن چیز ملک آنان شود از طرف آنان نگهداری نماید وقف صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] وقف باید منجّز و بدون تردید انجام شود، پس اگر واقف آن را معلّق به شرطی کند که وجود آن شرط در حال یا آینده قطعی یا محتمل باشد، دو صورت دارد: اوّل:چنانچه آن شرط از شرایط صحّت وقف نباشد، صحّت وقف محلّ اشکال است، مثل این که بگوید: (اگر خداوند پسری به من عطا کرد، خانهام وقف باشد). دوم: اگر آن شرط در نظر واقف قطعی باشد و در صحّت وقف دخالت داشته باشد، وقف صحیح است، مانند این که بگوید: (اگر آن خانه مال من باشد، آن را وقف نمودم).
- [آیت الله اردبیلی] لازم نیست در وقف صیغه بخوانند و یا صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه با هر لفظ یا عملی وقف بودن چیزی را بفهماند و آن را تحویل دهد، صحیح است؛ مثلاً اگر بگوید: (خانه خود را وقف کردم) و آن را تحویل موقوفعلیه یا متولی وقف دهد، وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست، حتّی در وقف خاص.
- [آیت الله نوری همدانی] لازم نیست صیغة وقف را به عربی بخوانند ، بلکه اگر مثلاً بگوید خانة خود را وقف کردم وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست حتّی در وقف خاص .
- [امام خمینی] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلًا بگوید خانه خود را وقف کردم وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست حتی در وقف خاص.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخواند، بلکه اگر مثلاً بگوید: خانه خود را وقف کردم، و خودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده، یا وکیل، یا ولی آن کس بگوید: قبول کردم، وقف صحیح است. ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند، بلکه مثل مسجد و مدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، احوط و اولی آن است که حاکم شرع یا کسی که از طرف او منصوب است قبول نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلا بگوید خانه خود را وقف کردم وقف صحیح است و وقف به عمل نیز محقق می شود مثلا چنانچه حصیری را به قصد وقف بودن در مسجد بیندازد و یا جائی را به قصد مسجد بودن بسازد و در اختیار نمازگزاران بگذارد وقفیّت محقق می شود.
- [آیت الله بروجردی] لازم نیست صیغهی وقف را به عربی بخوانند، بلکه اگر مثلاً بگوید:(خانهی خود را وقف کردم) و خودش یا کسی که خانه را برای او وقف کرده، یا وکیل، یا ولی آن کس بگوید:(قبول کردم)، وقف صحیح است، ولی اگر برای افراد مخصوصی وقف نکند، بلکه مثل مسجد و مدرسه برای عموم وقف کند، یا مثلاً بر فقرا یا سادات وقف نماید، قبول کردن کسی لازم نیست.